Roma Krallığı Senatosu

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Roma Krallığı Senatosu, Roma Krallığı'ndaki siyasi bir kurumdu. Senato kelimesi, "yaşlı adam" anlamına gelen Latince "senex" kelimesinden türemiştir. Bu nedenle, senato kelimenin tam anlamıyla "yaşlılar kurulu" anlamına gelir ve "Yaşlılar Konseyi" olarak tercüme edilir.[1] Roma'nın kuruluşundan yüzyıllar önce Roma'ya yerleşen tarih öncesi Proto Hint-Avrupalılar, kabile toplulukları halinde yapılandılar.[2] Bu kabile toplulukları genellikle kabileleri üzerinde en yüksek yetkiye sahip olan aristokrat bir kabile yaşlıları kurulu tarafından idare ediliyordu.[3] Tiber kıyılarına yerleşmiş olan bu ilk kabileler sonunda gevşek bir konfederasyon halinde toplandılar ve daha sonra bölgeye dışarıdan gelebilecek "işgalcilere" karşı korunmak için bir ittifak kurdular.

İlk Romalılar son derece ataerkildi. Erken dönem Roma ailesine gens veya "klan" deniyordu.[2] Her klan, pater ("baba" anlamına gelen Latince kelime) adı verilen, yaşayan ortak bir erkek aile reisi liderliğinde ailelerin bir araya gelmesiyle oluşuyordu. Pater, klanının tartışmasız efendisiydi.[4] Gensdeki herhangi bir anlaşmazlığı çözmek ve gens için herhangi bir karar vermek için mutlak güce sahipti. Erken Roma dönemi Gensleri ortak bir topluluk oluşturmak üzere bir araya geldi ve önde gelen klanlardan paterler klanlar arasında bir konfedere yaşlılar kurulu oluşturmak için seçildiler.[5] (Bu klanlar arasında kurulan yaşlılar kurulu zamanla Roma Senatosu'nu oluşturacaktı.). Rivayetler, zaman içinde üç seferde blok halinde 100 senatör eklendikten sonra senatonun toplam 300 üyeye ulaştığını belirtiyor. Bununla birlikte, Abbott'a göre, daha fazla klan yüksek statü elde ettikçe, büyük olasılıkla olan şey, zaman içinde bu kurulun kademeli olarak bir soydaşlar topluluğuna dönüşmesiydi. Erken dönem senato nihai egemenliğini önde gelen ailelerin ataerkil reislerinden oluşması gerçeğinden aldı. Tek tek paterler ailelerini yönetirken, "babalar kurulu" da bu ailelerin konfederasyonunu yönetiyordu. Zamanla, paterler tek bir lidere ihtiyaç duyduklarını anlamaya başladılar. Bu nedenle, bir kral (rex), seçtiler ve ona egemen güçlerini verdiler.[6] Kral, senatoya başkanlık etti, bireyleri (ömür boyu) senatoya atadı ve bireyleri senatodan ihraç etti. Kral öldüğünde, egemenlik gücü doğal olarak paterlere geri döndü.

Kökeni ve Gelişimi[değiştir | kaynağı değiştir]

Livy'ye göre Senato, Roma'nın ilk kralı Romulus tarafından kuruldu ve 100 kişiden oluşuyordu. Bu 100 adamın soyundan gelenler daha sonra patrici sınıfını oluşturdular.[7]

Roma'nın beşinci kralı Lucius Tarquinius Priscius tarafından, önde gelen küçük ailelerden 100 kişi daha Senato'ya eklendi.[8]

Senatonun yetkileri[değiştir | kaynağı değiştir]

Roma Krallığı Senatosu yalnızca kral tarafından toplanmaya çağrılabilirdi ve genellikle ya bir tapınakta ya da bir dini görevli (bir augur) tarafından kutsanmış olan başka bir yerde toplanırdı.[9] Senato "yasa" çıkarabiliyordu ancak krallık döneminde çıkarılan yasaları mevzuat olarak görmek yanlış olur. Aslında, bu "yasalar" kralın kararnameleriydi. Kral herhangi bir yasa yapma konusunda mutlak güce sahipti. Bununla birlikte, genellikle yasa yapma sürecine hem senatoyu hem de halk meclisini ("Curiate Meclisi") dahil etti. Senatonun bu süreçteki birincil rolü ya kararname hazırlarken krala yardım etmek ya da desteğini ilan ederek kralın çıkardığı kararnamelere ek meşruiyet sağlamaktı. Bazen bu, senatoda önerilen "yasa"" üzerinde tartışmayı veya yasa üzerinde fiili bir oylamayı içeriyordu. Bununla birlikte, kral, senatonun nihayetinde kabul ettiği herhangi bir kararı görmezden gelmekte özgürdü. Ayrıca krallık döneminde, senatonun sınırlı prestiji, kralın senato tarafından verilen tavsiyeleri görmezden gelmesini kabul edilen bir uygulama haline getirdi. Ancak senato, buna rağmen kral için etkili bir danışma konseyi haline geldi. Bu danışma geleneği, Roma Cumhuriyeti boyunca da sürdürüldü, ancak krallık döneminden farklı olarak uygulamada cumhuriyet dönemi magistraları nadiren senatonun isteklerine karşı hareket etti.

