Paris Anlaşması

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Paris Anlaşması
Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi kapsamındaki Paris İklim Anlaşması
  Avrupa Birliği onayı kapsamındaki taraflar
  Onaylayan ülkeler
  İmzalayanlar
  Anlaşmanın uygulanmadığı bölgeler
Yazılma30 Kasım – 12 Aralık 2015 tarihinde Le Bourget, Fransa'da
İmzalanma12 Aralık 2015
YerParis, Fransa
Yürürlük4 Kasım 2016[1]
İmzacılar195[1]
Taraflar191[1]
Korunma yeriBirleşmiş Milletler Genel Sekreterliği
DillerArapça, Çince, İngilizce, Fransızca, Rusça, ve İspanyolca
Vikikaynak'ta Paris Anlaşması

Paris Anlaşması, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (BMİDÇS) kapsamında, iklim değişikliğinin azaltılması, adaptasyonu ve finansmanı hakkında 2015 yılında imzalanan, 2016 yılında yürürlüğe giren bir anlaşmadır.[2][3] Mart 2021 itibarıyla, BMİDÇS'nin 191 üyesi anlaşmaya taraftır. Anlaşmayı onaylamayan beş BMİDÇS üye devlet vardır: Eritre, İran, Irak, Libya ve Yemen. Bu beş ülke içinde en büyük emisyon kaynağı ilk 20 içinde yer alan İran'dır.[4][5][6] Amerika Birleşik Devletleri 2020'de anlaşmadan çekildi, ancak 2021'de yeniden katıldı.

Paris Anlaşması'nın uzun vadeli sıcaklık hedefi, küresel ortalama sıcaklık artışını sanayi öncesi seviyelerden 2 °C (3,6 °F) artış seviyesi ile sınırlı tutmaktır ve hatta 1,5 °C çaba harcanmasıdır. Çünkü sıcaklık artışını 2 °C yerine 1,5 ile sınırlamak riskler ve etkiler anlamında iklim değişikliğinin risklerini ve etkilerini önemli ölçüde azaltacağını kabul edilmektedir. Bunu sağlamak için emisyonların mümkün olan en kısa sürede azaltılması ve 21. yüzyılın ikinci yarısına kadar salınan ve tutulan sera gazlarının dengelenmesi hedeflenmektedir. Anlaşma ayrıca, tarafların iklim değişikliğinin olumsuz etkilerine uyum sağlama yeteneğini artırmayı ve "düşük sera gazı emisyonları ve iklime dirençli kalkınma yolunda tutarlı bir finansman akışı" sağlamayı hedefliyor.

Paris Anlaşması uyarınca, her ülke küresel ısınmayı azaltmak için üstlendiği katkıyı belirlemeli, planlamalı ve düzenli olarak raporlamalıdır. Hiçbir mekanizma, bir ülkeyi belirli bir tarihe kadar belirli bir emisyon hedefi koymaya zorlamaz, ancak her hedef önceden belirlenmiş hedeflerin ötesine geçmelidir. 1997 Kyoto Protokolü'nün aksine, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasındaki ayrım bulanıktır, bu nedenle gelişmekte olan ülkeler de emisyon azaltma planları sunmalıdır.[7]

Taraflar[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Paris Anlaşması tarafları listesi

Avrupa Birliği ve 190 devlet, toplamda antropojenik (insanın sebebi olduğu) emisyonların %95'inden fazlası, Anlaşmayı onaylamış veya katılmıştır.[8][9][10] Onaylamayan ülkeler, Orta Doğu'daki bazı sera gazı salıcılarıdır: dünya toplamının %2'si ile İran bu ülkelerin en büyüklerindendir.[11] Eritre, Libya, Yemen ve İran anlaşmayı onaylamadı.[8]

Anlaşmada Madde 28, tarafların bir geri çekme bildirimi gönderdikten sonra Anlaşmadan çekilmelerini sağlar. Bildirim, Anlaşmanın ülke için yürürlüğe girmesinden sonra en erken üç yıl sonra verilebilir. Geri çekme, bildirilmesinden bir yıl sonra geçerlidir.[12]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b c "United Nations Paris Climate Agreement" (PDF). United Nations. 12 Aralık 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2021. 
  2. ^ csb.gov.tr. "Paris Anlaşması imzalandı". www.csb.gov.tr. 9 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021. 
  3. ^ "Geleceğe Dair : Paris İklim Anlaşması | AB Türkiye". web.archive.org. 3 Ocak 2019. 3 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021. 
  4. ^ "ENERJİ ANALİSTİ ÖZGÜR GÜRBÜZ YORUMLADI: Türkiye Paris İklim Anlaşması'nı Neden Onaylamıyor?". Bianet - Bagimsiz Iletisim Agi. 5 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021. 
  5. ^ "'Paris Anlaşması onaylansın' - Son Dakika Haberler". web.archive.org. 3 Ocak 2019. 3 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021. 
  6. ^ "'Türkiye bir an önce Paris İklim Anlaşması'nı onaylamalı' - Yaşam Son Dakika Haberler". web.archive.org. 23 Aralık 2018. 23 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021. 
  7. ^ "350 Türkiye – COP24, Türkiye'nin İklim Müzakerelerindeki Rolü". web.archive.org. 3 Ocak 2019. 3 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021. 
  8. ^ a b "Paris Agreement" (İngilizce). United Nations Treaty Collection. 5 July 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2021. 
  9. ^ "Paris climate deal: US and China formally join pact" 2 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., BBC News, 3 Eylül 2016 (sayfaya 4 Eylül 2021'de erişilmiştir).
  10. ^ "India Ratifies Landmark Paris Climate Deal, Says, 'Kept Our Promise'". 3 October 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2021. 
  11. ^ "Each Country's Share of CO2 Emissions". Union of Concerned Scientists (İngilizce). 15 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2021. 
  12. ^ "On the Possibility to Withdraw from the Paris Agreement: A Short Overview". UNFCCC. 14 Haziran 2017. 28 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2021. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Paris_Anlaşması&oldid=32197515" sayfasından alınmıştır