Türkiye'de maliye eğitimi
Maliye bölümü, kökü Ankara Mülkiye'ye[1] dayanan 1981 sonrası yüksek öğretimin yeniden yapılanmasıyla diğer iktisadi fakültelerde de açılan ve ilgi alanı kamu kesimi ekonomisi olan bölüm.
Cumhuriyet döneminde İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi[2] ile İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi[3] Türkiye'de Maliye bölümlerinin doğmasına katkı sunmuştur.
Maliye lisans eğitimi dünya genelinde Türkiye'de ve birkaç Uzakdoğu ülkesinde verilmektedir. Batı ülkelerinde "Maliye" adı altında lisans programı yoktur. Batılı ülkelerde mali konularda daha çok "Kamu Ekonomisi" adı altında yüksek lisans ve doktora eğitimi verilmektedir.
Maliye bilimi
Maliye bilimi, bir tarafı iktisata bir tarafı da hukuka uzanan disiplinlerarası bir bilim dalıdır. Maliye biliminin ilgi alanı, iktisat biliminin ilgi alanının özel bir bölümü olduğundan iktisat temelinde yükselen bir bilim dalıdır. Maliye, devlet ile toplum arasındaki mali olayları ve ilişkileri inceleyen bilim dalıdır.
Maliye teriminin İngilizce'deki karşılığı "Public Finance", Fransızca'daki karşılığı "Finance Publique"dir. Başta devlet olmak üzere tüm kamu kurumlarının kamusal ihtiyaçlarını karşılamak üzere, kamusal mal üretmek amacıyla yaptıkları harcamaları ve bu harcamaları yapabilmek için gerekli gelirleri, ayrıca gelir ve gider arasındaki dengeyi inceleyen bilim dalıdır.
Türkiye'de alt bilim dalları şu şekilde oluşturulmuştur.
- Maliye Teorisi: Mikro Kamu Ekonomisi
- Mali İktisat: Makro Kamu Ekonomisi
- Mali Hukuk: Kamu Ekonomisinin Hukuki Boyutu
- Bütçe ve Mali Planlama: Kamu Ekonomisi Pratiği
- Maliye Tarihi: Kamu Ekonomisinin Tarihi Boyutu
- Mali Yönetim: Kamu Ekonomisinin İdari ve İşlevsel Boyutu
Bölümün amacı
Maliye bölümleri, öncelikle devletin mali personel ve uzman ihtiyaçlarını karşılama amacıyla kurulmuştur. Bölümün amacı öğrencileri yurtiçi ekonomisine ve dünya ekonomilerine dair işleyiş kuralları konusunda eğitmek, kamu sektörünün ihtiyaçları doğrultusunda yetiştirmektir. Bunun yanında özel sektörde etkinlik gösteren finansal kuruluşların ihtiyaçlarını da karşılamaktadır.
Öğrenciler maliyenin temel dersleri yanında iktisat ve işletme alanında teorik ve pratik dersler yanında hukuk, siyaset bilimi gibi dersler alırlar. İstatistik ve matematik gibi dersler de destekleyici dersler olarak yer alır.
Bölüm mezunları Maliye ve İçişleri Bakanlıkları, Hazine Müsteşarlığı, Devlet Planlama Teşkilatı başta olmak üzere birçok kamu kurumunda çalışmaktadırlar.
Lisans eğitimi veren üniversiteler
Örgün eğitim veren üniversiteler: (Birçok üniversitenin ikinci öğretim programı da bulunmaktadır.)
