Megadük

Vikipedi, özgür ansiklopedi
22.21, 6 Ocak 2017 tarihinde Yzkoc (mesaj | katkılar) tarafından oluşturulmuş 18018210 numaralı sürüm (→‎Kaynaklar)
Megadük Aleksios Apokaukos ofis kıyafetleriyle.

Megadük (Şablon:Dil-el; Megas duks), geç Bizans İmparatorluğu dönemi hiyerarşisinin en yüksek pozisyonu, Bizans donanması komutanının unvanı. Bazen bu unvan yerine yarı Latinleştirilmiş megaduke ya da megaduks (Yunanca μεγαδούξ) ifadeleri de kullanılırdı.[1] Yunanca kelime δούξ, Latince terim dux kelimesinin helenleştirilmiş halidir, lider ya da komutan anlamına gelir.

Tarih ve görevleri

Bu makam başlangıçta I. Aleksios Komnenos (1081–1118 arası hükümdar) tarafından ihmal edilmiş Bizans donanmasını reforme etmek ve çeşitli vilayetlerdeki küçük filoları megas doux yönetimi altında tek bir güç haline getirip canlandırmak için oluşturulmuştur.[1] İmparatorun kayınbiraderi Yannis Doukas bu göre gelmiş ilk kişi olarak kabul edilir, 1092 yılında bu ünvanı almıştır. Türk emiri Çaka Bey ile mücadele etmek ilk görevi olmuştur. 1085 Aralık tarihli bir dokümanı keşiş Niketas isimsiz bir megas doux emlağının yöneticisi olarak imzalamıştır.[2][3] yaklaşık 1086 yılında Manuil Vutumitis ve 1090 yılında Konstantin Dalassenos'a verilen "Filonun "doux" (Grekçe: δούξ τοῦ στόλου) makamı benzer yetkiler ile belki de megas doux makamının habercisiydi.[1][4]

İlk bilinen megas doux Yannis Doukas hem denizde hem de karada 1092-93 yıllarında Ege denizinde ve Girit ve Kıbrıs adalarında ve 1097 yılında Batı Anadolu'da Bizans otoritesinin tekrar tesis etmek için görevlendirildi.[5][6][7]

