Merseyside
| Törensel Merseyside Metropoliten Kontluğu Ceremonial Metropolitan County of Merseyside | |
|---|---|
 Bayrak | |
 | |
| Ülke |  İngiltere |
| Bölge | Kuzey-Batı İngiltere |
| Kontluk ve merkezi | Merseyside, Liverpool |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 3075 km² |
| Nüfus (2005)Tahmin | |
| • Toplam | 1,439,200 |
Merseyside Metropoliten Kontluğu, Birleşik Krallık'a bağlı İngiltere ülkesinin Kuzey-Batı bölgesinde 1974'ten 1986'ya kadar birinci seviyede yerel idare metropoliten kontluğu olmuş; 1986'da lağvedilip görev ve yetkileri eski alt metropoliten bölgelere verilmiştir. Fakat Merseyside yine de kraliyet seremonileri için törensel kontluk olarak kalmıştır.
Eski metropoliten kontluğun bazı stratejik görev ve yetkileri, örneğin kamu kitle yolcu nakliyatı için "Merseytravel" ve bölgede polis görevi yapan "Merseyside Polisi", için özel birleşik idare kurulları kurulmuştur. Törensel Merseyside Kontluğu için, Kraliyet otoriteleri Kraliçe'nin yörel temsilcisi olarak "Lord Lieutenant" ve "High Şerif" adı verilen özel işlevli kişiler atamaktadır.
Coğrafya
Merseyside Liverpool'un hemen kuzeyinde İrlanda Denizi'ne karışan ve kontluğa isim olarak seçilen "Mersey Nehri"'nin halicinin iki tarafında bulunan ve merkezi Liverpool olan bir şehirleşmiş bölgedir.
Merseyside Metropoliten Kontluğu yüzölçümü 645 km²; 2005 tahminine göre nüfusu 1.365.900 kişi ve nüfus yoğunluğu 2.118 kişi/km² dir.
Mersey halici Merseyside'ı eşit büyüklükte olmayan iki kısma böler. Bu iki kısım Liverpool'da bulunan iki Mersey karayolu tüneli; güneyde Runcorn'da bulunan karayolu ve otoyol köprüleri ile ve demiryolu ile birbirine bağlanır. Bu iki yakayı bağlayan bir diğer yolcu nakliye vasıtası ise 19. yy.da çok popüler olan, ama 20.yy dan beri nostalji vasıtasına dönüşen, "Mersey Feri" seferleridir.
Halicin batısında bulunan Wirral yarımadası alanı daha küçüktür. Merseyside'ın halicin doğusunda kalan kısmı kuzeyde Lancashire Kontluğu ile; doğuda Greater Manchester Metropoliten Kontluğu ile ve güneyde Cheshire Kontluğu ile sınır komşusudur.
Tarihçe
Merseyside kavrami ilk defa "1958 Yerel İdare Kanunu" için bir "Özel Gözden Geçirme" projesinde ortaya çıkmıştır. 1958-1966 döneminde "İngiltere için Yerel İdare Komisyonu" 1962de o zamanlar kontluk beldeleri şeklinde organize edilmekte olan Liverpool/Bootle/Birkenhead/Wallasey bölgesini inceledi. 1965'de ise "Özel İnceleme Bölgesi" adıyla bu incelemeye Widnes ve Runcorn da eklendi. Bu incelemelerin sonuçları bir raporun ilk taslağı olarak yayınlandı. Ama bu komisyon ana raporunu hazırlamaya vakit bulamadan 1966'da lahvedilip sonuçlar ortada kaldı.
Bunun yerine tüm İngiltere yerel idare sistemini inceleyip geniş kapsamlı bir rapor hazırlamak için bir Krallık Komisyonu kuruldu. Bu "Krallık Komisyonu"nun raporu "Radcliffe-Maud Raporu" adıyla yayınlandı. Bu raporun burada ilgi çeken tarafında tüm güneybatı Lancashire ve kuzeybatı Cheshire'i icine alan ve güneyde Chester'den kuzey'de Ribble Nehrini uzanacak çok geniş bir "Merseyside" kurulması ve bu büyük yerel idarenin dört bölgeye ( yani Southport/Crosby; Bootle/Liverpool; St Helens/Widnes ve Wirral/Chester bölgelerine) bölünmesi tavsiye edildi.
1970 bu tavasiyenin bir kısmını gerçekleştiren (günümüzde ismi Merseytravel olan) "Mersey Yolcu Taşıma İdaresi" faaliyet alanında şehirleşmiş Liverpool ve Wirral'ı içine almaktaydı; ama Southport ve St Helens bu idare faaliyet alanı dışında kalmaktaydı.
