Muhammed Mirza Anzor
| Muhammed Mirza Anzor | |
|---|---|
 Kalay Vilayetinin Naibi
| |
| Görev süresi 1848-1851 | |
| Yerine geldiği | Naip Dudarov |
| Yerine gelen | Makam kaldırıldı |
| Arştkoy Vilayetinin Naibi
| |
| Görev süresi 1848-1851 | |
| Yerine gelen | Makam kaldırıldı |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1804 Anzorey, Kabarda |
| Ölüm | 19 Haziran 1851 Gehi, Küçük Çeçenistan, Kafkasya İmamlığı |
| Askerî hizmeti | |
| Bağlılığı |  Kabarda Rusya (geçici) Kafkasya İmamlığı
|
| Çatışma/savaşları | Kafkas Savaşı |
Muhammad-Mirza Anzor (Kabardeyce: Андзор Мухьэмэд-Мырзэ), Kabardey askeri ve politik liderlerinden ve Kafkasya İmamlığı'nın naiplerinden biri. Kabardey soylu ailelerinden Anzor'lardan olup, Çerkes ve Çeçen kuvvetlerinin Rusya'nın yayılımcı politikasına karşı birleşmesine büyük rol oynadı.[1][2]
Biyografi
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk yılları ve arkaplanı
[değiştir | kaynağı değiştir]1804'te Kabarda'nın Anzorey köyünde doğdu. Anzor ailesi Terek ve Uruk nehirlerinin birleştiği bölgede büyük nüfuz sahibi olan önemli bir aileydi. Rusya'nın Kabarda'yı işgali sırasında 1822’de rehin (amanat) alındı. 1840’lara gelindiğinde, Rus ordusunda teğmen rütbesine kadar yükselerek Kabardey mahkemesinde görev yaptı ve Rus Çarına gönderilen delegasyonlarda yer aldı.[3]
Rus yönetimiyle olan resmi bağlarına rağmen Muhammed, Rusların işgalci politikasına karşı çıktı ve İmam Şamil'in öncülük ettiği direniş hareketiyle özdeşleşti.[4]
İmamlığa katılışı
[değiştir | kaynağı değiştir]Nisan 1846'da Muhammed, 37 Kabardey prensiyle ve soylusuyla ve büyük bir köylü grubuyla Kafkasya İmamlığı'nı yöneten İmam Şamil'in güçlerine katıldı. Onun saf değiştirmesi, Kabardey elitlerinin Rus yönetiminden duyduğu hoşnutsuzluğu gösteren bir dönüm noktası oldu. Muhammed Mirza ve beraberindekiler Çeçenistan'a geçerek Şamil’in kuvvetlerine katıldılar.[5]
22 Ağustos 1846'da Muhammed Mirza, Küçük Çeçenistan'ın Gehi bölgesine naip olarak atandı ve yaklaşık yüz kişilik Çerkes muhacirlerin lideri oldu. Bu atama, Şamil’in ona askeri ve idari yetkinliği konusunda duyduğu güvenin bir göstergesiydi.[6]
Kafkas Savaşı'nda rolü
[değiştir | kaynağı değiştir]
Muhammed'in naiblik dönemi, Kafkas Savaşı'nın en çetin dönemlerinden biriydi. Rus kuvvetleri saldırılarını yoğunlaştırarak dağ topluluklarını izole etti ve ikmal ile takviye hatlarını kesmek için istihkam hatları inşa etti. Bu zorluklara rağmen Muhammed, özellikle Arştkoy ve Gehi bölgelerinde, köylerin savunulduğu sert muharebelere öncülük etti.[7]
Mart 1849'da İmam Şamil, onu Küçük Çeçenya'nın müdiri konumuna yükseltti. Liderliği altında Çerkes ve Çeçen savaşçılar büyük akınlar düzenledi, özellikle Sunja hattı boyunca Rus tahkimatlarını defalarca aşarak ağır kayıplar verdirdi.[8]
Ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]15 Haziran 1851'de Tümgeneral Nikolay Sleptsov komutasındaki bir birliğe karşı Nurikoyevskaya Polyana yakınlarında yapılan bir muharebede Muhammed ağır yaralandı. Dört gün sonra, 19 Haziran 1851'de aldığı yaralardan dolayı öldü. Onun ölümü, Kafkas direnişi için önemli bir liderin kaybı olarak görüldü.[9]
Miras
[değiştir | kaynağı değiştir]Anzor, Kabardey direnişinin önemli figürlerinden biri olarak kabul edilmekte olup, Kuzey Kafkasya halklarının imparatorluk genişlemesine karşı yürüttüğü mücadeledeki iş birliğinin bir örneği olarak değerlendirilmektedir. Kendi bölgesinin siyasi ve askeri egemenliğini koruma çabaları ile Kafkasya İmamlığı'na verdiği destek, Kafkas Savaşı tarihindeki önemli olaylar arasında yer almaktadır.[10]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Наибы Чечни — Нохчалла.com — Чечня, чеченцы, обычаи, традиции, история и многое другое" (Rusça). 12 Mart 2014. 21 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2024.
- ^ Richmond, Walter (11 Haziran 2008). The Northwest Caucasus: Past, Present, Future (İngilizce). Routledge. ISBN 978-1-134-00249-8.
- ^ Письменные памятники Востока (Rusça). Наука. 1974.
- ^ "Анзоров Мухаммед-Мирза » Адыги .RU - Новости Адыгеи, история, культура и традиции адыгов (черкесов)". Адыги .RU - Новости Адыгеи, история, культура и традиции адыгов (черкесов) (Rusça). 7 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2024.
- ^ Аджаматов, Багаутдин (15 Mayıs 2022). История первой Кавказской войны. Султан-Мут Великий (Rusça). Litres. ISBN 978-5-04-256764-3.
- ^ "Газават.ру :: История - Кавказская война - ПОЧЕМУ МАГОМЕТ-МИРЗА ПЕРЕШЕЛ К ШАМИЛЮ". www.gazavat.ru. 26 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2024.
- ^ Национально-освободительная борьба народов Северного Кавказа и проблемы мухаджирства: материалы всесоюзной научно-практической конференции, 24-26 октября 1990 г (Rusça). Эльбрус. 1994. ISBN 978-5-7680-0918-2.
- ^ Ашаханов, Тайгиб (1 Eylül 2023). Великие Имена Кавказа (Rusça). Litres. ISBN 978-5-04-574369-3.
- ^ Gammer, Moshe (30 Temmuz 2003). Muslim Resistance to the Tsar: Shamil and the Conquest of Chechnia and Daghestan (İngilizce). Taylor & Francis. ISBN 978-0-7146-8141-2.
- ^ B.Z. Mansur, History of the Caucasian Imamate and Its Leaders, pp. 97-105.