Moreška

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Moro ve Bula, Korčula'da St. Todor'un gününde Moreška dansı yapıyor

Moreška /moʊˈrɛʃkə/ Adriyatik'teki aynı adı taşıyan Hırvat adasındaki Korčula kasabasından geleneksel bir kılıç dansıdır.[1][2] Yüzlerce yıl öncesine dayanan Moreška dansı genç bir kadının kaderi üzerine bir savaşa giren iki dansçı grubunun hikâyesini anlatan ayrıntılı bir prodüksiyondur. Başlangıçta özel günlerde nadiren gerçekleştirilen Moreška günümüzde ziyaret eden turistler için haftalık olarak yapılır. Savaşan dansçıların tarafları Orta Çağ'daki Reconquista'da İspanyol savaşlarını gerçekleştiren aslen Morolar ve Hristiyanlardı. Bununla birlikte, 19. yüzyılın bir noktasında Korčula'da taraflar Hristiyanlara karşı Hristiyanlar veya Morolar'a karşı Hırvatlar veya basitçe "Beyaz" ve "Siyah" olarak değişti. Ancak sonuçta Morolor'a karşı olan taraf galip geliyor.[3]

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Korčula'daki Moreška kökeni 17. yüzyılın ortalarına kadar uzanır. Orta Çağ'da, İspanya'da Müslümanlar ve Hristiyanlar (Moros y cristianos) arasındaki birkaç yüz yıl süren savaş sonrasına özellikle de İspanya kökenine dek giden izleri vardır.[4][5] Katalonya, Reconquista sırasında La Morisca de Gerri de la Sal adlı geleneksel bir dansın bulunduğu yerdir. Birçok Avrupa festivali ve yarışmasının kökleri o dönemden gelmektedir.[6] 16. yüzyıla gelindiğinde savaşa dayalı fetih teması Amerika'ya ve İspanya tarafından yönetilen veya kültürel olarak etkisi altındaki diğer dünya bölgelerine yayıldı. Korčula'da yer alan dans versiyonu modern zamanlarda her askerin (Moreškanti) savaşlarda tuttuğu iki kılıca dayandığı gibi tek kılıçlı versiyona da dönüşmüş gibi görünüyor.

1864 yılında Moreška Dansçıları

Performanslar[değiştir | kaynağı değiştir]

Moreška ilk başta sadece özel günlerde, belki birkaç yılda bir, özellikle Temmuz ayında "Sveti Todor" (Aziz Theodore, Korčula'nın koruyucu azizi) Bayram Günü'nde, iki saate kadar sürebilen bir sunumla gerçekleştirildi. Modern zamanlarda, ziyarete gelen turistler için yaz aylarında haftalık olarak gerçekleşen 20-30 dakikalık kısaltılmış performanslar vardır.[7] Göstericiler Korčula'nın yerlisidir ve yerel aileler bu gösterilerde yer almaktan büyük gurur duyar.

Birincil karakterler[değiştir | kaynağı değiştir]

Hırvatların tarafını temsil eden "Beyaz" Kral tarafından giyilen kostüm
  • Bula: Yakalanan bakire [8]
  • Moro: Kara Kral
  • Osman: Beyaz Kral (kırmızı giyen)
  • Otmanović: Kara Kral'ın babası

Konu[değiştir | kaynağı değiştir]

Kara Kral, yakalanan bakire Bulayı zincire vurarak getirir. Onu kendisinin olması için ikna etmeye çalışır ve Beyaz Kral'a aşık olduğunu söyler. İki kral ve orduları karşı karşıya gelir ve savaş canlandırılmaya başlanır. Burada yedi farklı dans kullanılır. Bunlar solo oyunlar ve değişen ritimler ile çarpışan iki ordunun canlandırmasıdır. Siyah askerler sonunda kuşatılır ve yenilir ve Beyaz Kral Bula'yı kurtarır.

Kılıç dansı toplulukları[değiştir | kaynağı değiştir]

Korčula kasabasında Moreška'yı icra eden iki topluluk (grup) ve adada Kumpanija olarak bilinen başka bir kılıç dansı çeşidini icra eden diğer topluluklar vardır.[9] Bazı kasaba ve köylerde, ilgili köy bayram gününde ve yaz turizm sezonunda diğer festival tarihlerinde performans gösteren Kumpanija grupları vardır. Bu festivaller;

  • Vela Luka, 19 Mart'ta St. Joseph'te gerçekleştirildi
  • Blato, 28 Nisan Aziz Vincenca gününde ve yaz aylarında gerçekleştirildi.
  • Čara, 29 Haziran Aziz Petrus Günü de dahil olmak üzere yılda birkaç kez sahne aldı
  • Pupnat, 5 Ağustos, Karlı Meryem Bayramında
  • Smokvica, 14 Ağustos'ta Göğe Kabul Bayramı'nda gerçekleştirildi.
  • Žrnovo, 16 Ağustos, Saint Roch Günü'nde

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "The Moreška Dance". korculainfo.com. 31 Mayıs 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2009. 
  2. ^ "Moreška". korcula.net. 2 Aralık 1998 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2009. 
  3. ^ Rostuhar, Davor (October 2009). "Moreška, posljednji autentični mačevalački ples Mediterana (trans: The last authentic sword dance of the Mediterranean)". National Geographic Hrvatska (Hırvatça). 8 (70): 96–107. 
  4. ^ Max Harris, Lada Cale Feldman (2003). "Blackened faces and a veiled woman: The early Korcula Moreska". Comparative Drama. 37. [ölü/kırık bağlantı]
  5. ^ Elsie Dunin; Dunin, Elsie Ivancich, (Ed.) (2006). Korčulanska Moreška (Hırvatça). Turistička zajednica Grada Korčule. ISBN 953-95471-0-5. 
  6. ^ Harris, Max (2000). Aztecs, Moors, and Christians: festivals of reconquest in Mexico. University of Texas Press. ISBN 978-0-292-73132-5. 
  7. ^ "Moreska Sword Dance". croatiatraveller.com. 2 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2009. 
  8. ^ Niemčić, Iva (2008). "When the stage lights go down: On silenced women's voices, dance ethnography and its restitution" (pdf). Institute of Ethnology and Folklore Research, Zagreb. ss. 167–182. 7 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2022. 
  9. ^ "Kumpanija Sword Festival". korcula.net. 30 Ekim 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2010. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Moreška&oldid=32455375" sayfasından alınmıştır