Python (programlama dili)

Başlığın diğer anlamları için Python sayfasına bakınız.

Python

Paradigması	çok paradigmalı: nesne yönelimli, zorunlu, fonksiyonel, yansıtıcı
İlk çıkışı	1991
Tasarımcı	Guido van Rossum
Geliştirici	Python Yazılım Vakfı
Kararlı sürüm	3.6.0 / 27 Haziran 2016 ) (2016-06-27) 2.7.12 / 28 Haziran 2016 ) (2016-06-28)
Test sürümü	3.7
Tip sistemi	güçlü, dinamik
Önemli uygulamaları	CPython, IronPython, Jython, Python for S60, PyPy, Unladen Swallow
Lehçeleri	Stackless Python, RPython
Etkilendikleri	ABC, ALGOL 68, C, Haskell, Icon, Java, Lisp, Modula-3, Perl
Etkiledikleri	Boo, Cobra, D, Falcon, Groovy, Ruby, JavaScript, Comfy
Platformu	çapraz platform
İşletim sistemi	Python Yazılım Vakfı Lisansı
Lisans	Python Software Foundation License
Olağan dosya uzantıları	.py, .pyw, .pyc, .pyo, .pyd
Web sitesi	www.python.org

Python, nesne yönelimli, yorumlamalı, birimsel (modüler) ve etkileşimli yüksek seviyeli bir programlama dilidir.

Girintilere dayalı basit sözdizimi, dilin öğrenilmesini ve akılda kalmasını kolaylaştırır. Bu da ona söz diziminin ayrıntıları ile vakit yitirmeden programlama yapılmaya başlanabilen bir dil olma özelliği kazandırır.

Modüler yapısı, sınıf dizgesini (sistem) ve her türlü veri alanı girişini destekler. Hemen hemen her türlü platformda çalışabilir. (Unix , Linux, Mac, Windows, Amiga, Symbian). Python ile sistem programlama, kullanıcı arabirimi programlama, ağ programlama, uygulama ve veritabanı yazılımı programlama gibi birçok alanda yazılım geliştirebilirsiniz. Büyük yazılımların hızlı bir şekilde prototiplerinin üretilmesi ve denenmesi gerektiği durumlarda da C ya da C++ gibi dillere tercih edilir.

Geçmiş

Guido van Rossum

Geliştirilmeye 1990 yılında Guido van Rossum tarafından Amsterdam'da başlanmıştır. Adını sanılanın aksine bir yılandan değil Guido van Rossum’un çok sevdiği, Monty Python adlı altı kişilik bir İngiliz komedi grubunun Monty Python’s Flying Circus adlı gösterisinden almıştır. Günümüzde Python Yazılım Vakfı çevresinde toplanan gönüllülerin çabalarıyla sürdürülmektedir. Python 1.0 sürümüne Ocak 1994'te ulaşmıştır. Son kararlı sürümü, 2.x serisinde Python 2.7 ve 3.x serisinde Python 3.5.2'dir. 3 Aralık 2008 tarihinden itibaren 3.x serisi yayınlanmaya başlamıştır; ancak 3.x serisi 2.x serisiyle uyumlu değildir.

Python sürüm zaman şeridi:

• Aralık, 1989 Gerçekleştirim başladı
• 1990 CWI'da sürüm
• Şubat 20, 1991 0.9.0 (alt.sources sunumu)
• Şubat, 1991 0.9.1
• Sonbahar, 1991 0.9.2
• Aralık 24, 1991 0.9.4
• Ocak 2, 1992 0.9.5 (yalnız Macintosh)
• Nisan 6, 1992 0.9.6
• Belirsiz, 1992 0.9.7beta
• Ocak 9, 1993 0.9.8
• Temmuz 29, 1993 0.9.9
• Ocak 26, 1994 1.0.0
• Şubat 15, 1994 1.0.2
• Mayıs 4, 1994 1.0.3
• Temmuz 14, 1994 1.0.4
• Ekim 11, 1994 1.1
• Kasım 10, 1994 1.1.1
• Nisan 13, 1995 1.2
• Ekim 13, 1995 1.3
• Ekim 25, 1996 1.4
• Ocak 3, 1998 1.5
• Ekim 31, 1998 1.5.1
• Nisan 13, 1999 1.5.2
• Eylül 5, 2000 1.6
• Ekim 16, 2000 2.0
• Nisan 17, 2001 2.1
• Aralık 21, 2001 2.2
• Temmuz 29, 2003 2.3
• Kasım 30, 2004 2.4
• Eylül 16, 2006 2.5
• Ekim 1, 2008 2.6
• Aralık 3, 2008 3.0
• Şubat 13, 2009 3.0.1

Kullanım

Django, Zope uygulama sunucuları, YouTube ve orijinal BitTorrent istemcisi, Pardus Linux dağıtımı Python kullanan önemli projelerden bazılarıdır. Ayrıca Google, NASA ve CERN gibi büyük kurumlar da Python kullanmaktadır.

