Norveç'te din
Norveç'te Dinler (31.12.2019)[1][2][3]
Norveç'te egemen din Lüteran Hristiyanlığıdır. 2019'da nüfusun %68,7'si Norveç Evanjelik Lüteran Kilisesi'ne mensuptu.[1] Katolik Kilisesi, %3,1 ile sonraki en büyük Hristiyan kilisesidir.[3] Herhangi bir dine bağlı olmayanlar nüfusun %18,3'ünü oluşturuyor. İslam'ı nüfusun % 3.4'ü takip ediyor.[2] 2016 yılında kabul edilen ve 1 Ocak 2017 tarihinden itibaren geçerli olan bir yasa tasarısı, Norveç Kilisesi'ni bağımsız bir tüzel kişilik olarak oluşturdu.[4][5] 2012 anayasa değişikliğine kadar Lütercilik ülkenin devlet diniydi.[6][7][8] Norveç Kilisesi, diğer dini topluluklarla birlikte Norveç devletinden mali destek almaya devam edecek.[9][10]
İlk Norveçliler, çoğu İskandinav gibi, bir zamanlar İskandinav paganizminin yandaşlarıydı; Samilerin şamanist bir dine sahip olması gibi.[11] Norveç, 1000-1150 yılları arasında Hristiyan misyonerler tarafından kademeli olarak Hıristiyanlaştırıldı. 1536/1537'deki Protestan Reformu'ndan önce, Norveçliler Katolik Kilisesi'nin bir parçasıydı.
Dinler[değiştir | kaynağı değiştir]
Hinduizm[değiştir | kaynağı değiştir]
Hinduizm, Norveç nüfusunun %0.2'sini oluşturmaktadır.[2] Hinduların yaklaşık %75'i Sri Lanka'dandır. Norveç'te 5 Hindu tapınağı var. Vishwa Hindu Parishad, Norveç'te kayıtlıdır ve ISKCON'un ülkede bir merkezi vardır.
İslâm[değiştir | kaynağı değiştir]
İslam, resmi olarak nüfusun yaklaşık %3.4'ü (2019'da yaklaşık 182.000 kişi) ile Norveç'teki en büyük Hristiyan olmayan dindir ve 2014'ten bu yana %29,6 artmıştır.[2] 2006 yılında, %56'sı Oslo ve Akershus şehirlerinde yaşıyordu.[12] Bazı kaynaklar rakamların resmi kayıtlardakinden daha fazla olduğunu bildiriyor; Pew Vakfı, 2010 yılı için Norveç'teki Müslümanların sayısını yaklaşık 144.000 olarak hesaplıyor ve sayıların 2030'a kadar 359.000'e ulaşacağını tahmin ediyor.[13] 2013 yılı için, Oslo Üniversitesi'nden Profesör Leirvik, Pakistan, Somali, Irak, Afganistan, Bosna, Kosova, İran ve Fas'tan gelen insanlar dahil olmak üzere Norveç'te Müslüman kökenli insan sayısının yaklaşık 220.000 olduğunu tahmin ediyor.[14] 1990'ların sonunda İslam, Katolik Kilisesi'ni ve Pentekostalizmi geçerek Norveç'teki en büyük azınlık dini haline geldi (Katolikler o zamandan beri zemini geri kazanmış olsa da), Sünni, Şii ve Ahmediye gibi farklı mezhepler var olduğundan, İslam'ın birleşik bir grup olarak görülmesi şartıyla. 2009 yılında kayıtlı Müslümanlar 126 farklı cemaatin üyesiydi.[14]
Yahudilik[değiştir | kaynağı değiştir]
Norveç'te hiçbir zaman çok fazla Yahudi olmadı. Aktif zulme dair hiçbir belirti olmamasına rağmen, Yahudilerin uzun süre Danimarka-Norveç ikili monarşisine girmeleri ve burada ikamet etmeleri yasaklandı. 1814'te Danimarka ile bölünmeden sonra, yeni Norveç Anayasası, Yahudilerin ve Cizvitlerin krallığa girmesini yasaklayan kötü şöhretli bir paragraf içeriyordu. Güçlü siyasi tartışmaların ardından 1851'de Yahudilerle ilgili olarak kaldırılan paragrafın, Sefaradlar ve Batı Avrupa Yahudileri çoğu durumda muaf tutulmuş gibi göründüğünden, o zamanlar Doğu Avrupa'daki Yahudi Mesihi diriliş hareketlerini öncelikli olarak hedef aldığı görülüyor.
Yahudi koşer kesimi Şehita, 1929'dan beri Norveç'te yasaklandı.[15]
741 Norveçli Yahudi, II. Dünya Savaşı sırasında Norveç'in Nazi işgali sırasında öldürüldü ve 1946'da Norveç'te yaşayan sadece kayıtlı 559 Yahudi vardı.
Devlet politikası[değiştir | kaynağı değiştir]
2016 yılında onaylanan bir kanunla Norveç Kilisesi, 1 Ocak 2017 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere bağımsız bir tüzel kişilik olarak oluşturulmuştur.[5][16] Norveç Kilisesi, daha önce ülkenin kamusal diniydi ve merkezi idari işlevleri, 2017 yılına kadar Kraliyet Hükûmet İdaresi, Reform ve Kilise İşleri Bakanlığı tarafından yürütüldü.[17] Evanjelik Lüteryan Kilisesi hala anayasada geçiyor.
