Güroymak

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Norşîn sayfasından yönlendirildi)
Güroymak
İlçe
Türkiye'de yeri
Türkiye'de yeri
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlBitlis
Coğrafi bölgeDoğu Anadolu Bölgesi
İdare
 • KaymakamMehmet Zahid Uzun
 • Belediye başkanıMehmet Zahid Uzun (Kayyım)
Yüzölçümü
 • Toplam650 km²
Rakım1.320 m
Nüfus
 (2018)
 • Toplam47,742
 • Kır
23,315
 • Şehir
25.339
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu13800
İl alan kodu434
İl plaka kodu13

Güroymak, Bitlis ilinin bir ilçesidir.

Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Yerleşimin eski adı "Norşin" olup 1987'de ilçenin adı Güroymak olarak değiştirilmiştir.[1] Norşin, köken itibarıyla Ermenice bir sözcüktür. Nor-Şen/Şin-Yeni-Köy anlamına gelmektedir.[2]

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Güroymak, Doğu Anadolu Bölgesinde Yukarı Murat havzasının doğusuyla Van Gölü’nün batısında Muş Ovası’nın doğu ucunda, doğu-batı istikametinde uzanan iki dağ sırasının arasında ovada bulunan bir alan içinde yer almaktadır. İlçenin doğusunda yer alan Nemrut Dağı-Krater Gölü ve etekleri özellikle batıya doğru uzanarak ilçenin kuzeyini çevirir. Güneyde Yer alan Kilhar Dağı ise Doğu Torosların uzantısı olup, ilçenin batısına doğru hafif bir eğimle ovaya uzanır.

Güroymak iklim yapısı genelde Bitlis ilinin Akdeniz kara iklimi geçiş özelliğine benzemekle beraber önemli değişiklikler gösterir. Kışları ve baharları özellikle yoğun sis nedeniyle güneşli gün sayısı azdır. İlçenin doğusundaki Rahva düzlüğü doğal bir rüzgâr koridoru olduğu için büyük tipi ve fırtınalara sahne olur. Kışlar soğuk ve yoğun kar yağışlı baharlar ise yağmurlu geçer. Yazlar kısa ve ılık bir özellik gösterir. İlçenin yüksek yerlerinde yetişen meşe ve kavak ağaçları tahrip edilip kesildiğinden dağlık arazisi çıplak, seyrek çalılarla kaplı otlaklıklar niteliğindedir. Ovadaki eski ormanlar tahrip olmuş yerinde sellerle kaplı bozkır mahiyetinde bir arazi yapısı ortaya çıkmıştır. İlçenin deniz seviyesinden yüksekliği 1320 metre, köyler ile birlikte yüzölçümü 650 km² dir.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

İlçenin bulunduğu topraklar tarih boyunca Muş Ovası ile aynı siyasi kaderi paylaşmış, 4. ila 9. yüzyıllarda Mamigonyan Ermeni Beyliğine, 825-967 yılları arasında Bagratuni Ermeni krallığına tabi olmuş, 967 yılında Bizans egemenliğine girdikten kısa bir süre sonra Diyarbakır merkezli Mervani emirlerinin hakimiyetine girmiştir. Türk akınlarından sonra bir müddet Ahlat'ta hüküm süren Dilmaçoğlu ve Sökmenli beyliklerinin hakimiyetine giren Norşin, daha sonra Bitlis'teki Şerefhanoğlu beylerinin egemenliği altında kalmıştır. Bu süreçte ilçe ve çevresinin Ermeni olan eski nüfusunun peyderpey Kürtleştiği anlaşılmaktadır.

Norşin kasabası 1926 yılında "Çukur" adı verilen nahiyenin merkezi olmuştur. 1960 tarihinde Güroymak adını kazanan ve Çukur bucağının merkezi olan yerleşim, 29 Haziran 1971'de kasaba,[3] 4 Temmuz 1987 tarih ve 19507 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 3392 sayılı kanunla ilçe statüsü kazanmıştır. 11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün, 2009 Ağustos ayındaki ziyareti sırasında ilçeden Norşîn olarak bahsetmesiyle[4] ilçenin eski ismini alması gündeme gelmiş ve aynı yıl içerisinde Belediye Meclisinde yerleşimin isminin Norşin olması kararı İçişleri Bakanlığına sunulmuştur.[5] Ancak aradan geçen süre zarfında yerleşimin isminde değişiklik olmamıştır.

Eğitim[değiştir | kaynağı değiştir]

İlçede toplamda 5 tane lise bulunmaktadır. Güroymak İMKB(Borsa İstanbul) Anadolu Lisesi, Güroymak Mesleki Ve Teknik Anadolu Lisesi, İpekyolu Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi, Selahattin-Rahime Dur Kız Anadolu İmam Hatip Lisesi Güroymak Anadolu Lisesi ve Selahaddin Eyyubi Anadolu İmam Hatip Lisesi.

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Yıl Toplam Şehir Kır
1990[6] 37.030 16.613 20.417
2000[7] 48.118 22.521 25.597
2007[8] 42.385 19.787 22.598
2008[9] 42.683 19.580 23.103
2009[10] 43.672 20.226 23.446
2010[11] 44.416 20.607 23.809
2011[12] 45.038 20.906 24.132
2012[13] 45.436 21.509 23.927
2013[14] 45.899 22.328 23.571
2014[15] 46.269 22.715 23.554
2015[16] 46.428 23.235 23.193
2016[16] 47.134 23.623 23.511
2017[16] 46.547 23.608 22.939
2018[16] 47.742 23.824 23.918
2019[16] 47.829 24.474 23.355
2020[16] 48.654 25.339 23.315

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Norşin 1987'de Güroymak oldu". GazeteVatan. 10 Ağustos 2009. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2009. 
  2. ^ "Kürt Açılımı ve Norşin Gerçeği". BlogMilliyet.com. 14 Ağustos 2009. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2009. 
  3. ^ Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, 30.11.1.0-367.37.11
  4. ^ "Erdoğan: Atatürk de Norşin diyor!". NTVMSNBC. 12 Ağustos 2009. 12 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2009. 
  5. ^ "Güroymak yeniden Norşin olacak". memurlar.net. 30 Eylül 2009. 4 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2021. 
  6. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  7. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  8. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  9. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  10. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  11. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  12. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  13. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  14. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  15. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  16. ^ a b c d e f
    • "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Güroymak Nüfusu - Bitlis". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "Bitlis Güroymak Nüfusu". nufusune.com. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Güroymak&oldid=30717962" sayfasından alınmıştır