- Ankara Üniversitesi
- Hacettepe Üniversitesi
- Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Gazi Üniversitesi
- Marmara Üniversitesi
- İstanbul Üniversitesi
- Dokuz Eylül Üniversitesi
- Anadolu Üniversitesi
- Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Çukurova Üniversitesi
- Uludağ Üniversitesi
- Akdeniz Üniversitesi
- Erciyes Üniversitesi
- Mersin Üniversitesi
- Sakarya Üniversitesi
- Pamukkale Üniversitesi
- Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi (Biga İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi)
- Trakya Üniversitesi
- Harran Üniversitesi
- Balıkesir Üniversitesi
- Celal Bayar Üniversitesi
- Süleyman Demirel Üniversitesi
- Karadeniz Teknik Üniversitesi
- Cumhuriyet Üniversitesi
- Adnan Menderes Üniversitesi (Nazilli İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi ve Aydın İktisat Fakültesi)
- Afyon Kocatepe Üniversitesi
- Gaziosmanpaşa Üniversitesi
- Uşak Üniversitesi
- Bülent Ecevit Üniversitesi
- Dumlupınar Üniversitesi
- Hitit Üniversitesi
- Manas Üniversitesi
- Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi
- İnönü Üniversitesi
- Abant İzzet Baysal Üniversitesi
- İzmir Katip Çelebi Üniversitesi
- Kırıkkale Üniversitesi
- Aksaray Üniversitesi
- Gümüşhane Üniversitesi
- Namık Kemal Üniversitesi
- Niğde Üniversitesi
- Avrasya Üniversitesi
- Atılım Üniversitesi
- Bandırma On Yedi Eylül Üniversitesi
- Siirt Üniversitesi
Henüz lisans eğitimi vermeyen ve yapılandırmasını sürdüren üniversiteler:
- Kırklareli Üniversitesi
- Ahi Evran Üniversitesi
- Dicle Üniversitesi
- Tunceli Üniversitesi
- Adıyaman Üniversitesi
- Hakkari Üniversitesi
- Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi
- Mustafa Kemal Üniversitesi
- İstanbul Medeniyet Üniversitesi
- Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi
- Gaziantep Üniversitesi (İslahiye İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi ile İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi)
- Bartın Üniversitesi
- Sinop Üniversitesi
- Kastamonu Üniversitesi
- Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi
- Erzurum Teknik Üniversitesi
- Muğla Üniversitesi
- Ordu Üniversitesi
- Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi
- Selçuk Üniversitesi (Akşehir İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi)
- Kilis Üniversitesi
- Batman Üniversitesi
- Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi
- Fırat Üniversitesi
- Bingöl Üniversitesi
- Bozok Üniversitesi
- Iğdır Üniversitesi
- Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi (İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi)
- Giresun Üniversitesi
- Atatürk Üniversitesi (Oltu Beşeri ve Sosyal Bilimler Fakültesi)
Uzaktan eğitim veren üniversiteler:
- Sakarya Üniversitesi
- İstanbul Üniversitesi
Açıktan öğretim veren üniversiteler:
- Anadolu Üniversitesi
Lisansüstü eğitim veren üniversiteler
- Ankara Üniversitesi (yüksek lisans + doktora)
- Hacettepe Üniversitesi (yüksek lisans + doktora)
- Yıldırım Beyazıt Üniversitesi (yüksek lisans + doktora)
- Gazi Üniversitesi (yüksek lisans + doktora)
- Marmara Üniversitesi (yüksek lisans + doktora)
- İstanbul Üniversitesi (yüksek lisans + doktora)
- Dokuz Eylül Üniversitesi (yüksek lisans + doktora)
- Anadolu Üniversitesi (yüksek lisans + doktora)
- Eskişehir Osmangazi Üniversitesi (yüksek lisans + doktora)
- Çukurova Üniversitesi (yüksek lisans)
- Akdeniz Üniversitesi (yüksek lisans + doktora)
- Uludağ Üniversitesi (yüksek lisans + doktora)
- Pamukkale Üniversitesi (yüksek lisans + doktora)
- Celal Bayar Üniversitesi (yüksek lisans + doktora)
- Karadeniz Teknik Üniversitesi (yüksek lisans + doktora)
- Adnan Menderes Üniversitesi (yüksek lisans + doktora)
- Süleyman Demirel Üniversitesi (yüksek lisans + doktora)
- Dumlupınar Üniversitesi (yüksek lisans + doktora)
- Afyon Kocatepe Üniversitesi (yüksek lisans + doktora)
- Harran Üniversitesi (yüksek lisans + doktora)
- İzmir Katip Çelebi Üniversitesi (yüksek lisans + doktora)
- Bülent Ecevit Üniversitesi (yüksek lisans + doktora) (Sakarya Üniversitesi ile ortak doktora programı)
- Sakarya Üniversitesi (yüksek lisans + doktora) (Bülent Ecevit Üniversitesi ile ortak doktora programı)
- Uşak Üniversitesi (yüksek lisans + doktora) (Afyon Kocatepe Üniversitesi ile ortak doktora programı)
- Cumhuriyet Üniversitesi (yüksek lisans)
- Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi (yüksek lisans)
- Trakya Üniversitesi (yüksek lisans)
- Balıkesir Üniversitesi (yüksek lisans)
- Gaziosmanpaşa Üniversitesi (yüksek lisans)
- Abant İzzet Baysal Üniversitesi (yüksek lisans) (Sakarya Üniversitesi ile ortak program)
- Namık Kemal Üniversitesi (yüksek lisans)
- Erciyes Üniversitesi (yüksek lisans)
- Kırıkkale Üniversitesi (yüksek lisans)
Maliye Sempozyumu
1985 yılından beri, her yıl Mayıs ayında Türkiye'deki tüm Maliye bölümlerinin katıldığı sempozyum düzenlenmektedir. 1985 yılında Anadolu Üniversitesi öncülüğünde başlamıştır. 1996 yılında düzenlenememiştir.
| Üniversite | Düzenlediği Yıllar |
| Anadolu Üniversitesi | (1985), (1986), (1999) |
| İstanbul Üniversitesi | (1987), (1994), (1997), (2012) |
| Dokuz Eylül Üniversitesi | (1988), (1995), (1997) |
| Gazi Üniversitesi | (1989), (2010) |
| Hacettepe Üniversitesi | (1990), (2008) |
| Marmara Üniversitesi | (1991), (1998), (2003) |
| Uludağ Üniversitesi | (1992), (2004) |
| Çukurova Üniversitesi | (1993) |
| Akdeniz Üniversitesi | (2000) |
| Celal Bayar Üniversitesi | (2001) |
| Ankara Üniversitesi | (2002) |
| Pamukkale Üniversitesi | (2005) |
| Çanakkale 18 Mart Üniversitesi | (2006) |
| Süleyman Demirel Üniversitesi | (2007) |
| Osmangazi Üniversitesi | (2009) |
| Harran Üniversitesi | (2011) |
| Gaziosmanpaşa Üniversitesi | (2013) |
| Sakarya Üniversitesi | (2014) |
| Adnan Menderes Üniversitesi | (2015) |
| Mersin Üniversitesi | (2016) |
Temel dersleri
Altyapı oluşturma dersleri
- Mikro İktisat
- İdare Hukuku
- Borçlar Hukuku
- Anayasa Hukuku
- Temel Hukuk
- Medeni Hukuk
- Sosyoloji
- Makro İktisat
- Ekonometri
- Uluslararası İktisat
- İktisadi Düşünceler Tarihi
- Türkiye Ekonomisi
İktisadi dersler
Mikro
Makro
Hukuki dersler
Bütçe dersleri
- Kamu Bütçesi veya Bütçe Teorisi
- Kamu Politikası
- Harcama Politikası
- Sosyal Politika
- Vergi Politikası
- Kamu Borçlanması
- Kamu Mali Yönetimi
- Devlet Muhasebesi Teorisi
Diğer alan dersleri
Pratiğe yönelik dersler
Kaynakça
- ^ 1913'te Kısm-ı Malî adıyla eğitim verilmiştir. Yapılan değişikliklerle 1950 yılında Mali Şube, 1955'te İktisat-Maliye Şubesi adıyla eğitim verilmiştir.
- ^ 1940'lı yıllardaki Umumi İktisat ve Maliye Teorisi Kürsüsü ile Maliye ve Mali Kanunlar Kürsüsü 1952'den sonra Maliye Disiplini adıyla devam etmiştir.
- ^ Maliye-Muhasebe Kürsüsü 1959'da kurulmuştur.