Romulus, Acron üzerinde zafer kazanmış, aldığı zengin ganimeti Jüpiter Tapınağı'na taşıyor. (Jean Auguste Dominique Ingres)

Erken dönem senatoyu oluşturan paterler, kendi aileleri üzerinde mutlak hakimiyet sahibiydiler.[4] Senato önde gelen ailelerin soydaşlarıyla oluştuğundan, onların kendi aileleri üzerindeki bireysel hakimiyetleri, erken dönem Roma topluluğunun birleşmiş aileleri üzerindeki birleşik hakimiyetle pekiştirildi. Bunlar orijinal patrici aileleriydi.

Kral teknik olarak halk tarafından seçilirken, aslında her yeni kralı senato seçiyordu. Senato üyesi olan paterlerin birleşmiş otoritesi kralı seçtiğinden, kral bu otoritenin somutlaşmış hali olarak görüldü. Her paterin ailesi üzerinde otoritesi mutlak olduğu için[4] kral, bu aileler (ve dolayısıyla tüm devlet) üzerinde mutlak otoriteye sahipti. Kral, otoritesini paterlerden aldığından, (teorik olarak) ölümü üzerine bu gücü bir varise aktaramazdı. Böylece, kral öldüğünde yetki senatoya geri dönerdi.

Bir kralın ölümü ve yeni bir kral seçimi arasındaki döneme, interregnum denirdi.[10] İnterregnum dönemi, senatonun egemenlik yetkisini kullandığı tek dönemdi. Romulus'un ölümünden sonraki ilk interregnum döneminde, o sırada 100 kişiden oluşan senato, kendisini on decurio olarak gruplandırdı ve her bir decurio, Roma'yı beş gün boyunca interrex olarak yönetti. Decuriolar, Senato Numa Pompilius'u kral olarak seçinceye kadar hükûmeti bir yıl boyunca kendi aralarında döndürmeye devam etti.

Uygulama, bir kral öldüğünde, kralın yerine vekalet etmesi için senatonun vekil olarak seçtiği üyesinin (Interrex) birini aday göstermesi şeklinde gelişirdi.[11] Senato onay verdiyse, pratikte halkın adayı reddetme olasılığı düşüktü.[12] Bununla birlikte, kralın resmiyette halk tarafından seçilmesi, halkın (çoğu kral tarafından komuta edilen ordularda savaşıyordu) yeni potansiyel başkomutanlarını kabul edilebilir bulduğunu senato tarafından sembolik de olsa doğrulanmasına hizmet etti. Senato nihai onayını verdikten sonra, Interrex kralı ilan ederdi ve ardından senatör olarak senato saflarına geri dönerdi. Gerçekte, senato kralı seçerdi, halk bu seçimi onaylardı ve senato kararı kesinleştirdi.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Abbott, Frank Frost (1901). A History and Description of Roman Political Institutions. Elibron Classics (0-543-92749-0).
  • Byrd, Robert (1995). The Senate of the Roman Republic. U.S. Government Printing Office, Senate Document 103-23.
  • Cicero, Marcus Tullius (1841). The Political Works of Marcus Tullius Cicero: Comprising his Treatise on the Commonwealth; and his Treatise on the Laws. Translated from the original, with Dissertations and Notes in Two Volumes. By Francis Barham, Esq. London: Edmund Spettigue. Vol. 1.
  • Lintott, Andrew (1999). The Constitution of the Roman Republic. Oxford University Press (0-19-926108-3).
  • Polybius (1823). Polybius'un Genel Tarihi: Yunancadan çevrilmiştir . James Hampton tarafından . Oxford: W. Baxter tarafından basılmıştır. Beşinci Baskı, Cilt 2.
  • Taylor, Lily Ross (1966). Roma Oylama Meclisleri: Hannibalik Savaştan Sezar Diktatörlüğüne . Michigan Üniversitesi Yayınları (0-472-08125-X).

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Abbott, 3
  2. ^ a b Abbott, 1
  3. ^ Abbott, 12
  4. ^ a b c Abbott, 6
  5. ^ Abbott, 16
  6. ^ Byrd, 42
  7. ^ Livy, Ab urbe condita, 1:8
  8. ^ Livy, Ab urbe condita, 1:35
  9. ^ Abbott, 17
  10. ^ Livy, Ab urbe condita, 1:17
  11. ^ Abbott, 14
  12. ^ Byrd, 20

Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Ihne, Wilhelm. Researches Into the History of the Roman Constitution. William Pickering. 1853.
  • Johnston, Harold Whetstone. Orations and Letters of Cicero: With Historical Introduction, An Outline of the Roman Constitution, Notes, Vocabulary and Index. Scott, Foresman and Company. 1891.
  • Mommsen, Theodor. Roman Constitutional Law. 1871-1888
  • Tighe, Ambrose. The Development of the Roman Constitution. D. Apple & Co. 1886.
  • Von Fritz, Kurt. The Theory of the Mixed Constitution in Antiquity. Columbia University Press, New York. 1975.
  • The Histories by Polybius
  • Cambridge Ancient History, Volumes 9–13.
  • A. Cameron, The Later Roman Empire, (Fontana Press, 1993).
  • M. Crawford, The Roman Republic, (Fontana Press, 1978).
  • E. S. Gruen, "The Last Generation of the Roman Republic" (U California Press, 1974)
  • F. Millar, The Emperor in the Roman World, (Duckworth, 1977, 1992).
  • A. Lintott, "The Constitution of the Roman Republic" (Oxford University Press, 1999)

Birincil kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]

İkincil kaynak materyal[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Roma_Krallığı_Senatosu&oldid=32240019" sayfasından alınmıştır