Nil levreği
| Nil levreği | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Başı | |||||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||||
| Lates niloticus (Linnaeus, 1758) | |||||||||||||||||
| Sinonimler | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Nil levreği (Lates niloticus), Perciformes takımından Latidae familyasına ait bir tatlı su balık türü. Afrotropikal biyocoğrafik bölgesinde çok yaygındır ve Kongo, Nil, Senegal, Niger ırmaklarında ve Çad, Volta ile Turkana göllerinde yerlidir. Ayrıca Mısır'daki Maryut Irmağı'nın acı suyunda da yaşar.
Nil levreğinin rengi gümüştür, belirgin kara gözlerinin dolayında açık sarı bir yüzük vardır. En büyük tatlı su balıklarından biridir, boyu 2 metreye ulaşabilir ve azami ağırlığı 200 kilodur.[1] Yetişkinlerin boy ortalaması 121–137 cm olur, ancak birçok balık bu boya ulaşmadan avlanır.[2] Amansız bir avcı olarak çevresini domine eder, başka balıklarla (kendi türü dahil), kabuklularla ve böceklerle beslenir. Yavrular planktonla da beslenir. Nil levreği başka avcı balıklardan korunmak için sürü halinde yüzer.
Bu balık Afrika'da birçok göle (mesela Viktoria ve yapay Nasser Gölü'ne) aktarıldı. Besin kaynağı olarak çok önemli konuma gelmiştir.
Viktoria Gölü'ne aktarımı[değiştir | kaynağı değiştir]
Bu türün Viktoria Gölü'ne aktarımı, yabancı türlerin bir ekosistemi nasıl olumsuz etkileyebileceğine ilişkin en çok söz edilen örneklerden biridir.
Nil levreği Doğu Afrika'daki Viktoria Gölü'ne 1950'lerde aktarılmıştır[4] ve o zamandan beri ticaret amaçlı avlanır. Yüzlerce yerli türün soyunun tükenmesine ya da neredeyse tükenmesine neden olduğu söylenir. Nil levreği başta yerli çiklit türleriyle beslenmiş, ancak bu avın gittikçe azalmasıyla başka küçük balıklara ve karideslere yönelmiştir.
Bu balığın göldeki yayılması ekolojik olumsuzluklara ve büyük balıkçılık şirketlerinin oluşmasına yol açtı. 2003 yılında AB'ye nil levreği satışları 169 milyon avroya ulaştı.
Levreğin göle sokulmasıyla sahilde de ekolojik etkiler ortaya çıktı. Yerli çiklitler geleneksel olarak güneşte kurutuluyordu, ancak nil levrekleri çiklitlere göre daha çok yağ içerdiğinden dolayı pişmemeleri için tütsülenmeleri gerekir. Bunun için zaten ormansızlaşma, erozyon ve çölleşmeden dolayı çok zarar gören bir bölgede odun talebi arttı.
Nil levreğinin yayılmasının zararlarını konu alan Darwin'in Kabusu adlı bir film vardır.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
 |
Wikimedia Commons'ta Nil levreği ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Froese, Rainer ve Pauly, Daniel, vd. (2004). FishBase'de "Lates niloticus". sürüm: October 2004.
- "Lates niloticus". Bütünleştirilmiş Taksonomik Bilgi Sistemi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2004.
- Lipton, David. "Lates niloticus: Information22 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". Animal Diversity Web. Ann Arbor: University of Michigan Museum of Zoology, 2003.
- Snoeks, Jos. "Ecology of Lates niloticus7 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". Global Invasive Species Database. Updated 22 September 2004.
- IUCN. "Alien Species Invade the Planet11 Aralık 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". Press release, 11 May 2001.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Kaufman, Les. "Catastrophic Change in Species-Rich Freshwater Ecosystems: The lessons of Lake Victoria". BioScience. 42 (11). 7 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2013.
- ^ Wood (1983). The Guinness Book of Animal Facts and Feats. Sterling Pub Co Inc. ISBN 978-0-85112-235-9.
- ^ "Nile perch". Encyclopædia Britannica. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2011.
- ^ Pringle, Robert M. (1 Ocak 2005). "The Nile Perch in Lake Victoria: Local Responses and Adaptations". Africa: Journal of the International African Institute. 75 (4). ss. 510-538. doi:10.3366/afr.2005.75.4.510. ISSN 0001-9720. 4 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2012.