Lyman Spitzer

Lyman Strong Spitzer, Jr. (26 Haziran 1914 - 31 Mart 1997), Amerikalı teorik fizikçi ve gökbilimci. Yıldız oluşumu hakkındaki araştırmaları, uzay teleskobunu desteklemesi ve plazma fiziği çalışmaları ile tanınmaktadır.

İlk yılları ve eğitimi[değiştir | kaynağı değiştir]

Spitzer, