M151 MUTT

M151 Military Utility Tactical Truck
M151 Military Utility Tactical Truck
Genel Bakış
Üretici	Ford, Kaiser, AM General
Üretim yıl(lar)ı	1959-1982
Teknik Özellikler
Motor	4-cyl., 2,320 cc; 71 hp (52 kW) 4000 rpm / 173 Nm 1800 rpm
Şanzıman	4-ileri + 1 geri
Maksimum hız	112 km/s
Dingil mesafesi	216 cm
Uzunluk	338 cm
Genişlik	163 cm
Yükseklik	180 cm ; 135 cm
Boş ağırlık	~1070 kg

M151 MUTT Kore Savaşı sırasında çok başarılı olan M38 and M38A1 jeeplerinin 1959 ile 1982 yılları arasında üretilen modelidir. 1999 yılına kadar bazı M151A2 modeli araçlar ABD Ordusunda hizmetlerine devam etmiştir. M151 serisi araçlar II. Dünya Savaşı sırasında üretilen MB/GPW, M38 ve M38A1 serisi araçlara nazaran orduda çok daha uzun yıllar hizmet vermiştir.

Geliştirilmesi[değiştir | kaynağı değiştir]

1951 yılında Ford Motor Company ABD Ordusunun açtığı 1/4 ton 4x4 İngilizce Military Utility Tactical Truck (kısaca MUTT) (Türkçesi Çok Amaçlı Askeri Taktik Aracı) ihalesini kazanmıştır. Bu araçlar ordu tarafından Kore Savaşında kullanılan M38 ve M38A1 modellerinin yerini alacaktı. M151 'MUTT' tasarımı Birleşik Devletler Ordonat Kamyonet ve Otomobil Komutanlığı gözetiminde sürdürüldü. Çalışmalara 1951 yılında başlandı ve 1950'li yıllarda içerisinde birçok deneme aracı üretildi.

Bununla beraber kendisinde önceki modellere benzeyen basit hatları ve aynı ölçülere sahip olsa da M151 gerçekte tamamıyla farklı bir tasarıma sahipti. Bu farklılıklar sırasıyla şunlardı: İlk olarak kendinden önceki jeepler gibi araç içerisinde dört kişilik mürettebat (buna şoförde dahil) ve bunlara ait teçhizat için yer bulunmaktaydı. Ancak kendinden önceki jeeplerin aksine şasesi farklı çelik çerçevelerin civatalanması yerine tek bir parçadan oluşan monokok bir yapıya sahipti. Bu sayede M151 hem yerden daha yüksekte duruyor aynı zamanda ağırlık merkezi yere daha yakın bulunuyordu. Kendinden önceki jeepler ile aynı ağırlığa sahip olmasına az da olsa uzun, geniş ve içi daha ferahtı.

İkinci olarak araçta kullanılan yeni teknoloji ise süspansiyon sistemindeydi. Üzerinde sarmal yaylı ve her biri birbirinden bağımsız olarak çalışan süspansiyonlar bulunuyordu. Bu süspansiyon araca daha fazla sürat yapma, yol haricinde daha rahat manevra yapma şansı ve mürettebata çok daha fazla konfor sağlıyordu.

Üçüncü olarak savaş zamanı dışında üretildiğinden tasarımcıların aracı geliştirmeye yetecek zamanı bulunuyordu. Bu sayede aracı çok daha basit tasarlayan mühendisler sayesinde herhangi bir hasar durumunda araç düz veya yıldız tornavida, ½ inçlik anahtar ve biraz kablo yardımı ile kolayca tamir edilebiliyordu.

M151in tasarımı ve geliştirilmesi her ne kadar Ford firması tarafından yapılmış olsa da daha sonra üretilen M151A2 modeline ait anlaşmaları Kaiser Jeep ve AM General Corp firmaları kazanmıştır.

Üzerinde herhangi bir aksesuar olmadan teslim edilen araçlara daha sonra iletişim cihazları takılıyordu. Özel olarak geliştirilen anten bir tampondan diğerine doğru yay şeklinde takılıyor ve VHF bandı radyo sinyallerini kullanıyordu.

