Meyan

Meyan
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Plantae (Bitkiler) Bölüm: Magnoliophyta (Kapalı tohumlular) Sınıf: Magnoliopsida (İki çenekliler) Takım: Fabales Familya: Fabaceae (Baklagiller) Cins: Glycyrrhiza Tür: G. glabra
İkili adlandırma
Glycyrrhiza glabra L.

Glycyrrhiza glabra

Meyan (Glycyrrhiza glabra), yaklaşık 120–150 cm'e kadar boylanabilen, Baklagiller ailesinden çok yıllık bir çalımsı bitkidir. Anavatanı Rusya ve Çin'dir.

Küçük, mavimsi, mor çiçekleri 0,8–1,2 cm boyundadır. 7–15 santimetre boyunda yaprakları ve toprağın altında boyu 1 metreye ulaşan bir kök yapısı vardır. Akdeniz ülkelerinde, güneydoğu Avrupa'da ve Asya'nın bazı kesimlerinde yetişir.

Meyan kökü

Bitkinin kökü "meyan kökü" olarak bilinir ve tıpta kullanımı yaygındır. Kök, lezzetlidir, ekstrakte edilmek suretiyle kola, meyan kökü şekeri ve Meyan şerbeti yapımında kullanılır.

Kullanımı

Meyan odunu

Meyan bitkisinin kökleri ve yeraltındaki gövdesi (rizom) baharat olarak kullanılır. Tatlı, sert ve tuzlu bir tada ve hoş bir kokuya sahiptir. En büyük üreticisi tüm dünyadakü meyankökü üretiminin %70'ini gerçekleştiren M&F Worldwide'dır ve üretiminin %73'ünü tütün ürünlerine tat ve aroma kazandırmak isteyen ABD orijinli sigara firmalarına satmakta olduğunu açıklamıştır. Köklerin suyla kaynatılıp, suyun buharlaştırılmasıyla elde edilen balına çubuk şekli verilir. Bu bal, tatlı, pasta, şekerleme ve çikolata yapımında kullanılır. "Meyankökü"nü Kuzey Avrupalılar tatlılarda, Çinlilerse daha çok yemeklerde çeşni olarak kullanırlar. Ayrıca kolalı içeceklere de tat vermek için katılır.

Güney illeri ve çevresinde Meyan Kökü demlenerek şerbet olarak tüketilir. Meyan şerbeti yaz aylarının değişmez içececiğidir. Yöreye göre,yöre ağzından kaynaklanan isim değişkenliği gösterir. (Mayan,Biyam,Boyam) Adana'da aşlama olarak adlandırılır. Mide ve bağırsak hastalıklarına iyi geldiğine inanılır.

Adlandırma

İsmi meyan olan diğer bitkilerden ayırmak için Glycyrrhiza cinsinden olanlara tatlı meyan adı da verilir. Acı meyan adı Sophora cinsinden bitkiler için kullanılır. Aynı adın lokal şiveli biçimi olan acı piyan ismi ise sarı meyan (Thermopsis turcica) için kullanılmaktadır.