Missus dominicus
Missus dominicus (çoğulu missi dominici), Latince "efendinin [hükümdarın] elçileri" anlamına gelen ve Felemenkçe'de Zendgraaf, Almanca'da Sendgraf olarak da bilinen ve "Kraliyet Habercisi" anlamına gelen missus dominicus, Frank kralı veya Kutsal Roma İmparatoru tarafından, sık sık kişisel ziyaretler için çok uzak olan bölgelerinde, esas olarak adaletin idaresini denetlemek üzere görevlendirilen bir memurdu.[1] Bu nedenle, missus kraliyet ve yerel yönetimler arasında önemli aracı işlevler görüyordu. Missus'un düzenli olarak gönderilmesi dışında, orijinal Roma düzelticisiyle yüzeysel karşılaştırma noktaları vardır. Missus'u merkezi monarşinin araçları olarak etkili kılan dört nokta vardı: missus'un kişisel karakteri, yıllık değişim, yerel çıkarlardan soyutlanma ve kralın özgür seçimi.
Karolenjler döneminde bile, düzenli olarak Missi Dominici görevlendiriliyordu. Bunlar, kraliyet vasalları arasından seçiliyordu. Başlıca görevleri kraliyet mülkünü denetlemekti. Ayrıca başka görevleri de vardı:
- Manevi ve dünyevi büyükler arasında bir bağ görevi görür
- Kraliyet emirlerinin izlenmesi ve uygulanması
- Kusurların giderilmesi
- İhlalleri bildirme
802 yılında, Şarlman döneminde, Missus dominicus kurumu yeniden düzenlendi. Bu, toplumsal bir değişimi, yani daha yoksul vasalların Şarlman'ın daha güçlü sadık yandaşları tarafından yerinden edilmesini temsil etmiyordu; zira kralın temsilcileri her zaman imparatorluğun seçkinleri arasında yer almıştı. Şarlman'ın reformu, Frank iktidarının merkez bölgelerinde, ilçeler veya metropoller gibi mevcut idari bölgelere bağlı misat bölgelerinin kurulmasını içeriyordu. Buralara atanan yetkililere hükümdar tarafından özel yetkiler veriliyordu.
Sistem, Şarlman döneminde başarılı oldu. Ancak, soyluların giderek artan çıkarcılığı nedeniyle kısa sürede zorluklar ortaya çıktı. Sonuç olarak, sistem 9. yüzyılda gerilemeye başladı ve 10. yüzyılda ortadan kalktı.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Borisov, Grigorii (2024-06-01). "Shigeto Kikuchi, Herrschaft, Delegation und Kommunikation in der Karolingerzeit. Untersuchungen zu den Missi dominici (751–888). 2 Bde. (Monumenta Germaniae Historica. Hilfsmittel, Bd. 31.) Wiesbaden, Harrassowitz 2021". Historische Zeitschrift. 318 (3): 678–679. doi:10.1515/hzhz-2024-1148. ISSN 2196-680X.
İleri okuma
[değiştir | kaynağı değiştir]- Bougard, François. La justice dans le royaume d'Italie de la fin du VIIIe siècle au début du XIe siècle Rome, École française de Rome, 1995. 2-7283-0325-8
- Davis, Jennifer R. "Inventing the Missi. Delegating Power in the Late Eighth and Early Ninth Centuries." In The ʿAbbasid and Carolingian Empires. Comparative Studies in Civilizational Formation, ed. Tor D.G., Brill, 2017. 13–51. DOI:10.1163/9789004353046_003
- de Clercq, Charles. Neuf capitulaires de Charlemagne concernant son œuvre réformatrice par les « Missi » Milano, 1968
- Depreux, Philippe. "L’absence de jugement datant du règne de Louis le Pieux: l’expression d’un mode de gouvernement reposant plus systématiquement sur le recours aux missi." Annales de Bretagne et des Pays de l'Ouest 108:1, (2001): 7-20.
- Eckhardt, Wilhelm A. "Die Capitularia missorum specialia von 802." Deutsches Archiv für Erforschung des Mittelalters 12 (1956):498-516
- Ganshof, François Louis Frankish Institutions under Charlemagne (tr. Bryce and Mary Lyons). Providence (Rhode Island), 1968. 566–7 and 14–20.
- Gravel, Martin. "Du rôle des missi impériaux dans la supervision de la vie chrétienne. Témoignage d’une collection de capitulaires du début du IXe siècle." Memini. Travaux et documents 11, (2007): 99–130. DOI:10.4000/memini.128
- Grunin, Andrey. "Réseau politique des agents du pouvoir central: l'exemple des missi dominici." Journal of Interdisciplinary Methodologies and Issues in Science 5 (2019):1-35. DOI:10.18713/JIMIS-180719-5-4 arXiv:1907.09612
- Hannig, Jürgen. "Pauperiores de infra palatio? Zur Entstehung der karolingischen Königbotenorganisation." MIÖG 91 (1983): 309–74. DOI:10.7767/miog.1983.91.34.309
- Hannig, Jürgen. "Zentrale Kontrolle und regionale Machtbalance: Beobachtungen zum System der karolingischen Königsboten am Beispiel des Mittelrheingebietes." Archiv für Kulturgeschichte 66:1 (1984):1-46. DOI:10.7788/akg-1984-0102
- Hannig, Jürgen. "Zur Funktion der karolingischen «missi dominici» in Bayern und in den südöstlichen Grenzgebieten." Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte, Germanistische Abteilung 101 (1984):256-300. DOI:10.7767/zrgga.1984.101.1.256
- Kaiser, Reinhold. "Les évêques de Langres dans leur fonction de Missi dominici." In Aux origines d'une seigneurie ecclésiastique. Langres et ses évêques VIIIe-XIe siècles. Langres, 1986. 91–113
- Kikuchi, Shigeto. Untersuchungen zu den Missi dominici. Herrschaft, Delegation und Kommunikation in der Karolingerzeit. (Doktorgrades der Philosophie), Ludwig-Maximilians-Universität München, 2013.
- Krause, Victor. "Geschichte des Instituts der missi dominici." MIÖG 11 (1890). 193–300.
- McKitterick, Rosamond. "Charlemagne's missi and their books." In Early medieval studies in memory of Patrick Wormald, ed. S. Baxter, C. Karkov, J. Nelson, & D. Pelteret, Aldershot, 2009. 253–268. DOI:10.4324/9781315257259
- Scior, Victor. "Bemerkungen zum frühmittelalterlichen Boten- und Gesandtschaftswesen". In Der frühmittelalterliche Staat – europäische Perspektiven, ed. W. Pohl, V. Wieser, Wien, 2009. 315–331. 978-3-7001-6604-7.
- Werner, Karl Ferdinand. “Missus – Marchio – Comes. Entre l'administration centrale et l'administration locale de l'Émpire carolingien.” In Histoire Comparée de l'administration (IVe-XVIIe siècles), ed. W. Paravicini and K.F. Werner. Beihefte der Francia 9. Munich, 1980. 191–239. Reprinted in Vom Frankenreich zur Entfaltung Deutschlands und Frankreichs. Ursprünge, Strukturen, Beziehungen; ausgewählte Beiträge; Festgabe zu seinem 60. Geburtstag, ed. K.F. Werner. Sigmaringen, 1984. 108–56. 3-7995-7027-6.