İçeriğe atla

Ptolemaios Keraunos

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Ptolemaios Keraunos
Grekçe: Πτολεμαῖος Κεραυνός
Makedonya Kralı
Ptolemaios Keraunos adına basılmış Stateri
Makedonya Kralı
Hüküm süresiMÖ 281 – 279
Önce gelenLisimahos
Sonra gelenMeleager
Doğumy. MÖ 319[1]
Alexandria
ÖlümOcak/Şubat MÖ 279[1]
Eş(ler)iBilinmiyor (Muhtemelen Lisimahos'un kızı)[2]
II. Arsinoe
HanedanPtolemaios Hanedanı
BabasıI. Ptolemaios
AnnesiEurydice, Antipater'in kızı

Ptolemaios Keraunos (Grekçe: Πτολεμαῖος Κεραυνός, Ptolemaios Keraunos; y. MÖ 319 – Ocak/Şubat MÖ 279), Ptolemaios Hanedanı'nın bir üyesi ve kısa bir süreliğine Makedonya kralıydı. I. Ptolemaios'un oğlu olan Ptolemaios, Ptolemaios Krallığı'na bağlı Mısır tahtının vârisi olarak görülüyordu, ancak küçük kardeşi II. Ptolemaios'un lehine bu hakkı elinden alındı. Trakya ve Makedonya Kralı Lisimahos'a sığındı ve burada, MÖ 281 yılında bu krallığın I. Seleukos'a düşmesine yol açan saray entrikalarına karıştı. Ardından Seleukos'u bir suikast ile öldürerek Makedonya tahtını ele geçirdi. Tahttaki 17 aylık hükümdarlığının ardından, MÖ 279 yılının başlarında Keltler ile yaptığı bir savaşta öldü. Epiteti "Keraunos"u (Grekçe: Yıldırım) sabırsız, aceleci ve yıkıcı karakteri sebebiyle almıştır.[3][1]

İlk yılları ve Mısır'dan ayrılışı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ptolemaios, Mısır Kralı I. Ptolemy Soter ve Makedonya naibi Antipater'in kızı olan ilk eşi Eurydice'nin en büyük oğluydu. Babası, Büyük İskender'in generallerinden biriydi, onun yerine geçti ve Ptolemaios hanedanını kurdu.[4] Muhtemelen MÖ 319'da, ebeveynlerinin evliliğinden kısa bir süre sonra, altı çocuğunun ilki olarak doğdu.[5][6] MÖ 317 ile 314 arasında bir zamanda, I. Ptolemy, Eurydice'nin nedimelerinden biri olan Berenice ile evlendi ve gelecekteki II. Ptolemaios de dahil olmak üzere başka çocukları oldu. Başlangıçta Ptolemaios Keraunos veliaht olarak kabul ediliyordu, ancak Berenice'nin oğlu büyüdükçe iki üvey kardeş arasında bir güç mücadelesi gelişti ve bu, Ptolemaios Keraunos'un MÖ 287 civarında Mısır'dan ayrılmasıyla sonuçlandı. II. Ptolemy, 28 Mart MÖ 284'te I. Ptolemy tarafından resmi olarak ortak naip statüsüne yükseltildi."[7][8]

Lisimahos ve Seleukos'un Düşüşü

[değiştir | kaynağı değiştir]
Busts of Lysimachus (left) and Seleucus (right).

Mısır'dan ayrıldıktan sonra Ptolemy Ceraunus, Makedonya, Trakya ve batı Küçük Asya'yı yöneten ve muhtemelen kayınpederi olan Lisimahos'un sarayına gitti.[2] Lisimahos'un sarayı, Ptolemaios Keraunos'u destekleme konusunda bölünmüştü. Bir yandan, Lisimahos'un kendisi MÖ 300'den beri II. Ptolemy'nin öz kız kardeşi II. Arsinoe ile evliydi. Diğer yandan, Lisimahos'un varisi Agathocles, Ptolemaios Keraunos'un öz kız kardeşi Lysandra ile evliydi. İki kız kardeş, Ptolemaios Keraunos'un gelişinin muhtemelen şiddetlendirdiği veraset konusunda zaten çatışma içindeydi. Lisimahos sonunda II. Ptolemy'yi desteklemeyi seçti ve kızını I. Arsinoe olarak II. Ptolemy ile evlendirerek MÖ 284 ile 281 arasında bir noktada bu kararı resmileştirdi.[9]

