Pertarito
| Pertarito | |
|---|---|
 Pertarito'nun tasviri | |
| Lombard kralı | |
| Hüküm süresi | 661 – 662 |
| Önce gelen | I. Aripert |
| Sonra gelen | Grimoaldo |
| Co-Monarch | Godeperto |
| Hüküm süresi | 671 – 688 |
| Önce gelen | Garibaldo |
| Sonra gelen | Cunipert |
| Ölüm | 688 |
| Eş(ler)i | Rodelinda |
| Hanedan | Bavarian dynasty |
| Babası | Aripert I |
| Dini | Chalcedonian Christianity |
Pertarito (ayrıca Berthari) (ö. 688) , 7. yüzyılda dinsel olarak bölünmüş bir krallığı yöneten Lombardların ilk Katolik kralıdır. İlk defa 661-662 yılları arasında, daha sonra 671-688 yılları arasında hüküm sürmüştür. Katolikliği resmi din haline getirmesi, işgalci bir liderin hayatını bağışlaması ve başkent çevresinde projeler inşa etmesiyle önemli bir yere sahiptir.
Rodoald'ın suikastından sonra iktidarı ele geçiren I. Aripert'in iki oğlundan ve haleflerinden biriydi. İktidarı ağabeyi Godeperto ile paylaşıyordu. Bunlar, I. Garibald'ın soyundan gelen Lombardların Bavyera Hanedanı krallarındandı.
Lombard Siyasetinin Bağlamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Pertarito Milano'dan, Godeperto ise Pavia'dan hüküm sürüyordu. Kendisi Katolikti, Godeperto ise Ariusçuydu . Aripert I, Katoliklik tarafından desteklenen Hristiyanlığın bir kolu olan Kalkedon Hristiyanıydı . Aripert I'den önce Rodoald'un 653 yılında suikasta uğramasından sonra, Aryan Hristiyanlığı Lombardlar arasında görülmüştür. Krallıkta, iktidar peşindeki gayretli vasalların gerginliği arttıkça, inanç farklılıkları iki kardeşi birbirinden ayırdı. Pertarito'nun hükümdarlığı, birçok Lombard Kralı için tipik olan istikrarsızlığı göstermektedir.
6. ve 7. yüzyıllarda, Lombard siyasetinde iktidara talip olan herhangi biri, Lombard kraliyet hanedanının kadın üyelerinden biriyle evlenerek veya onlardan çocuk sahibi olarak meşruiyet elde edebilirdi. Aripert I'in, tanınmış Lombard Kraliçesi Theodelinda'nın yeğeni olması, taht iddiasında önemli bir rol oynamış olabilir. Eski bir kraliçeyle veya bir hükümdarın kızıyla evlenmek, iktidarı ele geçirmenin bir yoludur.
Lombardların kültürel kökenleri, kahramanların, tanrıların birçok pagan yönüne değinen ve Lombardları erken Lombard kültürünü anlamak için hayati önem taşıyan cesur ve onurlu bir soyağa bağlayan Origo Gentis Langobardorum'da gösterilmektedir.[1] Lombard halkının Pagan kökenleri, Grimoaldo ile Pertarito'nun iktidarı arasındaki bu güç mücadelesi sırasında karşılaşılan dini ve toplumsal ayrışmayı anlamaya yardımcı omaktadır.
Godeperto, Pertarito ile savaşta Benevento Dükü Grimoaldo'dan yardım istedi ancak Grimoaldo, Lombardlar krallığının başkenti Pavia'yı yöneten Godeperto'ye saldırmayı seçti.[2] Şehir, Lombard kimliği açısından kültürel öneme sahipti ve vaat edilmiş toprakları olarak özel bir değere sahipti.[3] Bu anlamın Hristiyanlıkla güçlü bağları vardı çünkü Kral Alboin, şehri Lombardlar için alırken Hristiyanlara merhamet etmişti.[2] Pavia, Lombard monarşisinin başkenti oldu. Bu durum Grimoald için önemlidir çünkü o, mevcut Lombard kraliyet hanedanının dışındaydı.