1970de yapılan seçimlerde hükümet değişti ve bir Muhafazakar Parti hükümete geldi. Bu yeni hükümet "Radcliffe-Maud Raporu" sonuçlarının hepsini kabul etmedi. Ancak rapordaki Mersey bölgesinde iki seviyeli bir metropoliten yörel idaresi kurulma teklifini kabul etti. Hukumetin kabul ettiği prensipleri açıklayan ve halkın görüşlerini isteyen bir "Beyaz Rapor" 1971de yayınlandı. Bunun tavsiyeleri çok değiştirilerek 1972de "1972 Yerel İdare Reformu Kanun" taslağı parlamentoya sevkedildi. Bu kanun teklifinde Raporda tavsiye edilen Mersey bölgesinin kuzeyi ve güneyi kesilip (Chester ve Ellesmere Port Mersey bölgesine alınmadan ama Southport'u alan) yeni bir şekilli Merseyside bölgesi kurulmasi öngörülmekte idi. Parlamento'da bu kanun teklifi daha da değiştirilip Skelmersdale ve civarı Mersey bölgesi kapsamından çkikartıldı ve St Helens ve Huyton bölündü. En son olarak "1972 Yerel İdare Reformu Kanunu" parlamentodan çıktığında günümüzdeki sınırlar ve içindeki bölümlerle Merseyside oluşturulmuştu.
Bu kanunla Merseyside kurulması ile - 6'si kontluk beldesi (county borough) ve ikisi belediye beldesi (municipal borough) olan - 22 eski yerel idare kurulunun kaldırılarak yeniden reorganize edilmesini kabul edilmişti.
Bu kanunun bütün şartlarına uyulup yapılan hazırlıklar sonunda kanun 1 Nisan 1974'de efektif olarak uygulanmaya başlandı ve Merseyside Metropoliten Kontluğu birinci seviyede stratejik yerel idare olarak ve altında ikinci seviyede 5 metropoliten bölge idaresi ile çalışmaya başladı.
1974 ile 1986da Merseyside'da bu iki seviyeli yörel ve yerel idare olarak yürütüldü.
Fakat 1979da hükümete gelen Margaret Thatcher'in Muhafazakar Parti hükümeti, özellikle rakip partilerin politika odakları olan, büyük metropoliten kontluklardan gocunmaktaydı. 1986'da Margeret Thatcher hükümeti 1974de kurulan bütün metropoliten kontlukları lahv etti ve bunların konseylerini ve idare desteklerini kapattı. Böylece "Merseyside Metropoliten Kontluğu" da kaldırılmış oldu. Bu tarihten sonra o zamana kadar ikinci seviyede olan metropoliten bölge yerel idare konseyleri "tek seviyeli yerel idare" olarak faaliyete geçtiler. Bu durum günümüz de devam etmektedir.
Ama İngiltere hukukunun bir acayipliğinden olacak "1972 Yerel İdare Reformu Kanunu" yeni bir kanunla ortadan kaldırılmadığı için, hukuken "Merseyside", hem metropoliten kontluk olarak hem de törensel kontluk olarak, hala kanunen mevcut bulunmaktadır.
Diğer taraftan Merseyside bölgesinde yaşayan halkın "Merseyside"li olma kavramını çok şiddetle değil de genellikle kabul ettikleri hakkında araştırma sonuçları bulunmaktadır. 2000li yıllarda Sefton ve Wirral bölgelerinde "İpsoso MORİ" sosyal araştırma şirketinin sondaj anketlerinde bu bölgelerde oturanların Merseyside kavramına bağlığının "nispeten kuvvetli" olduğunu (ama "gayet kuvvetli" olmadığını) ortaya çıkartmıştır. Fakat aynı anket sonuçlarına göre, bu yöreler sakinleri eski 1974 öncesi yerel idarelere daha da kuvvetle bağlı olduklarını bildirmişlerdir.[1]
Alt-bölümleri
1974 ile 1986 döneminde Merseyside Metropoliten Kontluğunun alt seviyesinde ikincil seviyede bulunan ve 1986dan sonra Merseyside lahvedilip törensel metropoliten kontluğa dönüştürüldükten sonra tek seviyeli yerel idare statüsü kazanan "metropoliten bölgeler (metropoliten districts)" şu haritada gösterilmektedir:
 |
Törensel Merseyside Metropoliten Kontluğu ıçinde 5 tane "tek-seviyeli-yerel-idare konseyi" statülü "şehir" ve "metropoliten borough" idare birimi; idare merkezleri; içlerinde bulunan önemli yerleşkeleri listesi ve birer görüntü şöyle verilmiştir:
| Kontluk | Tek Seviyeli Metropoliten Şehir veya Borough | İdare Merkezi | Diğer yerleşkeler | Görüntü | |
|---|---|---|---|---|---|
| Törensel Merseyside Metropoliten Kontluğu | Liverpool Şehri Tek Seviyeli |
|
Liverpool |  | |
| Sefton Metropoliten Borough Tek Seviyeli |
|
Bootle | Ainsdale, Aintree, Bootle, Crosby, Formby, Great Altcar, Great Crosby, Hightown, Ince Blundell, Litherland, Little Altcar, Little Crosby, Lydiate, Maghull, Melling, Netherton, Seaforth, Sefton, Southport, Thornton, Waterloo |  | |
| Knowsley Metropoliten Borough Tek Seviyeli |
|
Huyton | Kirkby, Prescot, Whiston, Halewood, Cronton |  | |
| St Helens Metropoliten Borough Tek Seviyeli |
|
St Helens | Newton-le-Willows, Haydock, Rainhill, Eccleston, Earlestown, Rainford, Billinge |  | |
| Wirral Metropoliten Borough Tek Seviyeli |
|
Wallasley | Bebington, Bidston, Birkenhead, Heswall, Hoylake, New Brighton, West Kirby. |  | |
Geri kalan görevler
Merseyside Metropoliten Kontluğu yerel idaresi 1986da lahv edilimesine rağmen bazı yörel ve yerel hizmetlerin kontluk sınırları içinde tek elden planlanıp idare edilmesi gerekmiştir. Bu hizmetleri sağlayan kurumlar için 5 metropoliten bölge yerel idaresi özel temsilci seçerek birleşik idare kurulları kurmuşlar ve bu kurullar planlama ve idare etme işlerini üzerlerine almışlardır. Bu kontluğun tümü için birleşik idare edilen kurumlar şunlardır:
- Merseyside Polis
- Merseyside Itfaiye ve Kurtarma Hizmeti
- Merseytravel - Merseyside sınırları içinde kamu kitle yolcu nakliyatının palanlanıp' idare edilip işletilmesi. Özellikle Merseyrail varoşlar demiryolu ağı.
- Merseyside Çöp ve diğer atık maddeleri ortadan kaldırmak için idare
- Merseyside Emeklilik Fonu idaresi. Eski Merşeyside çalışanları için emeklilik fonlarının idare ve işletilmesi. Bu Wirral Borough Konseyi tarfından idare eddilmekte ve kontluk içinde çeşitli şubeleri bulunmaktadır.
Ekonomi
Merseyside'daki toplam ekonomik faaliyeti (cari fiyatlarla £mil. olarak) gösteren bölgesel gayrisafi katma değerler aşağıdaki tabloda verilmiştir:[2]
| Yıl | Yöresel Gayrisafi Katma Değer[3] | Tarım[4] | Sanayi[5] | Hizmetler[6] |
|---|---|---|---|---|
| 1995 | 10.931 | 50 | 3.265 | 7.616 |
| 2000 | 13.850 | 29 | 3.489 | 10.330 |
| 2003 | 16.173 | 39 | 3.432 | 12.701 |
Görülebilecek yerler
Liverpool
Knowsley
|
St Helens
Sefton
Wirral
|
Kaynakça
- Ingilizce Wikipedia "Merseyside" maddesi (İngilizce)
- ^ Sefton anketi
- ^ Kaynak: ONS Milli İstatistikler Ofisi published
- ^ Yoplamlar yuvarlanmıştır ve sonuç parçaların toplamına eşit olmayabilir.
- ^ Ormancılık ve avcılık hasılalarını içine alır.
- ^ Enerji ve inşaat sektörlerini hasılaları da içindedir
- ^ Dolaylı yollarla ölçülmüş finansal aracılık hizmetler sektörü hasılası da içindedir.
- ^ St Helens VCam Dünyası
Dış bağlantılar
 |
Wikimedia Commons'ta Merseyside ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Curlie'de Merseyside (DMOZ tabanlı) (İngilizce)
- Mersey Wiki (İngilizce)
- Merseyside RTR (Brian Gills websitesi (İngilizce)
- Kamu kitle tasimasi Merseytravel websitesi (İngilizce)
- Merseyside Polis websitesi (İngilizce)
- Merseyside Itfaiye ve Kurtarim Servisi website (İngilizce)
- Merseyside.com yerel harita, A-Z, soak indeksi (İngilizce)
- Merseyside Today - yiresel kilavuz (İngilizce)
- Mersey Reporter History - Merseyside Tarih (İngilizce)
- Merseyside Isyerleri icin online bilgi (İngilizce)
| Merseyside Törensel Metropoliten Kontluğu | |
|---|---|
| Metropoliten yerel idare bölgesi | |
| Şehir veya kasaba | |