Morella
| Edgar Allan Poe | |
| Özgün adı | Morella |
|---|---|
| Ülke | ABD |
| Özgün dili | İngilizce |
| Konu(lar) | Genç bir kadının ölümü |
| Tür | Korku öyküsü |
| Yayın tarihi | Nisan 1835 |
Morella, Edgar Allan Poe tarafından yazılan ve ilk defa Nisan 1835'te yayımlanan korku öyküsü.
Özet
İsmi belirsiz bir anlatıcı, bazı gizemli mistik konularda çalışmalar yapan Morella adında bir kadınla evlenir. Kadının yaptığı çeşitli deneyler sonucunda ruhu ölümsüzlüğe ulaşır ama bedeni günden güne çürümeye başlar. Kadın artık yatağa düşmüştür ancak bilgilerini eşine öğretmeyi sürdürür. Anlatıcı, kadının üzerindeki bu laneti fark edince, sonsuza dek huzura ermesi için onun ölmesini dilemeye başlar. Kadın sonunda doğum yaparken ölür ancak ruhu bebeğe geçer. Çocuk büyüdükçe annesine daha da benzemeye başlar. Anlatıcı çocuğa isim vermeyi uzun süre reddeder. On yaşına geldiğinde çocuk artık annesine korkutucu biçimde benzemektedir. Anlatıcı çocuğun üzerindeki kötücül güçleri kovmak için onu vaftiz ettirir, ancak bu işlem annesinin ruhunun yeniden ortaya çıkmasıyla sonuçlanır. Tören sırasında çocuğun ismini soran rahibe anlatıcı "Morella" cevabını verir. Küçük kız ise o anda "Buradayım!" diye haykırır ve ölür. Anlatıcı çocuğun cesedini annesinin mezarına gömmeye karar verir ancak mezarın boş olduğunu görür.
Analiz
Öyküde anlatıcının kızına Morella adını vermek istemesi, bilinç altında küçük kızın da annesi gibi ölmesini istediğini gösterir.[1] Morella'nın kızında yeniden doğuşu, anlatıcıdan öç almak için geri döndüğü şeklinde yorumlanabilir.[2]
Poe öyküde, ölüm sonrasında kişisel kimliğe ne olduğunu araştırır ve kimliğin ölümle ortadan kalkmaması hâlinde vücut dışında varlığını sürdürebileceğini ve yeni vücutlarda yeniden hayata dönebileceğini öne sürer.[3] Bu fikirlerinin ilham kaynağı, öyküde de adı geçen Friedrich Wilhelm Joseph Schelling'in düşünceleridir.[4]
Morella isminin kaynağına dair birkaç olasılık vardır. Lope de Vega'nın bir şiirinde bahsi geçen rahibe Juliana Morell (1595–1653) ilham kaynağı olabilir.[3] Bir tür zehir yapımında kullanılan solanum americanum otu morel adıyla bilinir.
Öykü ayrıca, kara büyü merkezlerinden biri olan[3] Presburg'da geçer.
Ana temalar
| Tema | Yazarın aynı temaya sahip diğer öyküleri |
|---|---|
| Ölen ya da ölmekte olan eşler | Ligeia Berenice |
| Ölülerin yeniden canlanması ya da ölülerle iletişim | Eleonora Usher Evi'nin Çöküşü |
Yayımlanma geçmişi
Morella ilk defa Southern Literary Messenger'ın Nisan 1835 tarihli sayısında yayımlandı. Gözden geçirilmiş ikinci basım ise Kasım 1839'da Burton's Gentleman's Magazine'de yer aldı. İlk baskıda öyküye ek olarak Hymn (İlahi) başlıklı 16 dizelik bir şiir vardı ve öyküde Morella tarafından okunuyordu. İkinci baskıda çıkarılan bu şiir daha sonra A Catholic Hymn (Katolik İlahi)[5] adıyla tek başına yayımlandı.
Uyarlamalar
Roger Corman'ın 1962 tarihli filmi Tales of Terror'ın bir bölümünün başlığı Morella'ydı. Filmde Vincent Price, Peter Lorre ve Basil Rathbone başrolü paylaşıyordu. Filmin diğer iki bölümün başlıkları ise Kara Kedi ve Bay Valdemar Vakasındaki Gerçekler'di.
Kaynaklar
- Sova, Dawn B. Edgar Allan Poe: A to Z. Checkmark Books, 2001.
- ^ Kennedy, J. Gerald. "Poe, 'Ligeia,' and the Problem of Dying Women"; New Essays on Poe's Major Tales içinde, editör Kenneth Silverman. Cambridge University Press, 1993. sayfa 119. ISBN 0-521-42243-4
- ^ Tate, Allen. "Our Cousin, Mr. Poe"; Poe: A Collection of Critical Essays içinde, editör: Robert Regan, Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall Inc., 1967. sayfa 39
- ^ a b c Morella
- ^ Campbell, Killis. The Mind of Poe and Other Studies. New York: Russell & Russell, Inc., 1962: sayfa 13.
- ^ Şiirin Türkçe ismi için kaynak çeviri: Poe, Edgar Allan. Bütün Şiirleri, çeviren: Oğuz Cebeci, İthaki Yayınları, 2007. s. 66-67
Dış bağlantılar
- Morella, özet, analiz ve yorum (İngilizce)