Megaralı Teles
Megaralı Teles (Grekçe: Τέλης; fl. y. MÖ 235), Kinik bir filozof ve öğretmendi. Yedi fragmanı, Stobaeus tarafından korunmuş olan çeşitli söylevler (diatribes) yazmıştır.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Yazılarında açıkladığı sınırlı bilgiler dışında Teles hakkında hiçbir şey bilinmemektedir. Sürgün Üzerine söylevinde MÖ 260'lardaki Chremonidean Savaşı'ndaki olaylara atıfta bulunur ve MÖ 241'i takip eden yıllarda Hippomedon'un Ptolemaios III Euergetes yönetimindeki Trakya valiliğine özel bir gönderme yapar, dolayısıyla bu söylev bu tarihten kısa bir süre sonra yazılmıştır.[1] Doğduğu şehir belirsizdir: Megara'ya orada yaşadığını ve ders verdiğini gösteren çeşitli dolaylı göndermeler yapar, ancak aslen Atina'dan gelmiş olması mümkündür.[2] Teles, Megara'da Kinizm'i öğrettiği bir okul işletmiş, önceki filozoflardan öğretiler seçmiş ve bunları öğrencilerine dağıtmıştır.[3]
Çalışmaları
[değiştir | kaynağı değiştir]Teles'in derslerinden yaklaşık otuz sayfa tutan yedi alıntı Stobaeus tarafından korunmuştur, ancak Stobaeus'un kendi seçimleri, bilinmeyen bir Theodorus'un daha önceki bir epitomundan gelmektedir.[4] Dolayısıyla, günümüze ulaşan, alıntılardan yapılan bir dizi alıntıdır ve Teles ile Theodorus ya da Theodorus ile Stobaeus arasında yazıların başka bir düzenleme sürecinden geçmiş olması oldukça olasıdır.[5] Yedi alıntı şunlardır:
- Περὶ τοῦ δοκεῖν καὶ τοῦ εἶναι – On Seeming and Being (Varlık ve Oluş Üzerine): Görünüşten ziyade varlık tercih edilir. Örneğin, aslında cesur olmadığınız halde cesur görünmeye çalışmak korkunç sonuçlara yol açabilir.
- Περὶ αὐταρκείας – On Self-Sufficiency (Kendi Kendine Yeterlilik Üzerine): Mutlu olabilmek için insanın her durumda her şeyi olduğu gibi kabul etmesi gerekir.
- Περὶ φυγῆς – On Exile (Sürgün Üzerine): Sürgün, bir insandan gerçekten önemli olan hiçbir şeyi eksiltmez. Erdemli bir hayat her yerde yaşanabilir.
- Σύγκρασις πενίας καὶ πλούτου – A Comparison of Poverty and Wealth (Yoksulluk ve Zenginliğin Karşılaştırılması): Zenginlik insanı mutlu etmez. Birçok mutsuz imparatorluk var; Tam tersine, yoksulluk içinde yaşayan mutlu insanlar da var.
- Περὶ τοῦ μὴ εἶναι τέλος ἡδονήν – On Pleasure not being the Goal of Life (Hazzın Hayatın Amacı Olmaması Üzerine): İnsanın hayatında memnuniyetsizlikler yaşanır. Yani insan her zaman arzu duyamaz. Bu nedenle haz, hayatın amacı ilan edilemez.
- Περὶ περιστάσεων – On Circumstances (Koşullar Üzerine): Bu fragman, Kendi Kendine Yeterlilik Üzerine fragmanıyla aynı konuyu ele alır.
- Περὶ ἀπαθείας – On Freedom from Passion (Tutkudan Özgürlük Üzerine): Örneğin bir dostun ölümü karşısında umutsuzluğa kapılmak anlamsız ve yersiz olduğu gibi, genel olarak duygulardan (duygulanımlardan) kurtulmak daha iyidir.
Bir yazar olarak Teles, hem edebi hem de mantıksal erdemler açısından eksik olarak görülmüştür,[6] ancak bu durum eserlerinin Theodorus, Stobaeus ve diğerleri tarafından düzenlenme ve sıkıştırılma şeklini yansıtıyor olabilir.[4] Yazılarının değeri, günümüze ulaşan en eski Kinik söylevler (diatribes) olmalarında ve Teles'in yaşadığı Helenistik dünyaya dair bir fikir vermelerinde yatmaktadır.[7] Eserlerinde Sokrates ve Diogenes'ten sıkça bahseder ve Tebli Crates, Metrokles, Stilpo ve Borysthenesli Bion'un eserlerinden önemli parçaları muhafaza eder.[6] O olmasaydı MÖ 3. yüzyıldaki Kinik söylevler (diatribe) hakkında çok az şey bilirdik ve Bion hakkında da çok daha az şey bilirdik.[8]
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ O'Neil 1977, s. xi
- ^ O'Neil 1977, ss. xii–xv
- ^ O'Neil 1977, s. xv
- ^ a b Dudley 1937, s. 85
- ^ O'Neil 1977, s. xvii
- ^ a b Dudley 1937, s. 86
- ^ O'Neil 1977, ss. ix–x
- ^ Dudley 1937, s. 87
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Dudley, Donald (1937), A History of Cynicism, Methuen
- O'Neil, Edward (1977), Teles: The Cynic Teacher, Scholars Press, ISBN 0-89130-092-9
Konuyla ilgili okumalar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Metin baskıları ve çeviriler
- Pedro Pablo Fuentes González (ed.): Les diatribes de Télès (= Histoire des doctrines de l’Antiquité classique. Cilt 23). Vrin, Paris 1998, ISBN 978-2-7116-1350-2 (maßgebliche Edition mit französischer Übersetzung und umfangreichem Kommentar)
- Georg Luck (ed.): Die Weisheit der Hunde. Texte der antiken Kyniker in deutscher Übersetzung mit Erläuterungen (= Kröners Taschenausgabe. Cilt 484). Kröner, Stuttgart 1997, ISBN 3-520-48401-3, S. 256–286.
- İkincil kaynaklar
- Edward O'Neil,Teles (The Cynic Teacher). Missoula (Mont.), Scholars Press, 1977. 0-89130-092-9
- Pedro Pablo Fuentes González, Diatribes de Télès, introduction, texte revu et commentaire des fragments, avec en appendice une traduction espagnole. Paris, Librairie philosophique J. Vrin, 1998. 2-7116-1350-X
- Klaus Döring: Teles aus Megara. In: Hellmut Flashar (ed.): Grundriss der Geschichte der Philosophie. Die Philosophie der Antike, Cilt 2/1, Schwabe, Basel 1998, ISBN 3-7965-1036-1, S. 312–313.
- Pedro Pablo Fuentes González: Télès (de Mégare?). In: Richard Goulet (ed.): Dictionnaire des philosophes antiques. Cilt 6, CNRS Éditions, Paris 2016, ISBN 978-2-271-08989-2, S. 732–756
- Marie-Odile Goulet-Cazé: Teles. In: Der Neue Pauly (DNP). Cilt 12/1, Metzler, Stuttgart 2002, ISBN 3-476-01482-7, Sp. 95.
- Annelise Modrze: Teles 1. In: Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft (RE). Cilt V A,1, Stuttgart 1934, Sp. 375–381.
- Marie-Odile Goulet-Cazé: Télès le Cynique. In Revue des Études Grecques 44, 1981, S. 166–172.
