Perihan Sofiyeva

Perihan Sofiyeva

Perihan Sofiyeva (Gürcüce: ფარიხან (ფარი ხანუმ) სოფიევა "parih'an (pari h'anum) sopieva"; Azerice: Pərixan Sofiyeva; d. 1884, Karacalar, Tiflis vilayeti, Rusya İmparatorluğu – ö. 1953, Karacalar, Gürcistan SSC), demokratik yolla seçilmiş ilk Müslüman kadın milletvekili. Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti parlamentosuna Karacalar temsilcisi olarak girmiştir.

Perihan Sofiyeva 1884 yılında Gürcistan’da Azeri nüfusunun yaşadığı Karacalar köyünde doğdu. Çarlık Rusyası döneminde yöresinde tanınmış bir kadın olan Sofiyeva, 1918 yılında Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti’nin bağımsızlığını ilan etmesinden sonra yapılan genel seçimlerde, Gürcü Sosyalist-Federalistlerin adayını yenilgiye uğratarak ulusal meclise temsilci olarak girdi. Yaşadığı bölgede çok aktif ve popüler biri olmasına karşın Sofiyeva hakkında fazla bilgi bulunmamaktadır.

Perihan Sofiyeva dokuz çocuklu ailede tek kız çocuğuydu. Çarlık Rusya’sı döneminde erkek kardeşlerine yol gösteriyordu. Bu sayede çevresinde tanınan biri haline gelmişti. Bu durum, Perihan Sofiyeva'nın Gürcistan parlamentosuna seçilmesinde önemli rol oynadı.

Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti üzerine araştırmalar yapılırken, tarihçi Akaki Hvadagiani Tiflis Guberniyası'ndan seçilen milletvekilleri arasında Müslüman bir kadının adına rastladı. Hvadagiani aynı isme Sosyalist-Federalistlerin resmi yayın organında da karşılaştı. Dünyada ilk Müslüman kadının Gürcistan’da seçilmiş olduğu bu şekilde ortaya çıktı.

1917 Ekim Devrimi’nden sonra Güney Kafkasya’daki geçici hükûmet yerel yönetimler konusunda reformlara girişti. Bu reformlar ağır siyasal koşullarda yürütülüyordu. Gürcistan’da bu reformlar, ülke bağımsızlığını ilan edinceye kadar önemli bir sonuç vermedi. Gürcistan 26 Mayıs 1918’de bağımsızlığını ilan etti ve buna bağlı olarak ülkede ilk demokratik seçimler yapıldı. Bu seçimlerde Perian Sofiyeva Karacalar’da diğer adaylar karşısında zafer kazanıp meclise girdi. Milletvekilliği sırasında Sofiyeva köyüne demiryolu istasyonu yaptırmayı da başardı.

1921’de Kızıl Ordu Gürcistan’ı işgal etti ve meclis üyelerinin mülklerine el konuldu. Perihan Sofiyeva hayatı boyunca Sovyet sistemiyle barışmadı. Sofiyeva’nın sekiz erkek kardeşinden beşini kurşuna dizdiler ve beşini tek bir mezara gömdüler. Erkek kardeşlerinin nerede gömülü oldukları bugün de bilinmiyor.

Perihan Sofiyeva, daha yetmiş yaşına gelmeden, erkek kardeşinin çocuklarından birinin tutuklandığını öğrenince, 1953 yılında kalp krizi geçirerek öldü.

Kaynakça

• "Perihan Sofiyeva anıtı açıldı" (Gürcüce)6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• "The world's first democratically elected Muslim woman was from Georgia"1 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• "Akakli Xvadagiani. Qarayazı anası – Pərixanım Sofiyeva"1 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.