Mihal Grameno

Mihal Grameno
Mihal Grameno
Doğum	13 Ocak 1871; Korçë, Manastır Vilayeti, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	05 Şubat 1931; Korçë, Arnavutluk
Madalya(lar)	Arnavutluk Halk Kahramanı Madalyası

Mihal Grameno (13 Ocak 1871-5 Şubat 1931) Arnavut milliyetçi, politikacı, yazar, özgürlük savaşçısı ve gazeteciydi.

Biyografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Mihal Grameno bir Tosk 'lu Arnavut'du. Korçë'de bir tüccar ailesinde doğdu, 1885'te Romanya'ya göç etmeden önce köyünde ortaokulu okudu.Paraya bağımlıydı.

1907'de yeni kurulan Çerçiz Topulli'nin Arnavutluk'ta Osmanlı birliklerine karşı savaşan gerilla birimi olan kachak örgütüne katıldı. Kendilerini Arnavutluk Kurtarıcıları olarak görülüyorlardı ve Arnavutların durumunu tartışmak için köyden köye gidiyorlardı.

Türk yetkililer haydutları yakalamak için askeri devriyeler gönderdi.Bu 5 kişilik grubun Mashkullore'de olduğu 150 Osmanlı askeri tarafından biliniyordu.Osmanlı askerleri köyü kuşatmaya aldı. Bu Beş kişiden dördü kuşatmadan kaçtı. Ekiplerinde Grameno gibi bir gazeteciye sahip olmayan bu dağdaki diğer gruplar sessiz kahramanlar olarak kaldı.

Jön Türk Devrimi (1908) sırasında, Komutan Binbaşı Ahmed Niyazi Bey Resneli Niyazi, 23 Temmuz'da Resne'de (modern Resen) gerilla liderleri Topulli ve Grameno ile bir araya geldi. Topulli ve Niyazi'nin yanında Grameno, devrim sırasında Manakis kardeşlerin çektiği fotoğraflarda yer aldı.

Guerilla band (çetë) of Çerçiz Topulli and Mihal Grameno in the late Ottoman period

1909'da Grameno, Korçë'de Ortodoks Ligi (veya İttifak) (Arnavutça: Lidhja Ortodokse) 'de kuruldu ve 1909-1910 döneminde aynı adlı derginin editörlüğünü yaptı. 1910'da örgüt bağımsız bir Arnavut kilisesi kurulduğunu ilan etti ve Osmanlı İmparatorluğu tarafından tanınmadı. Grameno, 1910'da Bashkimi i Kombit gazetesiyle yaptığı çalışmalardan dolayı Osmanlı makamları tarafından tutuklandı.

1911'deki ayaklanmalar sırasında Grameno, Arnavutluk'taki Arnavut devrimciler için Osmanlı İmparatorluğu'na karşı silahlı faaliyetleri koordine etmek üzere İstanbul'da yaşayan bu topraklardaki Arnavutluk ulusal hareketinin liderleri arasında bir yolculuk yaptı.

Ayrıca başlangıçta Korçë'de ve daha sonra 1915'ten 1919'a kadar yaşadığı New York'taki Jamestown'da yayınlanan haftalık Koha'nın (Time) editörlüğünü yapmıştır. Paris'teki Arnavut-Amerikan topluluğu aracılığıyla Arnavutluk'u temsil etmek için Avrupa'ya geri döndü. 1919 Paris Barış Konferansının ardından ertesi yıl Arnavutluk'a döndü.

1920'lerde gazetecilik ve edebiyat faaliyetlerini Ahmet Zogu diktatörlüğüne kadar kamu hayatından emekli olmaya zorlandı. İstifa etti ve ağır hastalandı, 5 Şubat 1931'de Korçë'de öldü.

Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Mihal Grameno'nun yayınladığı eserler:

-1903'te yayınlanan vatansever bir şiir olan Vdekja (Ölüm);

-Mallkimi i gjuhës shqipe, (Arnavut diline lanet), Bükreş 1905'te yayınlanan bir komedi,

-Vdekja e Piros (Pyrrhus'un Ölümü), 1906 Sofya'da yayınlanan tarihi bir trajedi.

-Oxhaku (Ocak), E puthura (Öpücük) ve Varr 'i pagëzimit (Vaftiz Mezarı), Korçë 1909, kısa öyküler. Plagët (Yaralar) Manastir 1912, bir şiir kitabı;

-Kryengritja shqiptare, Korçë 1925 (Arnavut İsyanı), Türk ve Yunan birliklerine karşı bir gerilla savaşçısı olarak edindiği deneyimlerin anıları.