Bilinen kişilerin listesi

İsim Tenure İmparator(lar) Notlar Kaynak
Yannis Doukas 1092 – bilinmiyor I. Aleksios Komnenos I. Aleksios'un kayınbiraderi, öncesinde Dyrrhachium Theması dux'u (Dıraç valisi) [1]
Landulf 1099–1105 I. Aleksios Komnenos Batı asıllı amiral [8][9]
İsaakios Kontostefanos 1105–1108 I. Aleksios Komnenos Boemondo'ya karşı savaşta yetersizliği nedeniyle görevden alınmıştır [8][10]
Marianos Maurokatakalon 1108 – bilinmiyor I. Aleksios Komnenos İsaakios Kontostefanos'un ardılı [8][11]
Eumatios Filokales 1112 sonrası – 1118 sonrası I. Aleksios Komnenos Öncesi Yunanistan'da yargıç ve uzun zaman Kıbrıs valisi [12][13]
Konstantin Opos bilinmiyor I. Aleksios Komnenos Türklere karşı seferlerde görev yapmış seçkin general [14]
Leo Nikerites bilinmiyor I. Aleksios Komnenos Hadım, öncesi Bulgaristan ve Mora Yarımadası theması valisi [14]
Nikeforos Vatatzes bilinmiyor I. Aleksios Komnenos (?) Sadece mührü sayesinde tanınıyor, muhtemelen I. Aleksios hükümdarlığında görev yaptı [14]
Stefen Kontostefanos ca. 1145 (?) – 1149 I. Manuil Komnenos I. Manuil'in kayınbiraderi, 1149 yılında görevi sırasında öldürüldü [15]
Aleksios Komnenos ca. 1155 – after 1161 I. Manuil Komnenos Anna Komnini ve Nikeforos Bryennios'un oğlu [14]
Andronikos Kontostefanos after 1161 – 1182 I. Manuil Komnenos Manuil'in yeğeni, imparatorun en çok güvendiği ve seçkin general. I. Andronikos Komnenos tarafından 1182 yılında kör edilmiştir [16]
Yannis Komnenos bilinmiyor I. Manuil Komnenos I. Manuil'in birinci derece kuzeni, sebastokrator Andronikos Komnenos'un oğlu. 1176 yılında Miryokefalon Muharebesi'nde ölmüştür [15]
Konstantin·Angelos bilinmiyor II. İsaakios Angelos Filippopolis valiliğinden sonra, başarısız bir taht gasbına önderlik etmiştir [17]
Mihail Strifnos ca. 1195 – 1201/1202 sonrası III. Aleksios Angelos III. Aleksios'un gözdesi. Donanmanın malzemelerini satıp kendini zengin ettiği kaydedilmiştir [18]
Teodotos Fokas ca. 1210 I. Teodor Laskaris İznik İmparatoru I. Teodor'un amcası, known only from a monastic property deed dating to between 1206 and 1212 [19]
Mihail Paleologos 1258 IV. Yannis Laskaris Geleceğin VIII. Mihail'i olacaktır, Georgios Mouzalon'un öldürülmesinden sonra bu göreve gelmiştir sonra Despotluğa yükselmiş, nihayetinde imparator olmuştur. [19]
Mihail Laskaris 1259 – ca. 1272 VIII. Mihail Paleologos I. Teodor'un kardeşi, ileri yaşı yüzünden hiçbir zaman filonun gerçek komutanlığını ele alamamıştır. Ölümüne kadar görevde kalmıştır. [20]
Aleksios Dukas Filantropenos ca. 1272 – ca. 1275 VIII. Mihail Paleologos önce protostrator ve yaklaşık 1263 yılına kadar de facto filo komutanı. Sonra megas doux görevini ölümüne kadar sürdürmüştür [21]
Licario ca. 1275 – bilinmiyor VIII. Mihail Paleologos Bizans hizmetine girmiş İtalyan korsan, Negroponte Lordluğu ve birçok Ege adasını ele geçirmiştir. [22]
Giovanni de lo Cavo after 1278 VIII. Mihail Paleologos Bizans hizmetine girmiş Cenevizli korsan, Rodos ve Anafi lordu [23][24]
Roger de Flor 1303–1304 II. Andronikos Paleologos Paralı asker Katalan Bölüğünün lideri. Yardımcısı Berenguer de Entença lehine 1304 sonunda görevinden istifa etmiş, birkaç ay sonra öldürülmüştür [22]
Berenguer de Entença 1304–1305 II. Andronikos Paleologos Roger de Flor'un yardımcısı ve Paralı asker Katalan Bölüğünün lideri olarak ardılı. İmparator ile anlaşmazlığı sonrası görevinden istifa etmiştir [25][26]
Fernand Ximenes de Arenos 1307/1308 – bilinmiyor II. Andronikos Paleologos Katalan Bölüğünün liderlerinden biri, Bizanslılara döndükten sonra megas doux olarak adlandırılmıştır [27][28]
Syrgiannes Palaiologos 1321–1322 II. Andronikos Paleologos Bizans İç Savaşı sırasında genç III. Andronikos Paleologos'un baş destekçilerinden biri, yaşlı II. Andronikos'a dönmüş, megas doux yapılarak ödüllendirilmiş. Kendisine komplo kurunca hapsedilmiştir [27][29][30]
İsaakios Asanes bilinmiyor – 1341 III. Andronikos Paleologos Aleksios Apokaukos bu görevde yerini almıştır [27]
Aleksios Apokaukos 1341–1345 III. Andronikos Paleologos
V. Yoannis Paleologos 		Yoannis Kantakuzinos'un himayesinde bir destekçisidir, Apokaukos bu görevde Doğu Roma iç savaşı (1341-1347) başlangıcından V. Yoannis hükümdarlığında Kantakuzinos karşıtları tarafından öldürülünceye kadar kalmıştır [27][31]
Asomatianos Tzamplakon ca. 1348 VI. Yoannis Kantakuzinos Bizans-Ceneviz Savaşı (1348-1349) sırasında filonun başı, 1356 öncesi bir zaman ölmüştür [27][32]
[Paul?] Mamonas erken 15. yüzyıl II. Manuil Paleologos Mamonas ailesi Monemvasia'nın kalıtsal hükümdarıdır [33]
Manuil bilinmiyor – 1410 II. Manuil Paleologos İsimsiz bir vakainamede 1410 yılında bir salgında öldüğüne dair kayıt vardır [33]
Paraspondelos ca. 1437 VIII. Yoannis Paleologos Hakkında bilinene tek şey Dimitrios Paleologos'un kayınpederi olmasıdır [33]
Lukas Notaras 1441 sonrası – 1453 VIII. Yoannis Paleologos
XI. Konstantin Paleologos 		Notaras, hem VIII. Yoannis'e hem de XI. Konstantin'e baş bakan olarak hizmet etmiştir ve İstanbul'un Fethinden sonra Osmanlılar tarafından idam edilmiştir. [33]

Kaynakça

  1. ^ a b c d Kazhdan (1991), p. 1330
  2. ^ Polemis (1968), p. 67
  3. ^ Skoulatos (1980), p. 147
  4. ^ Skoulatos (1980), pp. 61, 181
  5. ^ Polemis (1968), pp. 66–69
  6. ^ Skoulatos (1980), pp. 145–149
  7. ^ Angold (1997), p. 150
  8. ^ a b c Guilland (1967), p. 543
  9. ^ Skoulatos (1980), pp. 169–171
  10. ^ Skoulatos (1980), pp. 130–132
  11. ^ Skoulatos (1980), pp. 186–187
  12. ^ Guilland (1967), pp. 543–544
  13. ^ Skoulatos (1980), pp. 79–82
  14. ^ a b c d Guilland (1967), p. 544
  15. ^ a b Guilland (1967), p. 545
  16. ^ Guilland (1967), pp. 545–546
  17. ^ Guilland (1967), p. 546
  18. ^ Guilland (1967), pp. 546–547
  19. ^ a b Guilland (1967), p. 547
  20. ^ Guilland (1967), p. 548
  21. ^ Guilland (1967), pp. 548–549
  22. ^ a b Guilland (1967), p. 549
  23. ^ Geanakoplos (1959), p. 211
  24. ^ Nicol (1992), p. 202
  25. ^ Guilland (1967), pp. 549–550
  26. ^ Nicol (1993), p. 131
  27. ^ a b c d e Guilland (1967), p. 550
  28. ^ Nicol (1993), pp. 133–134
  29. ^ Kazhdan (1991), p. 1997
  30. ^ Nicol (1993), pp. 157–158
  31. ^ Nicol (1993), pp. 187–201
  32. ^ Nicol (1993), p. 223
  33. ^ a b c d Guilland (1967), p. 551

Kaynaklar

Şablon:Portal

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Megadük&oldid=18018210" sayfasından alınmıştır