Papalık fermanı
Papalık fermanı veya Papalık bullası yada kısaca Bulla, Katolik Kilisesi'nin bir papası tarafından çıkarılan bir tür kararname, imtiyazname veya anayasal bildirgedir. Geleneksel olarak doğrulamak için eklenen kurşun mühründen (bulla) dolayı bu adı almıştır.
Etimoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]"Bulla" terimi, Latince "bullire" ("kaynatmak") kelimesinden türemiştir ve mührü oluşturan malzemenin, ister balmumu, ister kurşun, ister altından yapılmış olsun, baskı amacıyla yumuşatılması için eritilmesi gerektiğine işaret eder.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Papalık fermanları en azından 6. yüzyıldan beri kullanılıyordu, ancak bu ifade 13. yüzyılın sonuna kadar kullanılmadı ve o zaman da yalnızca resmi olmayan idari amaçlar için dahili olarak kullanıldı. Ancak, Apostolik Şansölyelik ofislerinden birinin "ferman sicili" ("registrum bullarum") olarak adlandırıldığı 15. yüzyılda resmi hale geldi.[1]
Biçim
[değiştir | kaynağı değiştir]Bir fermanın formatı eskiden üç öğeyi içeren uzun, uzun harflerle yazılmış tek bir satırla başlardı: papanın adı, papalık unvanı "Episcopus Servus Servorum Dei" ("Piskopos, Servus servorum Dei") ve onun incipit'i, yani bullanın kayıt tutma amaçları için unvanını aldığı ilk birkaç Latince kelime, ancak fermanın amacını doğrudan göstermeyebilir.
Mühür
[değiştir | kaynağı değiştir].jpg)
Bir fermanın en belirgin özelliği, genellikle kurşundan yapılmış metal mühürdü (bulla), ancak çok ciddi durumlarda, Bizans imparatorluk zamanında olduğu gibi, altından yapılırdı. Ön yüzünde, başlangıçta biraz kaba bir şekilde, Roma Kilisesi'nin ilk Babaları, havariler Aziz Petrus ve Aziz Pavlus tasvir edilmişti ve bunlar Sanctus PA ulus ve Sanctus PE trus harfleriyle tanımlanıyordu (bu nedenle, SPA • SPE veya SPASPE). Soldaki Aziz Pavlus, dalgalı saçları ve kavisli çizgilerden oluşan uzun ve sivri bir sakalla gösterilirken, sağdaki Aziz Petrus kıvırcık saçları ve kubbe şeklindeki globetti'den (kabartma boncuklar) yapılmış daha kısa bir sakalla gösterilmiştir. Her baş, bir globetti çemberi ile çevriliydi ve mührün kenarı, bu tür boncuklardan oluşan ek bir halka ile çevriliyken, başların kendileri bir haç tasviriyle ayrılmıştı.[2] Arkasında, Pastor Pastorum ("Çobanların Çobanı") için "PP" harfleriyle Latince nominatif biçimde papanın adı vardı. Bu disk daha sonra, adalet mektupları ve infaz mektupları durumunda kenevir ipleriyle veya dua mektupları durumunda, belgenin vellumundaki yarıklardan geçirilen kırmızı ve sarı ipekle belgeye tutturuluyordu.
İçerik
[değiştir | kaynağı değiştir]İçerik açısından, ferman, papanın bir kararnamesinin göründüğü formattadır. Herhangi bir konu bir fermanda ele alınabilir ve yasal kararnameler, piskoposluk atamaları, muafiyetler, aforozlar, apostolik anayasalar, kanonlaştırmalar ve toplantılar dahil olmak üzere birçok konu ele alınır ve alınmaktadır.[3]
Ferman, Papalık brifinginin ortaya çıktığı 14. yüzyıla kadar Vatikan'ın özel mektup biçimiydi. Brifing, papalık iletişiminin daha az resmi biçimidir ve Balıkçı Yüzüğü'nün artık kırmızı mürekkepli bir baskısı olan balmumu baskısı ile doğrulanmıştır.[4][5][6]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]Özel
- ^ "CATHOLIC ENCYCLOPEDIA: Bulls and Briefs". www.newadvent.org. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2025.
- ^ Botsford, George Willis; Botsford, Jay Barrett (1922). A Brief History of the World: With Especial Reference to Social and Economic Conditions (İngilizce). Macmillan. s. 293.
- ^ Messier, Kathleen (30 Haziran 2023). "Hear ye, one and all: the papal bull". Roman Catholic Diocese of Burlington (İngilizce). 22 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2025.
- ^ "Catholic Encyclopedia (1913)/Bulls and Briefs - Wikisource, the free online library". en.wikisource.org (İngilizce). 25 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2025.
- ^ "Fisherman's Ring | History, Pope, Meaning, Destruction, & Facts | Britannica". www.britannica.com (İngilizce). 21 Nisan 2025. 26 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2025.
- ^ "Papal bull". search.credoreference.com. 18 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2025.
Genel
- Chambers, Ephraim. Cyclopaedia, or an Universal Dictionary of Arts and Sciences, 1728
- "Papal bull". Encyclopædia Britannica. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2012.
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Albert, C.S. "Bull." Lutheran Cyclopedia. New York: Scribner, 1899. p. 67
- Papal Encyclicals Online
- List of Conciliar documents at the Theology Library
- Cherubini Laertius: Magnum Bullarium Romanum
