Manyetik çelik

Manyetik çelik, manyetik özelliklere sahip özel bir çelik türüdür. Döngü başına düşük güç kaybı, düşük çekirdek kaybı ve yüksek geçirgenlik ile sonuçlanan küçük histerezis alanına sahiptir.

Her biri manyetik ve manyetik olmayan varyantlara sahip birçok paslanmaz çelik alaşım türü vardır. Manyetizma ile korozyon direnci arasında bir korelasyon yoktur. Bir paslanmaz çelik parçasının manyetik olup olmadığını çoğunlukla kimyasal bileşimini gözlemleyerek belirleyebiliriz.^[1]

Alaşımlandığında, ferrit ve demir kristal yapısı paslanmaz çeliğe manyetik özellikler kazandırır. Yüksek östenit seviyeleri ferritleri dengeleyerek bu paslanmaz çelik alaşımlarını manyetik olmayan hale getirir. Ve bu durumlarda bile, manyetik olmayan kaliteler üzerinde çalışıldığında (yani büküldüğünde, derin çekildiğinde veya bir tüp haline getirildiğinde) manyetik hale gelebilir. Diğer paslanmaz çelik alaşımları da şekillendirildikten veya ısıl işleme tabi tutulduktan sonra kısmi manyetizma kazanırlar.^[1]

Paslanmaz Çelik Manyetizması İçin Kriterler[değiştir | kaynağı değiştir]

Genel olarak paslanmaz çelik alaşımlarının manyetik olması için aşağıdaki gereksinimleri karşılamaları gerekir:

Alaşım demir (Fe) içermelidir. Paslanmaz çelik alaşımının kristal yapısı martensitik veya ferritik bir yapıda düzenlenmelidir. Her şeyden önce, paslanmaz çelikler bir çelik türü olduğundan, kimyasal bileşimlerinde demir içermelidirler. Bu da paslanmaz çeliği manyetik yapar.

İkinci gereklilik ise paslanmaz çeliğin kristal yapısının ferrit veya martenzit yapıda düzenlenmiş olmasıdır. Eğer bir paslanmaz çelik çoğunlukla östenit yapıdan oluşuyorsa, o zaman manyetik olmayacaktır.Korozyon direncinin manyetizma üzerinde hiçbir etkisi yoktur. Paslanmaz çeliklerde korozyon direnci krom (ve bazen molibden) konsantrasyonuna bağlıdır. Her birinden ne kadar fazla olursa, korozyon direnci o kadar iyi olur.

Hangi Paslanmaz Çelik Türleri Manyetiktir?[değiştir | kaynağı değiştir]

Tüm paslanmaz çelikler aynı değildir. Aşağıda paslanmaz çelik türlerini birbirinden ayıran ana aile özellikleri yer almaktadır:^[1]

Östenitik Paslanmaz Çelikler[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu, en yaygın kullanılan paslanmaz çelik ailesidir. Çoğu östenitik paslanmaz çelik, östenitin daha fazla bulunması nedeniyle manyetik değildir.

Ferritik Paslanmaz Çelikler[değiştir | kaynağı değiştir]

En uygun maliyetli paslanmaz çelik ailesi. Ferritik paslanmaz çelikler, alaşımın büyük ferrit bileşimi nedeniyle manyetik özelliklere sahiptir. Ferrit, demir ve diğer elementlerin bir bileşiğidir. Ferritik kristal yapının demir ile birleşimi ferritik paslanmaz çelikleri (400 serisi gibi) manyetik hale getirir. Bununla birlikte, bu ferritik paslanmaz çeliğin bazı çeşitleri zayıf bir manyetik çekim sergiler.

Dubleks Paslanmaz Çelikler[değiştir | kaynağı değiştir]

Daha yüksek korozyon direnci, kolay imalat ve nikel (kaliteleri manyetik olmayan hale getirmek için kullanılan bir element) içermemesi nedeniyle fiyat tasarrufu arasında güzel bir denge sunan en yeni paslanmaz çelik alaşımlarından biridir. Dublex paslanmaz çelik içindeki östenitik ve ferritik kristallerin karışımı manyetik çekimlerine katkıda bulunur; önemli miktarda ferrit (manyetik olan) de önemlidir. Piyasadaki en iyi bilinen Dublex kalitesi 2205’tir.

Çökelme Sertleşmesi ve Martensitik Paslanmaz Çelikler[değiştir | kaynağı değiştir]

Sertleştirilmiş kenar (kesme) uygulamaları için kullanılır. Malzeme sertleştikten sonra manyetik hale gelir. Tersine, birçok martensitik paslanmaz çelik doğuştan manyetiktir. Buna 410, 420 ve 440 gibi yaygın kaliteler dahildir. Martensitik paslanmaz çeliklerin benzersiz kristal yapısı, demir mevcutsa ferromanyetik olabilir. Paslanmaz çelik bir çelik türü olduğundan, bileşiminde bol miktarda demir bulunur – martensitik paslanmaz çeliğin manyetik olmasının birincil nedeni budur.^[1]