Lisimahos'un sarayındaki devam eden mücadele, MÖ 282'de Agathocles'in idamına yol açar. Olayların seyri ve Ptolemaios Keraunos'un rolü belirsizdir. Bir tarihçiye, Memnon'a göre, Agathocles'in cinayetini gerçekleştiren Ptolemaios Keraunos'tur.[10] Ceraunus'tan bahseden diğer tüm kaynaklar, bu anlaşmazlıkta onu Agathocles'in tarafına yerleştirir ve Agathocles'in dul eşi, öz kız kardeşi Lysandra ile birlikte I. Seleukos'un sarayına kaçtığını bildirir.[11] Cinayet, Lisimahos'un tebaası arasında büyük bir tepkiye neden olur. Kendi çıkarı için müdahale etme fırsatı gören Seleukos, MÖ 281'in başlarında Lisimahos'un krallığını işgal etti. Bu sefer, Lisimahos'un öldürüldüğü ve Seleukos'un krallığını imparatorluğuna kattığı Korupedyon Muharebesi'nde doruğa ulaştı. Korupedyon Muharebesi'nden sonra Ptolemaios Keraunos, Seleukos'un kontrolüne girdi. Seleukos, Ptolemaios Keraunos'u iç çevresine aldı ve belki de Ptolemaios Mısırı ile bir çatışma durumunda onu bir pazarlık kozu olarak kullanmayı planladı.[12][13]

MÖ 281 yılının Eylül ayında, Seleukos Hellespont'u geçti ve Makedonya'yı işgal etmeye hazırlandı. Ancak Seleukos, Argos adlı bir yerde kurban sunarken, Ptolemaios Keraunos, eski koruyucusunun topraklarının kontrolünü ele geçirmek amacıyla onu öldürdü.[14][15][13] Böylece Ceraunus, Büyük İskender'in hayatta kalan son Diadohoisinin ölümünden sorumluydu.

Makedonya Kralı Oluşu ve Ölümü

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ptolemaios Keraunos gerçekleştirdiği suikast sonrasında Gelibolu Yarımadasında bulunan Lysimachia şehrine giderek Seleukos ordusunun desteğiyle kendini kral ilan etti. Makedonya kralı Antigonus Gonatas'ı (Antigonus II Gonatas) yenerek onu esir aldı. MÖ 288-284 yılları arasında Antik Makedonya'nın batı kesiminin hakimi olan Pirus ile ittifak kurarak kendisi güven altına almayı amaçladı. kaotik bir hükümdarlık dönemi olmasından faydalanan Galyalılar, MÖ 279 yılının Ocak veya Şubat ayında Bolgios adında komutanlarının liderliğinde Makedonya'ya kuzeyden girmeye başladılar. Bolgios'tan gelen anlaşma teklifini reddeden Keraunos, Dardanian kralının yardım teklifini reddettiği gibi tüm kuvvetlerini de toplamadan Galyalılar'a saldırıya geçmiştir. Muharebede yaralı olarak Galyalılar tarafından ele geçirildi ve kesilen başı mızrağa takılarak muharebe alanında sergilendi. Bunu gören ordusu da dağılarak kaçmıştır.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b c Bennett, Chris. "Ptolemy Ceraunus". Ptolemaic Genealogy. 29 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2019. 
  2. ^ a b Bennett, Chris. "Unknown wife of Ptolemy Ceraunus". Egyptian Royal Genealogy. 29 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2019. 
  3. ^ Memnon FGrH 434 F 1.5.6; Pausanias 10.19.7.
  4. ^ The Ptolemies, Knopf Publisher, May 11, 2004, Duncan Sprott
  5. ^ Hölbl 2001, s. 24
  6. ^ Bennett, Chris. "Ptolemy Ceraunus". Ptolemaic Genealogy. 29 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2019. 
  7. ^ Hölbl 2001, ss. 24–25
  8. ^ Bennett, Chris. "Ptolemy I". Egyptian Royal Genealogy. 11 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2019. 
  9. ^ Hölbl 2001, s. 35
  10. ^ Memnon FGrH 434 F 1.5.6-7.
  11. ^ Carney 2013, s. 53
  12. ^ Memnon FGrH 434 F 1.5.6.
  13. ^ a b Grainger 2010, s. 73
  14. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; CBPC3 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  15. ^ Hölbl (2001) p. 35.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ptolemaios_Keraunos&oldid=35212235" sayfasından alınmıştır