Pantun
| Pantun | |
|---|---|
| Ülke | Endonezya ve Malezya |
| Kaynak | 01613 |
| Bölge | Asya ve Pasifik |
| Tescil geçmişi | |
| Tescil | 2020 (15. oturum) |
| Liste | Temsilci |
Pantun (Cavi alfabesiyle: ڤنتون), karmaşık duygu ve düşünceleri ifade etmek için kullanılan Malay kökenli sözlü bir şiir biçimidir.[1] Genellikle satır sayısı çift olur ve ABAB uyak düzenine dayanır.[2][3] En kısa pantun biçimi iki dizeden oluşur ve Malayca'da pantun dua kerat olarak bilinir. En uzun biçimi ise 16 dizeye kadar çıkabilir ve pantun enam belas kerat olarak adlandırılır.[2] Pantun, anlam bakımından kopuk gibi görünen ancak yapı bakımından bağlantılı iki bölümden oluşur: ilk kısım, pembayang veya sampiran olarak adlandırılır ve ikinci kısım olan maksud ya da isi ile doğrudan bir mantıksal ya da anlatımsal bağ taşımaz.[3][4][5][6] Ancak bu iki bölüm her zaman uyak ve ses tekrarları gibi sözel benzerliklerle birbirine bağlanır.[3] Aynı zamanda dolaylı ama gerekli bir anlam ilişkisi de bulunur; ilk bölüm genellikle ikinci bölümün mecazı işlevini görür.[3] Pantun'un en yaygın biçimleri, dört dizelik[3] (dörtlük) ve iki dizelik[7] (ikilik) formlardır. Bu türler hem edebiyatta hem de günümüz popüler kültüründe sıkça karşımıza çıkar.[8]
Pantun'un bilinen en eski edebi örnekleri, 15. yüzyılda hüküm süren Malakka Sultanlığı dönemine dayanmaktadır.[3] Malaka döneminde pantun, Malay edebiyatının başyapıtı sayılan Malay Yıllıkları (Sejarah Melayu) adlı eserde yer almış ve klasik Malay edebiyatında yüksek sanatın bir biçimi olarak kabul edilmiştir.[9] Bununla birlikte, pantun yalnızca edebi eserlerde değil, geleneksel Malay toplumunun günlük yaşamında da önemli bir yer tutmuştur. Malay şarkılarında, törensel uygulamalarda, sahne sanatlarında ve sözlü anlatım geleneklerinde yaygın olarak kullanılmış; duyguların ve düşüncelerin estetik biçimde ifade edilmesine olanak tanıyan önemli bir iletişim aracı işlevi görmüştür.[10]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Wilkinson 1908, s. 28
- ^ a b Daillie 1988, s. 38
- ^ a b c d e f Hirsch 2014, s. 440
- ^ Wright 1908, s. 230
- ^ Milyartini, Rita (2018). "Singing Keroncong and the Values Behind it". Proceedings of the International Conference on Arts and Design Education (ICADE 2018). 255. ss. 137-138. doi:10.2991/icade-18.2019.31
. ISBN 978-94-6252-671-6. 27 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
- ^ Chadwick, R.J. (1994). "Unconsummated metaphor in the Minangkabau pantun"
. School of Oriental & African Studies. 22 (1994). ss. 83-113. doi:10.1080/03062849408729808. 7 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi21 Ocak 2021.
- ^ Muhammad Haji Salleh 2018, s. 46
- ^ Ding 2008, s. 13
- ^ Winstedt 1969, s. 137
- ^ Ding 2008, s. 6,7 & 13