Ayrıca OpenOffice.org, GIMP, Inkscape, Blender, Scribus ve Paint Shop Pro gibi bazı programlarda betik dili olarak kullanılır.

Pek çok Linux dağıtımında Python öntanımlı bir bileşen olarak gelir.

Sözdizimi

Python programlama dilinin söz dizimi ve renklendirmesi.

Python'un son derece kolay okunabilir olması düşünülmüştür. Bu yüzden örneğin küme parantezleri yerine girintileme işlemi kullanılır. Hatta bazı durumlarda girintileme işlemine dahi gerek kalmadan kodun ilgili bölümü tek satırda yazılabilir. Böylece Python, program kodunuzu en az çaba ile ve hızlıca yazmanıza imkân tanır. Sade sözdizimi ile diğer programlama dillerinden üstündür.

Girintileme

Python'da ifade bloklarını sınırlandırmak için süslü ayraçlar ya da anahtar kelimeler yerine beyaz boşluk girintileme kullanılır. Belli ifadelerden sonra girinti artar; girintinin azalması geçerli blokun sonlandığını gösterir.

İşleçler

* işleci, çarpma işlemleri için

/ işleci, bölme işlemleri için

+ işleci, toplama işlemleri için

- işleci, çıkarma işlemleri için

< işleci, 'küçüktür' anlamına gelir

> işleci, 'büyüktür' anlamına gelir

== işleci, 'eşittir' anlamına gelir

<= işleci, 'küçük eşittir' anlamına gelir

>= işleci, 'büyük eşittir' anlamına gelir

!= işleci, 'eşit değil' anlamına gelir

** işleci, 'üs alma' anlamına gelir

True işleci, 'doğru' anlamına gelir

False işleci, 'yanlış' anlamına gelir

and işleci, 've' anlamına gelir

or işleci, 'veya' anlamına gelir

not işleci, 'değil' anlamına gelir.

İfadeler ve akış kontrolü

Python ifadeleri şunları içerir:

• if ifadesi, bir kod blokunu belli bir koşula bağlı olarak, else ve elif (else-if'ın kisaltmasi) ile birlikte çalıştırır.
• for ifadesi, yinelenebilir bir nesne üzerinden yineleme yapar, bu sırada ilgili bloktaki her ögeyi bir yerel değişkene atar.
• while ifadesi, koşulu doğru olduğu sürece o kod blokunu çalıştırır.
• try ifadesi, eklenmiş kod blokundan dolayı oluşan hataları yakalar ve except maddeleriyle; ayrıca finally blokundaki temizleme kodunun blok nasıl sonlanırsa sonlansın çalıştırılmasını sağlar.
• class ifadesi, bir kod blokunu çalıştırır ve onun yerel adalanını bir sınıfa atar, bu sayede o sınıf Nesne Yönelimli Programlamada kullanılabilir.
• def ifadesi ile fonksiyon tanımlanır.
• with ifadesi, bir kod blokunu bir içerik yöneticisine hapseder (örneğin bir kod bloku çalışıtırılmadan önce bir kilit edinir ve sonrasında bu kilidi çözer)
• pass ifadesi bir NOP görevi görür ve geçici kod bloku yerine kullanılabilir.
• print ifadesi bir ekrana yazdırma görevi görür.

Her ifadenin kendi sözdizimi vardır, örneğin def ifadesi diğer ifadelerin genelinin aksine blokunu anında çalıştırmaz.

Metotlar

Nesneler üzerindeki metotlar nesnenin sınıfına eklenmiş fonksiyonlardır; örnek.metod(değişken) sözdizimi, normal metot ve fonksiyonlar için Sınıf.metod(örnek, değişken) ifadesi için bir sözdizimsel şekerdir. Python metotlarının örnek verisine ulaşmaları için açık self parametresine sahip olmaları gerekir. Bu durum Java, C++, Ruby gibi bazı diğer nesne tabanlı programlama diliyle farklılık gösterir.

Standart kütüphane

Python'un çok büyük bir standart kütüphanesi vardır. Bu, dilin artı özelliklerinden biri olarak kabul edilir. Standart kütüphane, "itertools" ve "functools" olmak üzere iki modül içermektedir.

Örnekler

Python 3 ve üstü sürümler için uygundur.

Merhaba dünya

1 # -*- coding: utf-8 -*-
2 print("Merhaba Dünya")

Yorum satırları

1 #Tek satırlık bir python yorumu

1 """Bu çok satırlı
2 bir python 
3 yorumu"""

Girdi alma ve ekrana basma

1 # -*- coding: utf-8 -*
2 
3 veri=input("Bir veri giriniz:")
4 print(veri,sep="",end="\n",flush=False)

Ayrıca bakınız

• Python Imaging Library
• Pygame
• Tkinter
• ScientificPython
• Perl
• Kivy

Dış bağlantılar

• Python programlama dili resmi sitesi (İngilizce)
• www.learningpython.com (İngilizce)