Beneventanlılar Godeperto'yi öldürtüp krallığın kontrolünü ele geçirdiler ve Pertarito'yu kaçmak zorunda bıraktılar. Pertarito ilk olarak Avar kağanı Kakar'ın sarayına geldi. Bu arada karısı Rodelinde ve oğulları Cunincpert, Grimoaldo tarafından yakalanıp Benevento'ya gönderildi. Pertarito kısa bir süre sonra Grimoaldo'ya karşı komplo kurmak için geri döndü, ancak tekrar Francia'ya kaçtı. Grimoaldo Franklarla bir anlaşma imzaladığında, Pertarito Britanya'ya kaçmaya hazırlandı, ancak Grimoald'ın ölüm haberi ona önce ulaştı.[4]
Grimoaldo hükümranlığı ve Krallıktaki Bölünme
[değiştir | kaynağı değiştir]662 yılında, Pertarito ve Godeperto'nun iktidara gelmesinden kısa bir süre sonra, kardeş ortak kralları görevden alıp yerlerine Lombard düklerinden birini getirmek için bir komplo hazırlanıyordu. Eş krallara karşı lider, içeriden destek alan Torino'lu Garipald'ın da desteğiyle Benevento'lu Grimoaldo idi. Godeperto, Garipald'a güvenmiyordu ve onu bir diplomat ve danışman olarak yakınında tutuyordu. Garipald, Godeperto'nun çıkarları yerine Dük Grimoaldo'nun çıkarlarına hizmet etti. Godeperto'nun, Garipald'ın yanlış bilgilendirme ve sabotajı nedeniyle Dük Grimoaldo'nun bir ordu toplayıp Pavia'ya doğru ilerlediğinden habersiz olduğu bildirildi. Anlatıya göre, asi dükün kralın sarayına gelmesi üzerine, içinde bulunduğu tehlikenin farkında olmayan Kral Godeperto, Grimoaldo'yu sıcak bir şekilde karşılar. Grimoaldo sarayda kalmaya ve ziyafetlere ve eğlencelere katılmaya davet edildi. Grimoaldo, Kral Godeperto'nin görev sırasında ölümcül şekilde bıçaklanmasının ardından tahta geçti.
Godeperto'yi öldürdükten sonra Grimoaldo hemen harekete geçer ve kraliyet Lombard soyundan biriyle evlenerek taht iddiasını doğrular. Lombardların Kralı olarak yerini iddia etmek için Aripert I'in kızı olan Godeperto'nun kız kardeşiyle evlenir.[5] Grimoaldo, Pertarito'yu de öldürmeye çalıştı ve Pertarito'nun suikast girişimlerinden kaçmasını sağladı.
Grimoaldo'nun hükümdarlığı, Hristiyanlar ile Ariusçular ve Katolikler arasındaki ayrışmayı gözler önüne seriyor; ikisi de resmi din olmak istiyordu. Ancak Pagan gelenekçiler Lombardlar arasında da hâlâ popülerdir. Bu üç grup Kral'ın desteğini alabilmek için mücadele ediyor ve Grimoaldo, Pertarito'nun daha sonra onarmaya çalışacağı bölünmelere neden oluyor. Grimoaldo'nun Paskalya Günü'nde Forlì'yi ele geçirmesi, kutlamalar sırasında birçok Hristiyan'ın öldürülmesiyle birlikte putperestler ve Ortodoks Hristiyanlar arasında huzursuzluğa neden oldu.[6] Hristiyanlara karşı işlenen bu şiddet eylemi, Hristiyanlığın Lombard imparatorluğunun kurulmasında ve İtalyan Yarımadası'nın fethinde güçlü bir rol oynamasına rağmen, Paganizmin Lombard toplumu için önemsiz olmadığını göstermektedir.[7]
Pertarito kaçarken, Grimoaldo yönetimi ele geçirmeye çalışan işgalci güçlerin baskısı altında kalır. Özellikle Venedik'e giren Avarları püskürttü ve Batı Alpler'den gönderilen bir Frank ordusu.[6] Constans II, Grimoaldo'ya saldırırken Frank kuvvetleri de saldırıya geçti ancak Lombardlar, Constans'ın kuvvetlerinin diğer savaşlarda durdurulması nedeniyle tutunmayı başardı. Lombardlar için bu önemli zaferler Grimoaldo'nun popüler bir görünüme kavuşmasını sağladı.[6] Bir miktar popüler olmasına rağmen, 671 yılında suikasta kurban gidince Lombardlar yeni kralı iki oğlundan veya kızından biri olarak seçmezler. Bunun yerine, 10 yıl sonra sürgündeki Kralları Pertarito'yu geri çağırarak Lombard Kralı olarak geri dönmeyi tercih ettiler.[8] Pertarito, Britanya'ya yelken açmaya hazırlanıyordu, ancak Grimoaldo'nun ölüm haberi ona önce ulaştı ve İtalya'ya geri döndü.[9]
Dönüş, Katoliklik, Etki
[değiştir | kaynağı değiştir]
671 yılında Pertarito sürgünden döndü ve Grimoaldo'nun oğlu Garibaldo adına yönetilen krallığını geri aldı. Godeperto'nun daha önce inanç dallarını bölen ortak yönetiminin ardından Katolikliği resmi din haline getirerek on yedi yıl (672-688) bir din adamı olarak hüküm sürdü.[10] Katolikliğe geçiş önemliydi çünkü Pertarito, birçok selefinin saltanatının yalnızca on beş yıl sürdüğü krallıkta barışı korumaya çalışacaktı. Lombardların Kralı olmanın getirdiği tehlike, krallığın istikrarsızlığını gösteriyordu, buna rağmen Pertarito diğer krallıklarla bile barış için çaba sarf ediyordu. Pertarito'nun amacı toprak fethetmek değil, Bizanslılarla barış yapmaktı. Trento Dükü Alagis'in isyanını bastırmaya çalıştı. Tek seferi olacaktı; dükü yakaladı, sonra da affedip serbest bıraktı. Dük'ün Katolik inancına daha fazla odaklandığı için onu bağışlamayı tercih etti.