Dinî özgürlük[değiştir | kaynağı değiştir]
Anayasa, tüm bireylerin dinlerini yaşama hakkına sahip olduğunu belirler. Hükûmetin politikaları genellikle ülkede dinin özgürce uygulanmasını desteklemektedir ve dini kuruluşlara ve ayrımcılıkla mücadele programlarına düzenli olarak fon sağlamaktadır. STK'lara ve Norveç polisine göre, özellikle çevrimiçi ortamda ve öncelikle Müslüman ve Yahudi topluluklarını hedef alan dini güdümlü nefret söylemi yaygındır. Norveç anayasası, Norveç Kralı'nın Evanjelik-Lüteran itikadına bağlı olması gerektiğini belirler.[18]
2018'de Norveç, Müslüman kadınları hedef alan dini kıyafet yasakları getirdi.[19]
-
Trondheim'da bir Hindu tapınağı -
Oslo'daki sinagog -
Oslo'daki Ortodoks kilisesi -
Hønefoss'taki Yehova Şahidi ibadet salonu -
Aziz Paul Katolik Kilisesi, Bergen -
Oslo'daki Aziz Olav Katedrali -
Oslo'daki Nur Camii -
Oslo'daki Khuong Viet Budist Tapınağı
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b Church of Norway 25 Kasım 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Statistics Norway 17.5.2020
- ^ a b c d Members of religious and life stance communities outside the Church of Norway, by religion/life stance. 1 Mayıs 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Statistics Norway 8.12.2019
- ^ a b Members of Christian communities outside the Church of Norway. 5 Mayıs 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Statistics Norway 8.12.2020
- ^ Offisielt frå statsrådet 27. mai 2016 9 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. regjeringen.no "Sanksjon av Stortingets vedtak 18. mai 2016 til lov om endringer i kirkeloven (omdanning av Den norske kirke til eget rettssubjekt m.m.) Lovvedtak 56 (2015-2016) Lov nr. 17 Delt ikraftsetting av lov 27. mai 2016 om endringer i kirkeloven (omdanning av Den norske kirke til eget rettssubjekt m.m.). Loven trer i kraft fra 1. januar 2017 med unntak av romertall I § 3 nr. 8 første og fjerde ledd, § 3 nr. 10 annet punktum og § 5 femte ledd, som trer i kraft 1. juli 2016."
- ^ a b Lovvedtak 56 (2015–2016) Vedtak til lov om endringer i kirkeloven (omdanning av Den norske kirke til eget rettssubjekt m.m.) 3 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Stortinget.no
- ^ The Constitution of Norway, Article 16 (English translation, published by the Norwegian Parliament) Webarşiv şablonunda hata:
|url=value. Boş. - ^ Staten skal ikke lenger ansette biskoper 18 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., NRK
- ^ Human-Etisk Forbund. "Ingen avskaffelse: / Slik blir den nye statskirkeordningen". Fritanke.no. 20 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2022.
- ^ "Norway Ends 500-Y-O Lutheran Church Partnership, 'Biggest Change Since the Reformation'". 2 Ocak 2017. 1 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2017.
- ^ "Hvor mye penger skal brukes på tro og livssyn?: Her er modellene departementet vurderer". Fri tanke - nettavis for livssyn og livssynspolitikk (Norveççe). 2 Aralık 2016. 16 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2022.
- ^ "Pre-Christian Religion". 29 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ (Norveççe) Medlemmer i trus-og livssynssamfunn utanfor Den norske kyrkja Webarşiv şablonunda hata:
|url=value. Boş. - ^ "Region: Europe". Pew Forum. PewResearch. 27 Ocak 2011. 30 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2014.
- ^ a b "Islam i Norge". 25 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2014.
- ^ "Korstoget mot schächtningen". Oss selv nærmest (Norveççe). Oslo: Gyldendal Norsk Forlag. 1984. s. 63. ISBN 82-05-15062-1. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Offisielt frå statsrådet 27. mai 2016 9 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. regjeringen.no «Sanksjon av Stortingets vedtak 18. mai 2016 til lov om endringer i kirkeloven (omdanning av Den norske kirke til eget rettssubjekt m.m.) Lovvedtak 56 (2015-2016) Lov nr. 17 Delt ikraftsetting av lov 27. mai 2016 om endringer i kirkeloven (omdanning av Den norske kirke til eget rettssubjekt m.m.). Loven trer i kraft fra 1. januar 2017 med unntak av romertall I § 3 nr. 8 første og fjerde ledd, § 3 nr. 10 annet punktum og § 5 femte ledd, som trer i kraft 1. juli 2016.»
- ^ NOU 2006: 2: Staten og Den norske kirke [The State and the Church of Norway]. Utredning fra Stat – kirke-utvalget oppnevnt ved kongelig resolusjon av 14. mars 2003. (Official report to the Minister of Culture available online 11 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.).
- ^ International Religious Freedom Report 2017 Norway, US Department of State, Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor.
Bu madde, bu kaynaktan alınan kamu malı olan bir metni içermektedir.
- ^ "The 10 European countries that restrict religious attire for Muslim women". Middle East Eye (İngilizce). 2 Ağustos 2018. 15 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2019.
