Müşîr
Müşîr (Osmanlıca: مشير), Osmanlı Devleti'nin son dönemi ve Türkiye'nin ilk yıllarında kullanılan ve hala çoğu Arap ülkesinde bulunan, tarihi kullanım bakımından orgeneral ve mareşal rütbelerine denk bir askeri rütbe.[1]
Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye Cumhuriyeti
[değiştir | kaynağı değiştir]Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]1826'da Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılmasının ardından bir askerî rütbe hâline getirildi. Bilinen ilk müşîr Ahmed Fevzi Paşa olup Mabeyn Müşiri rütbesini 25 Haziran 1832 tarihinde almıştır.[2] 1833'te ise Damat Gürcü Halil Rifat Paşa ilk Tophane Müşiri oldu.
| Osmanlı askerî rütbeleri | ||
|---|---|---|
| 1909-1922 Osmanlı rütbeleri |
Günümüz Türkiyesindeki karşılığı | |
| Subaylar | ||
| Osmanlıca: Müşîr Osmanlıca: مشير |
Mareşal | |
| Osmanlıca: Ferîk-i evvel (Osmanlıca: Serdar) Osmanlıca: فریق أول |
Orgeneral | |
| Osmanlıca: Ferîk Osmanlıca: فریق |
Korgeneral | |
| Osmanlıca: Mirliva Osmanlıca: مير لوا |
Tümgeneral Tuğgeneral | |
| Osmanlıca: Miralay Osmanlıca: میر آلای |
Albay | |
| Osmanlıca: Kaymakam Osmanlıca: قائم مقام |
Yarbay | |
| Osmanlıca: Binbaşı Osmanlıca: بڭباشی |
Binbaşı | |
| Osmanlıca: Kolağası (Osmanlıca: Sağ Kolağası / Osmanlıca: Sol Kolağası) Osmanlıca: قول آغاسی |
yok | |
| Osmanlıca: Yüzbaşı Osmanlıca: یوزباشی |
Yüzbaşı | |
| Osmanlıca: Mülâzım-ı evvel Osmanlıca: ملازم أول |
Üsteğmen | |
| Osmanlıca: Mülâzım-ı sânî Osmanlıca: ملازم ثانی |
Teğmen | |
| Erbaşlar | ||
| Osmanlıca: Takımbaşı Osmanlıca: تقيم باشى |
yok | |
| Osmanlıca: Başçavuş Osmanlıca: باشچاوش |
Başçavuş | |
| Osmanlıca: Başçavuş muavini Osmanlıca: باشچاوش معاوني |
Üstçavuş | |
| Osmanlıca: Çavuş Osmanlıca: چاوش |
Çavuş | |
| Osmanlıca: Onbaşı Osmanlıca: اونباشی |
Onbaşı | |
| Erler | ||
| Osmanlıca: Nefer Osmanlıca: نفر |
Er | |
Tanzimat döneminden I. Meşrutiyet'e kadar Osmanlı ordusunda müşîr sayısı 19'u aşmamış, II. Abdülhamid döneminde 24'e kadar yükselmiş, daha sonra İttihatçıların yaptığı askerî düzenlemeler ve tasfiyeler neticesinde yediye kadar düşürülmüştür. I. Dünya Savaşı'na girildiğinde Osmanlı Ordusu'nda hiç müşîr bulunmuyordu.[3] 9 Nisan 1935 tarihli 2295 sayılı Kararname ile kara müşîrleri için rütbesinin karşılığı mareşal, deniz müşîrleri için ise rütbesinin karşılığı büyükamiral olarak belirlenmiştir.[4]
Osmanlı müşîrleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Hasan Rıza Paşa
- Topçubaşızade Mahmud Paşa
- Eneste Haseki Mehmed Selim Paşa
- Gözlüklü Mehmed Reşid Paşa
- Çerkes Hafız Mehmed Paşa
- Süleyman Refet Paşa
- Darbhor Mehmed Reşid Paşa
- Mehmed Vasıf Paşa
- Mehmed Namık Paşa
- Keçecizade Fuat Paşa
- Mütercim Mehmed Rüşdi Paşa
- Hüseyin Avni Paşa
- Mehmed Rıza Paşa
- Abdülkerim Nadir Paşa
- Süleyman Hüsnü Paşa
- Ömer Lütfi Paşa
- İstanbullu Mehmed İzzet Paşa
- Mehmed Ali Paşa
- Ahmed Esad Paşa
- Mehmed Redif Paşa
- Derviş İbrahim Paşa
- İsmail Hakkı Paşa
- Mehmed Rauf Paşa
- İbrahim Halil Paşa
- Ahmed Eyüb Paşa
- İbrahim Edhem Paşa
- Yedi Sekiz Hasan Paşa
- Kâzım Paşa
- Mehmed Yaver Paşa
- Ahmed Muhtar Paşa
- Gazi Osman Paşa
- Ali Saib Paşa
- Deli Fuad Paşa
- Mustafa Zeki Paşa
- Mehmed Zeki Paşa
- Sadettin Paşa
- Recep Paşa
- Ethem Paşa
- Mehmed Şakir Paşa
- Mahmud Şevket Paşa
- Mehmed Şükrü Paşa
- Ahmet İzzet Paşa
- Ali Rıza Paşa
- Salih Hulusi Paşa
- Zeki Paşa
- Ahmet Muhtar Paşa
- Gazi Muhammed Paşa
Kara ve Hava Kuvvetleri Rütbe İşaretleri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
1933-1935 arası kullanılan Müşîr rütbe işareti -
1924-1933[a] arası kullanılan Müşîr rütbe işareti -
1920-1924 arası kullanılan Müşîr rütbe işareti -
1909-1922 arası kullanılan Müşîr rütbe işareti -
1876-1909 arası kullanılan Müşîr rütbe işareti -
1856-1876 arası kullanılan Müşîr rütbe işareti
.svg){kind=small}
Deniz Kuvvetleri Rütbe İşaretleri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
1909-1935 arası kullanılan Müşîr[b] rütbe işareti -
1861-1876 arası kullanılan Reis Paşa rütbe işareti -
1856-1861 arası kullanılan Reis Paşa rütbe işareti
.png)
.png)
Mısır Krallığı
[değiştir | kaynağı değiştir]Rütbe İşareti
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Mısır Krallığı tarafından kullanılan Müşîr rütbe işareti
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Erdal Aydın (2022). "Cumhuriyet Dönemi'nde Türetilen Yeni Rütbe Adlarının Kaynağı ve Yapılma Süreci". BŞEÜ Sosyal Bilimler Dergisi. 9 Kasım 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2024.
- ^ Mehmed Süreyya (1996). Akbayar, Nuri (Ed.). Sicill-i Osmanî. İstanbul: Kültür Bakanlığı. s. 190. ISBN 9753330391.
- ^ "Müşir". İslam Ansiklopedisi. 27 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2015.
- ^ "Resmî Gazete Arşivi" (PDF). 1935. 12 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Şubat 2025.
.svg){kind=small} | Osmanlı İmparatorluğu ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Askerî tarih ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
