Metin dosyası
Metin dosyası (textfile ya da text file), elektronik metin satırları dizisi olarak yapılandırılmış bir tür bilgisayar dosyasıdır. Bir metin dosyası, bir bilgisayar dosya sistemi içinde veri olarak saklanır.
İşletim sisteminin dosya boyutunu bayt cinsinden takip etmediği CP/M gibi işletim sistemlerinde, bir metin dosyasının sonu, dosya sonu (EOF) işaretçisi olarak bilinen bir veya daha fazla özel karakterin bir metin dosyasındaki son satırdan sonra dolgu olarak yerleştirilmesiyle belirtilir. DOS, Microsoft Windows ve Unix benzeri sistemler gibi modern işletim sistemlerinde, metin dosyaları herhangi bir özel EOF karakteri içermez, çünkü bu işletim sistemlerindeki dosya sistemleri dosya boyutunu bayt cinsinden takip eder.
Metin dosyaları haricinde diğer bilgisayar dosyası ise ikili dosyalardır.
Formatlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Çoğu işletim sisteminde metin dosyası, çok az biçimlendirme içeren yalnızca düz metin içeriğine izin veren bir dosya biçimini ifade eder. Bu tür dosyalar metin terminali veya basit metin düzenleyicisi ile görüntülenebilir ve düzenlenebilir. Genellikle text/plain MIME türüne sahiptir ve kodlama bilgileri içerebilir.[1]
Microsoft Windows metin dosyaları
[değiştir | kaynağı değiştir]DOS ve Microsoft Windows, her satırı satır başı (CR) ve satır besleme (LF) ile ayıran ortak bir format kullanır. Son satırın CR-LF ile bitmemesi yaygındır ve birçok düzenleyici (ör. Not Defteri) bunu otomatik olarak eklemez.
Windows'ta .txt uzantılı dosyalar metin dosyası kabul edilir, ancak programlama dilleri gibi özel amaçlar için başka uzantılar da kullanılır. Çoğu Windows metin dosyası ANSI, OEM, Unicode veya UTF-8 kodlamasını kullanır. "ANSI" kodlamaları genellikle tek baytlık ISO/IEC 8859 kodlamalarıdır. OEM kodlamaları, IBM PC'nin orijinal ekran sistemi için geliştirilmiştir ve genellikle çizim karakterleri içerir. UTF-16 kodlamalı dosyalar genellikle bayt sırası işareti (BOM) içerir. Windows'taki bazı programlar (ör. Not Defteri), UTF-8 dosyalarına da BOM ekleyerek diğer 8-bit kodlamalardan ayırır.[2][3]
Unix metin dosyaları
[değiştir | kaynağı değiştir]Unix benzeri sistemlerde, POSIX metin dosyalarını sıfır veya daha fazla satır içeren dosyalar olarak tanımlar.[4] Satırlar, bir satır besleme (LF) ile sonlanır.[5][6]
POSIX ayrıca yazdırılabilir dosya kavramını tanımlar. Yazdırılabilir dosya, boşluk veya geri al karakterleri dışında kontrol karakterleri içermeyen metin dosyasıdır.[7]
Apple Macintosh metin dosyaları
[değiştir | kaynağı değiştir]macOS öncesinde, klasik Mac OS'ta dosyanın metin dosyası olup olmadığı, kaynak bölümünde "TEXT" türüyle belirlenirdi.[8] Klasik Mac OS metin dosyalarında satırlar CR karakteri ile sonlandırılır.[9]
Bir Unix benzeri sistem olan macOS, Unix formatını kullanır.[9] macOS'taki UTI public.plain-texttir. Daha spesifik UTI'ler: public.utf8-plain-text (UTF-8), public.utf16-plain-text (UTF-16) ve com.apple.traditional-mac-plain-text (klasik Mac OS metin dosyaları).[8]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Text File Format - What Is A .TXT And How to Open It". www.adobe.com. 22 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2025.
- ^ Karl-Bridge-Microsoft (26 Eylül 2024). "Using Byte Order Marks - Win32 apps". learn.microsoft.com (İngilizce). Erişim tarihi: 4 Mart 2025.
- ^ "FAQ - UTF-8, UTF-16, UTF-32 & BOM". www.unicode.org. 2 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2025.
- ^ "3.403 Text File". IEEE Computer Society. 21 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2025.
- ^ "3.206 Line". IEEE Computer Society. 21 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2025.
- ^ "Converting from Windows-style to UNIX-style line endings". NeSI Support Documentation. 17 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2025.
- ^ "3.284 Printable File". IEEE Computer Society. 29 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2025.
- ^ a b "System-Declared Uniform Type Identifiers". Apple Inc. 17 Kasım 2009. 20 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2025.
- ^ a b "Designing Scripts for Cross-Platform Deployment". Apple Inc. 10 Mart 2014. 13 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2025.
 | Bilgisayar ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |