Mehmet Şevket Bodamyalızade
| Mehmet Şevket Bodamyalızade | |
|---|---|
| Kıbrıs milletvekili | |
| Görev süresi 1905 - 191? | |
| 4. Lefkoşa Belediye Başkanı | |
| Görev süresi 11 Nisan 1908 - 31 Mart 1911 | |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 28 Eylül 1950 Lapta, Girne İlçesi, Kıbrıs Cumhuriyeti |
| Akraba(lar) | (Torunları) Dr. Ziver K. Bodamyalızade, Özel Vasıf (1934), Arman Ratip[2] |
| Çocuk(lar) | Ahmet Nail Taney, Naile Gülerhan, Akile Bodamyalızade (1917), Şaziye Bodamyalızade (1919)[1] |
| Mesleği | Siyasetçi, gazeteci |
Mehmet Şevket Bodamyalızade (18?? Kıbrıs - 19?? Kıbrıs), Kıbrıs'lı gazeteci ve siyasetçi. 1905 ve 1911 yıllarında seçilerek Kıbrıs milletvekilliği görevinde bulunmuştur. Lefkoşa Belediyesi'nin ilk Türk başkanıdır.
Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Köklü Bodamyalızade ailesinin ilk bilinen ferdi 1571 yılında Osmanlı ordusunda kumandan olarak Kıbrıs’a gelmiştir.
Aktif siyasete atılmadan önce Bodamyalızade Mehmet Şevket Bey Vatan adlı bir gazete çıkarmaktaydı. Bu gazete, Enosis hareketlerinin karşısında bir tepki olarak doğmuş ve 14 aya yakın süreyle Türk toplumuna birlik olarak kendini bulmaya çağırmıştır.[3] Mehmet Şevket Bey, yerine Meclise girdiği Hacı Hafız Ziyai Bey'i, zengin olduğu halde "paragöz" davrandığı ve 12 bin lira maaş için milletin mebusluğunu bırakarak hükûmetin hizmetine girdiği gerekçesiyle gazetesinde suçlamıştı.[3]
Mehmet Şevket Bodamyalızade, 11 Nisan 1908 tarihinde, 1882 yılında oluşturulmuş olan Lefkosa Belediyesi'nin 4. belediye başkanı olmuştur. Belediyenin ilk Türk başkanı[2] olan Bodamyalızade, bu görevini 31 Mart 1911 tarihine kadar sürdürmüş, daha sonra aynı yıl milletvekili seçilmiştir.
1911 seçimlerinde de Hacı Hafız Ziyai Bey ile milletvekilliği seçimlerinde karşı karşıya gelen Bodamyalızade Mehmet Şevket Bey, bu kez de müftü görevinde bulunan Ziyai Bey'in aynı zamanda Kavân'in Meclisi'nde milletvekili olmaması gerektiğini savunmuştur. Mehmet Şevket Bey, benzer nedenlerle Kavânîn Meclisi seçimlerine katılmayan Rum Başpiskoposlarının örnek alınması gerektiğini ileri sürmüştür. Her iki seçimde de Bodamyalızade kazanmıştır.[4]
1913 yılındaki ara seçimlerde Evkaf Murahhası Musa İrfan Bey de milletvekili olarak meclise girince 1913 yılından itibaren Evkafçıların lideri olan Musa İrfan Bey'in gruplar arasındaki mücadelede ağırlığı ve gücü iyice artmış oldu. Evkafçıların vakıf mal ve kaynaklarının İngiliz sömürge yönetimi ile uyumlu bir biçimde kendileri tarafından idare edilmesine yönelik politikaları güç kazanmıştır. Özellikle mecliste iki halkın çekirge vergisi, ada gelirleri ve vergiler gibi ortak sorunları konusunda Müftücü grubun sergilediği tutumun tersine, Müslüman ve İngiliz milletvekillerinin birlikte oy kullanma oranları artmıştır.[5][6]
Atatürk ilkelerinin savunucusu olarak tanınan Bodamyalızade, Kıbrıs’ta herkesin çarşaf giydiği dönemlerde teyzelerine çarşaf giydirmemeye başlamıştır.[2][6]
Torunlarından Dr. Ziver K. Bodamyalızade de 1969 - 1976 yılları arasında Lefkoşa Türk Belediyesi Başkanı olarak hizmet vermiştir.[7]Miralay, Mustafa. "Lefkoşa Türk Belediyesi". Lefkoşa Belediye Yayınları.</ref>
Spora önem vermesiyle de tanınan Mehmet Şevket Bodamyalızade anısına 2014 yılında Lefkoşa Türk Belediyesi Spor Kulübü tarafından bir satranç turnuvası düzenlenmiştir.[2]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Sarvan, Can (2 Mayıs 2010). "Güçlü ve Yalnızlığı Seçen 3 Kadın". Kıbrıs Postası. 26 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2019.
- ^ a b c d "Satrançcılar Bodamyalızade Mehmet Şevket Bey anısına yarıştı". Kıbrıs Time. 25 Ocak 2014. 25 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2019.
- ^ a b Georghallides, G. S. (2004). A Political and Administrative History of Cyprus 1918-1926. Nicosia: Cyprus Resarch Center. ss. 72-75.
25 Eylül 1911 tarihli Vatan gazetesinden aktaran, Harid Fedai, "Eski Basınımızdan", Kıbrıs, 17- 24- 31 Ocak, 1994.
- ^ Fedai, Harid (11 Eylül 1911). "Eski Basınımızdan". Kıbrıs.
11 Eylül 1911 tarihli Vatan gazetesinden 20-27 Aralık 1993 tarihlerinde aktarıldı.
- ^ An, Ahmet (17 Temmuz 2002). Kıbrıs’ın Yetiştirdiği Değerler (1782-1899). Akçağ Yayınları. ss. 211, 274-276. ISBN 975-3-38387-8.
- ^ a b Akgün, Doç. Dr. Sibel (28 Mart 2017). "Kıbrıslı Müslüman Türklerin Siyasi ve Toplumsal Gruplaşma Örneği Olarak "Kadıcılar - Müftücüler / Müftücüler - Evkafçılar (1878-1914)"" (PDF). İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. 6 (2). ss. 1150-1171. ISSN 2147-1185. 27 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2019.
- ^ "Belediyemizin Tarihçesi". Lefkoşa Belediyesi. 26 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2019.