Paul Robeson

Paul Robeson
Robeson Haziran 1942'de
Doğum	Paul LeRoy Bustill Robeson 9 Nisan 1898(1898-04-09) Princeton, New Jersey
Ölüm	23 Ocak 1976 (77 yaşında) Philadelphia, Pennsylvania
Boy	1,9 m (6 ft 3 in)
Kilo	219 pound

Paul LeRoy Bustill Robeson, (d. 9 Nisan 1898, Princeton - ö. 23 Ocak 1976, Philadelphia), ABD'li oyuncu, atlet, bas - bariton ses sanatçısı, yazar, sivil haklar savunucusu.

Köle kökenli bir ailenin çocuğu olarak doğan Robeson, yoksullukla geçen çocukluk yıllarında ilkokuldayken ırkçılıkla karşılaştı. Okuldaki iki zenci çocuktan biriydi. Kuvvetli yapısı ve çalışkan olması nedeniyle ırkçı davranışlara direnerek okulunu başarıyla bitirdi. ABD tarihinde o zamana kadar hiçkimseye verilmeyen "Onurlu aile" belgesi kazanan Paul, fiziksel yatkınlığı nedeniyle okul takımına seçildi. Daha sonra atletizm ve Amerikan futbolunun önemli isimlerinden biri oldu. İlerleyen yıllarda Colombia Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ne girerek mezun oldu. Baroya kabul edilen ilk zenci avukat Paul Robeson'dur. Irkçılıkla mücadelesini sürdüren Robeson, okul yıllarında ilgi duyduğu tiyatro ilgisi, avukatlığı bırakmasına neden oldu. Müzikal koroya girdi. 1921 yılında New York şehir hastanesinin tek zenci kadın kimyageri Cardozo Goode ile evlendi. Aynı yıl kendi müzik grubunu kurdu.

Bir yandan Ku Klux Klan tehditleri almaya devam eden Paul Robeson, yeniden oyunculuuğa dönerek birçok oyun ve filmde rol aldı. Shakespeare'in Othello'sunda oynayan ilk zenci oyuncu olmasıyla başarıları zirveye çıktı. 1931 yılında Londra'ya yerleşti. 1932'de ilk eşinden ayrılarak beyaz bir kadınla evlendi. 1933 yılından itibaren sinema filmlerinde başarılı roller oynadı. 1934'te Sovyetler Birliği'ni ziyaret eden sanatçı, sosyalizmden etkilenerek bu doğrultuda çalışmalar yaptı. 1939 yılında ABD'ne döndü.

İnsan hakları, yoksullukla mücadele, ırkçılık gibi konularda seri konferanslar verdi. 4 Eylül 1949 tarihinde Newyork’un Prekskill kentinde şarkıcılığa veda konseri sırasında Ku Klux Klan saldırısında linç edilmekten son anda kurtarıldı. Afrika halkları konseyi başkanı seçildi. Paul Robeson; Nazım Hikmet’in serbest bırakılması için dünya çapında kampanya başlatarak, şairin “..balık tuttum yiyen ölür / elimize değen ölür / bu gemi bir kara tabut / lumbarından giren ölür” şiiri ile birlikte dört şiirini besteledi.

Nazım Hikmet’le birlikte Dünya Barış Konseyi ödülünü paylaştı. Amerikan Komünist Partisi üyesi olduğunu, Truman delegasyonunda açıkladığı için yurt dışına çıkışı yasaklanınca Freedom (Özgürlük) adında bir gazete çıkardı. İsrail'li şair Itzik Feffer'le birlikte "Anti-faşist Yahudi Komitesi"ni oluşturdular. Robeson, ırkçıların dışında FBI'nda sürekli gözetimi altında yaşadı, hakkında soruşturmalar açıldı. Dünyanın çeşitli ülkelerinden içlerinde Ramsey Clark, Pete Seeger, Angela Davis, Dolores Huerta, Dizzy Gillespie, Odetta, Leon Bibb, Sidney Poitier, Harry Belafonte, James Earl Jones, Zero Mostel, Roscoe Lee Browne, Ossie Davis, Ruby Dee, ve Coretta Scott King gibi sanatçılarla, Tanzanya, Jamaica, Guyana, Zambia devlet başkanlarıyla, Indira Gandhi, Arthur Ashe, Linus Pauling, George W. Crockett, Leonard Bernstein gibi isimlerin de olduğu 3000'in üstünde kişi, Paul Robeson'un 75. doğum gününü ünlü Carnegie Hall'da kutladılar. Paul Robeson, 1976 yılında yaşadığı bir felcin ardından Philadelphia'da yaşamını yitirdi.

~“Bize türkülerimizi söyletmiyorlar Robeson / inci dişli zenci kardeşim / kartal kanatlı kanaryam", Nazım Hikmet, Bursa Cezaevi

Paul Robeson Othello rolünde

Ödülleri

• 1944, Donaldson Ödülü
• 1950, Dünya Barış Konseyi, Uluslararası Barış Ödülü
• 1952, Stalin Barış Ödülü
• 1998, Grammy Ödülü

Filmografisi

• Body and Soul (1924)
• Camille (1926)
• Borderline (1930)
• The Emperor Jones (1933)
• Sanders of the River (1935)
• Show Boat (1936)
• Song of Freedom (1936)
• Big Fella (1937)
• King Solomon's Mines (1937)
• Jericho (1937)
• The Proud Valley (1940)
• Native Land (1942)
• Tales of Manhattan (1942)

Dış bağlantılar

• Rutgers Üniversitesi'nde Robeson dijital arşivi
• Pandora Kitabevi, Paul Robeson tanıtımı
• IMDb'de Paul Robeson