Makao üzerindeki egemenliğin devri
| Makao üzerindeki egemenliğin devri | |
|---|---|
 1987 yılında imzalanan Çin-Portekiz Lizbon Antlaşması | |
| Resmî adı | Çince: 澳門回歸 Portekizce: Transferência da soberania de Macau |
| Bitişi | 20 Aralık 1999 |
| Yeri | Makao |
| Katılımcılar |  Çin Portekiz |
Makao üzerindeki egemenlik, 20 Aralık 1999 tarihinde Portekiz'den Çin Halk Cumhuriyeti'ne devredildi.
1557 yılında, yani Ming Hanedanı (MS 1368–1644) döneminde, Portekizli tüccarlar Makao'ya yerleşmeye başladı; bunun ardından Makao, 1999 yılına kadar farklı derecelerde Portekiz yönetimi altında kaldı. Portekiz'in Makao'da sürdürdüğü faaliyetler 1749 yılında Çing Hanedanı tarafından resmen tanındı. I. Afyon Savaşı ile Nanking Antlaşması'nın sonucu olarak cesaretlenmiş hâlde bulunan Portekizli vali João Maria Ferreira do Amaral, 1846 yılında Çing yetkililerini Makao'dan kovarak bu toprakları ilhak etmeye teşebbüs etti, lâkin Passaleão Olayı sırasında suikast edildi.[1] İkinci Afyon Savaşı'nın ardından Portekiz hükûmeti, afyon kaçakçılığına son verme çabalarında yardımcı olma şartıyla Portekiz'e Makao üzerinde daimî sömürge hakları veren Çin-Portekiz Pekin Antlaşması'nı Britanyalı bir temsilci ile beraber imzaladı.[1]
Çin Halk Cumhuriyeti'nin 1949 yılındaki kuruluşu ve Çin'in Birleşmiş Milletler'deki koltuğunun 1971'de Çin Halk Cumhuriyeti devletine devredilmesiyle o zamanki Dışişleri Bakanı Huang Hua, Makao'nun bağımsız olmasından çok bunun ikili müzakereler yoluyla Çin'e geri verilmesini tercih ettiği için BM Özel Dekolonizasyon Komitesi'nden Makao'nun (ve Hong Kong'un) BM koloniler listesinden kaldırmasını istedi.
25 Nisan 1974 tarihinde bir grup solcu Portekizli memur, Portekiz'de 48 sene iktidarda bulunan sağcı diktatörlüğü devirdi. Bunun sonrasında kurulan yeni hükûmet, demokratik bir sisteme geçiş yapmaya başladı ve kendisini dekolonizasyona adadı. Yürürlüğe koymaya başladığı dekolonizasyon politikaları kapsamında Makao'yu geri devretme konusunda 1978 yılında Çin'e yönelik teklifte bulundu.[2] Çin Hükûmeti, Makao'nun erken geri devredilmesinin Hong Kong ile ilişkilerini etkileyeceğine inandığı için bu teklifi reddetti.[2]
31 Aralık 1975'te Portekiz Hükûmeti, Makao'da bulunan tüm askerlerini geri çekti. 8 Şubat 1979 tarihinde Portekiz Hükûmeti, Çin Cumhuriyeti ile diplomatik ilişkilerini askıya almaya karar verdi, ertesi gün ise Çin Halk Cumhuriyeti ile diplomatik ilişkiler kurdu. Hem Portekiz hem de Çin Halk Cumhuriyeti devletleri Makao'yu Çin toprağı olarak tanıdı, lâkin Makao'nun 20 Aralık 1999'da Çin'e devredilmesine kadar Portekiz yönetimi altında kaldı. Bu geri devretme gerçekleşince Makao'ya "özel idarî bölge" statüsü verildi. Bu geri devretme ayrıca Avrupa koloni döneminin neredeyse 600 yıllık tarihinin sonunu işaretledi.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b Mayers, William Frederick (1902). Treaties Between the Empire of China and Foreign Powers (4th ed.). Shanghai: North-China Herald. pp. 156–157.
- ^ a b Naked Tropics: Essays on Empire and Other Rogues 27 Şubat 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Kenneth Maxwell, Psychology Press, 2003
