Politen kromozom

Politen kromzom

Politen kromozomlar, bazı canlıların hücrelerinde bulunan dev kromozomlar. DNA ikileşmesinden sonra kromatitlerin ayrılmaması ve her ikileşme sonucu bir arada kalmalarıyla ortaya çıkarlar.

Politen kromozomlar, bazı böcek larvalarının çeşitli dokularında (tükürük bezi, orta bağırsak, rektum ve malpighi salgı tüpleri gibi) protozoanlar ile bitkilerin bazı türlerinde bulunurlar.

Politen kromozomlar, 1881'de E.G. Balbiani tarafından ilk kez gözlemlenmişlerdir. Bu kromozomların en önemli özelliği interfaz evresindeki hücrelerin çekirdeğinde görülmeleridir.

Işık mikroskobu altında incelenen politen kromozomlar doğrusal olarak dizilen bir dizi bant ve ara bantlardan oluşmaktadırlar. Bireysel bantlar bazen "kromomer" olarak adlandırılır. Bu, kromozom boyunca lateral yoğunlaşma maddelerini tanımlayan bir terimdir. Her politen kromzom yaklaşık 200-600 µm uzunluğundadır.

Politen kromozomlarında RNA yazılımının yoğun olduğu bölgelerde DNA yapısının gevşemesiyle ortaya çıkan kabarıklıklar Balbiani halkası (puf) olarak adlandırılır. Yüksek seviyedeki gen aktivitesinin (RNA oluşturan transkripsiyon olayı) görülen şekli olan bu puflar, otoradyografi* adı verilen deneyde radyoaktif işaretli RNA öncüllerinin yüksek oranda bu bölgelerde birikmesiyle ispatlanmıştır. Puf şeklinde çıkıntı göstermeyen bantlarda ise ya çok az radyoaktif öncüller gözlenir, ya da hiç görülmez.

*(Otoradyografi) Organların, hücre kısımlarının, büyük moleküllerin ya da moleküllerdeki belirli bir grup ya da atomun radyoizotoplarla işaretlenip bir film üzerinde gösterilmesi tekniği.