Mihail Loris-Melikov
| Mihail Tariyeloviç Loris-Melikov | |
|---|---|
| Rus İmparatorluğu İçişleri Bakanı | |
| Görev süresi 6 Ağustos 1880 - 4 Mayıs 1881 | |
| Hükümdar | II. Aleksandr III. Aleksandr |
| Yerine geldiği | Lev Makov |
| Yerine gelen | Nikolay Pavloviç İgnatyev |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 21 Ekim 1824 Tiflis, Gürcistan Guberniyası, Kafkasya Genel Valiliği, Rus İmparatorluğu |
| Ölüm | 24 Aralık 1888 (64 yaşında) Nice, Fransa |
| Defin yeri | Saint George Kilisesi, Tiflis, Tiflis, Gürcistan |
| Evlilik(ler) | Prenses Nina Ivanovna Argutinska-Dolgorukova |
| Askerî hizmeti | |
| Bağlılığı | |
| Rütbesi | Süvari generali |
| Çatışma/savaşları | |
Kont Mihail Tariyeloviç Loris-Melikov (Ermenice: Միքայել Լոռու-Մելիքյան, Gürcüce: მიხეილ ტარიელის ძე ლორის-მელიქიშვილი, Rusça: Михаил Тариелович Лорис-Меликов; d. 21 Ekim 1825, Tiflis - ö. 21 Aralık 1888, Nice), Ermeni asıllı Rus siyasetçi ve generalidir.
Lori (bugünkü Ardahan ilinde bulunan yerleşim yeri) Prensleri olan Loris-Melikovlar, 14. yüzyılda ataları Lori kasabasına ve aynı adı taşıyan vilâyete sahip olan eski bir Ermeni soylu ailenin temsilcileridir. Aynı zamanda Gürcistan'ın en üst düzey aristokrat toplumuna mensuptular. Rus asaletinde Loris-Melikovların prens ailesi 1832 yılında onaylanmıştır.[1]
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Gençliği
[değiştir | kaynağı değiştir]Ermeni asıllı[2] Prens Tariel Zurabovich Loris-Melikov ve eşi Prenses Ekaterina Ahverdova'nın oğlu olarak 1826'da Rusya İmparatorluğu'nun Kafkasya Genel Valiliği'ne bağlı Tiflis'te doğdu ve St Petersburg'da önce Lazarev Doğu Dilleri Enstitüsü'nde, daha sonra da Muhafız Harp Okulu'nda eğitim gördü.
Bir süvari alayına katıldı ve dört yıl sonra (1847) Kafkasya'ya gönderildi, burada yirmi yıldan fazla kaldı ve sıkıntılı zamanlarda seçkin bir süvari subayı ve yetenekli bir yönetici olarak ün yaptı. Bu son görevinde, keskin bir asker olmasına rağmen, her zaman sorumluluğuna verilen savaşçı ve çalkantılı nüfusu askeri yönetimden normal sivil yönetime geçişe hazırlamayı amaçladı ve bu işte en sevdiği araç okul öğretmeniydi.[3]
Askerî kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]93 Harbi sırasında Anadolu'daki Türk sınırında ayrı bir kolorduya komuta etmiştir. Ardahan kalesini aldıktan sonra Zivin'de Ahmed Muhtar Paşa tarafından geri püskürtüldü, ancak daha sonra rakibini Acaristan'da yendi, Kars'ı ele geçirdi ve Erzurum'u kuşattı. Bu hizmetlerinden dolayı Kont unvanını aldı. Acaristan'daki hizmetlerinden dolayı 27 Ekim 1877'de ikinci dereceden Saint George Nişanı ile ödüllendirildi.
Siyasî kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Loris-Melikov, veba salgınıyla mücadele etmek için Aşağı Volga bölgesinin geçici genel valisi oldu. Aldığı önlemler o kadar etkili oldu ki, terör politikasını benimseyen ve Harkov valisine suikast düzenlemeyi başaran Nihilistler ve Anarşistlerle mücadele etmek üzere Orta Rusya vilâyetlerine tayin edildi.
Bu mücadeledeki başarısı, Şubat 1880'de Çar'a yönelik suikast girişiminden sonra genel olarak terörist ajitasyonla başa çıkmak üzere St. Petersburg'da oluşturulan Yüksek İdari Komisyon'un başına atanmasına yol açtı. Kafkasya'da olduğu gibi burada da, kısa süre sonra kendi hayatına yönelik bir girişimden sonra bile, istisnai hukuk dışı önlemler yerine olağan yasal yöntemlerin kullanılmasını tercih ettiğini gösterdi. En iyi politikanın, halkın hoşnutsuzluğunun nedenlerini ortadan kaldırarak kötülüğün kökenine inmek olduğuna inandı ve imparator II Alexander'a geniş bir idari ve ekonomik reform planı önerdi. Şimdiye kadar kullanılan basit polis baskısı yönteminin etkinliğine olan inancını kaybetmeye başlayan Alexander, bu öneriye istekli bir şekilde kulak verdi. Yüksek Komisyon Ağustos 1880'de feshedildiğinde, Kont Loris-Melikov'u olağanüstü yetkilerle İçişleri Bakanı olarak atadı.[4]
Loris-Melikov, 21 Aralık 1888'de Nice'de 64 yaşındayken ölmüştür.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Mikhail Tariyelovich, Graf Loris-Melikov" (İngilizce). britannica. 8 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2025.
- ^ Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона, 19. cilt, 1896, s. 26.
- ^ "Mihail Tarielovic Loris Melikov kimdir?". filozof. 24 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Erol Karayel. "'Ermeni Soykırımı' ve Çerkesler". kafkasevi. 22 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2025.
| Bir Rus asker ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
- Rus asker taslakları
- 1825 doğumlular
- 1888'de ölenler
- Rus İmparatorluğu'nun generalleri
- St Petersburg Bilimler Akademisi'nin şeref üyeleri
- 93 Harbi'nde Rus askerleri
- Ermeni asıllı Ruslar
- Tiflis doğumlular
- Nice'te ölenler
- Rus İmparatorluğu'nun karacı subayları
- Rus İmparatorluğu'nun siyasetçileri
- 19. yüzyıl Rus siyasetçileri