Başkent Pavia'nın dışında bulunan ünlü Aziz Agatha rahibe manastırı ve Meryem Ana Kilisesi'nin inşasından sorumludur.[8] Bu inşaat projeleri, Lombard toplumunda Katolikliği güçlendirmeyi ve insanları Hristiyanlığın tek bir kolu altında birleştirmeyi amaçlıyor. Pertarito, Lombardların kültürel bağlamı açısından önemlidir çünkü imparatorluğa Katolikliği getirmiştir ancak Lombardlar arasında devam edecek olan bir eğilim olan papalık otoritesini doğrulamaz. Papa ile bu kadar yakın bağları olması, ileride Karolenjlerin çözmesi gereken bir sorun haline gelecektir.
Pertarito'nun saltanatı barışçıl olmasına rağmen Lombard Krallığı uzun süre bu şekilde kalmayacaktır. Pertarito'nun oğlu Cunipert, Pertarito'nun sekizinci yılından itibaren babasının saltanatı boyunca ona yardım ve rehberlik sağladı. Cunipert, saltanatının son on yılında onu destekliyor.[11] Paul, Langobardların Tarihi'nde Cunipert'in, isyan sırasında esir alınan Alahis'e merhamet göstermesinde Pertarito'nun etkili olduğunu anlatır.[12] Perctarit 688 yılında öldürüldükten sonra Cunipert kral oldu. Kendisinden sonra yerine, babasının yakalayıp serbest bıraktığı adamla savaşacak olan daha savaşçı oğlu geçti.
Kızı Wigilinda, Benevento Dükü I. Romuald'ın oğlu Benevento Dükü II. Grimoaldo ile evlendi. Pertarito ve Rodelinde, Handel'in Rodelinda, Regina de' Longobardi operasındaki Bertarido ve Rodelinda olarak operada yaşamaya devam ettiler; ancak Nicola Francesco Haym'ın librettosunda gerçek tarihlerinin büyük bir kısmı günümüze ulaşmadı; libretto, Historia Langobardorum'dan ziyade Pierre Corneille'in Pertharite'inden alınmıştır. Pavia'daki Santissimo Salvatore Bazilikası'na gömüldü.[13]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Paulus; Foulke, William Dudley; Peters, Edward; Paulus (1974). History of the Lombards. Sources of medieval history. Philadelphia: University of Pennsylvania Press. ss. 325-352. ISBN 978-0-8122-1079-8.
- ^ a b Paulus; Foulke, William Dudley; Peters, Edward; Paulus (1974). History of the Lombards. Sources of medieval history. Philadelphia: University of Pennsylvania Press. ss. 80-81. ISBN 978-0-8122-1079-8.
- ^ Berto, Luigi Andrea (2010). "Remembering Old and New Rulers". The Medieval History Journal. 13 (1): 31. doi:10.1177/097194580901300102. ISSN 0971-9458.
- ^ "German Tribes org Lombard Kings". GermanTribes.org. 18 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2010.
- ^ Oman, Charles (1914). The Dark Ages: 476-918. 6. Rivingtons. s. 273.
- ^ a b c Oman, Charles (1914). The Dark Ages: 476-918. 6. Rivingtons. s. 274. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: ":02" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ Berto, Luigi Andrea (2010). "Remembering Old and New Rulers". The Medieval History Journal. 13 (1): 31. doi:10.1177/097194580901300102. ISSN 0971-9458.
- ^ a b Oman, Charles (1914). The Dark Ages: 476-918. Rivingtons. s. 275. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: ":12" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ "German Tribes org Lombard Kings". 23 Mayıs 2011. 23 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2023.
- ^ Brown, T. S. The New Cambridge Medieval History: II. c. 700 - c. 900. s. 321.
- ^ Paulus; Foulke, William Dudley; Peters, Edward; Paulus (1974). History of the Lombards. Sources of medieval history. Philadelphia: University of Pennsylvania Press. ss. 238-239. ISBN 978-0-8122-1079-8.
- ^ Paulus; Foulke, William Dudley; Peters, Edward; Paulus (1974). History of the Lombards. Sources of medieval history. Philadelphia: University of Pennsylvania Press. ss. 239-240. ISBN 978-0-8122-1079-8.
- ^ Majocchi, Piero. "The politics of memory of the Lombard monarchy in Pavia, the kingdom's capital". Materializing Memory. Archaeological material culture and the semantics of the past. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2022.