İlk olarak Vietnam Savaşı sırasında görev alan MUTT lar 1980'li yıllar sonuna kadar Amerikan Otrdusunun her türlü harekâtında aktif görev aldı. Daha sonra yerini Humvee araçlarına bıraktı. Bununla birlikte kendisinden çok daha büyük ve ağır olan Humvee araçlarına nazaran MUTT un bazı avantajları da bulunuyordu. Örneğin C-130 kargo uçağının içine sığacak veya CH-53 ağır nakliye helikopteri ile taşınabilecek kadar hafifti. Bu sebepten Birleşik Devletler Deniz Kolordusu 1999 yılına kadar M151 FAV (Fast Attack Vehicle Türkçesi→ Hızlı Saldırı Aracı) modelini (örneğin Kosovada, 3/8 BLT, 26 MEU) kullanmıştır. Günümüzde halan kolordu bünyesinde bu araçlardan bulunmaktadır.

M-151 serisine ait birçok araç 15 farklı NATO ülkesine satılmıştır. Bunlar haricinde Lübnan, İsrail, Filipinlerde bulunmaktadır. Sonuç olarak dünya çapında 100 ülkede bu araç kullanılmaktadır.

Araç sivil amaçlı olarak satılmadı. Bunun en önemli sebep aracın federal karayolu kanunlarına uymamasıydı. Çünkü araç bazı kazalarda yoldan çıkarak devrilmişti. Buna sebep olarak birbirinden bağımsız olarak çalışan süspansiyon sistemi suçlanmıştır. Her ne kadar bun kazaların çoğu sürücü hatasından kaynaklansa da asıl sorun performansı arttırılan aracın tamamıyla buna hazırlanmamasıydı. Ama sonuçta yine suçlanan süspansiyonlar oldu. Yüksek hızlarda arkası boş olarak ilerleyen aracın arka süspansiyonları aracı gereğinden fazla zıplatmakta ve bu yüzden direksiyon kontrolü kaybolmaktaydı. Çözüm olarak sürücü arabanın arka koltukların altına mühimmat sandıkları yerleştirmekteydi.

Bu sorun yeniden tasarlanan arka süspansiyonlar takılan M151A2 modelinde tamamıyla ortadan kaldırılmıştır. Buna rağmen sosyal sorumluluk ve politik baskılardan ötürü ABD Sasunma Bakanlığı M151 serisi arabaların otoyolda kullanılamayacağını belirtmiştir.

Modelleri[değiştir | kaynağı değiştir]

M151 (1960) – İlk üretilen model.
- M718 – Ön cephe cankurtaran modeli.
M151A1 (1964) – İkinci model: arka süspansiyonları değiştirilmiştir. Dönüş lambaları ön tampona takılmıştır.
- M151A1C - M151A1C 106 mm geri tepmesiz top ile silahlandırılmıştır. Bu silaha ait altı mermi ve aletleri de taşımaktaydı. Araç içerisinde sürücü dahil iki kişilik mürettebata yetecek kadar alan bulunmaktaydı. 442 km'lik menzile sahipti.
- M151A1D – Taktiksel nükleer modeli.
- M718A1 – Ön cephe cankurtaran modeli.
M151A2 (1970) - A2 modeli önemli ölçüde geliştirilen ve dönüşlerde çok daha güvenli arka süspansiyonlara sahipti. MUTT sonunda 1970'li, yıllarda birçok Alman arabasında kullanılan başarılı süspansiyonlara benzer bir sisteme sahipti. Dönüş sinyalleri değiştirildi.
- M151A2 FAV – Hızlı saldırı aracı
- M151A2 TOW - TOW ile silahlandırılmış modeli.
M825 - M40 105mm Geri tepmesiz tüfekle silahlandırılmış modeli.
M1051 – Deniz Kolordusu tarafından kullanılan itfaiye aracı.
MRC108 – Çok bantlı iletişim araçları takılı İleri Hava Kontrol modeli.