Pankuş
Pankuş, (veya yalın haliyle panku-) Hitit devletinde bir meclis ya da kurul şeklinde çalışmış organizasyonun ismidir. Hitit dilinde "topluluk, kurul, grup" manasına geldiği gibi "tüm, bütün; hepsi, tamamı" manasıyla da kullanılır.[1]
Pankuş meclisi ile ilgili bilgilerin çoğu eski Hitit dönemine aittir. Özellikle I. Hattuşili'nin yıllığı ve Telipinu fermanında bahsedilir. Geç dönem dökümanlarında sadece bir iki defa bahsedilmiş olması, belki de zamanla etkin bir kurum olmaktan çıktığının göstergesidir. Kimi tarihçiler bu dökümanları, özellikle Telipinu fermanını Pankuş'un kralın üstünde ve bağımsız bir kurum olduğu yönünde yorumlamakla beraber,[2] buna yönelik net bir delil yoktur.[3] Mevcut belgeler Pankuş'un görevlerinin hukuki alanda olduğunu gösterir. Pankuş önemli antlaşmalara ve kraliyet bildirilerine şahitlik etmiş, ayrıca bir yürütme/denetleme kurulu gibi görev alarak bunların yerine getirilmesini sağlamıştır.
Pankuş'un seçilmiş, sabit üyeleri olduğu yönünde bir delil yoktur. Kraliyet ailesi fertlerinin yanında sarayda görevli olan yetkililer ve çeşitli kademelerdeki askerler de bu kurumun elemanlarıdır.[4]
Pankuş, her ne kadar tam bağımsız bir meclis yapısında olmasa bile, bu türden bir kurumun tarihteki en eski örneklerinden biridir.
Notlar
Kaynakça
- (İngilizce) Puhvel, J. (2011) Hittite Etymological Dictionary, v.8
- Brandau, B. & Schickert, H. (2003) Hititler.
- (İngilizce) Beckman, G. (1982) "The Hittite Assembly", JAOS 102, s. 435-42.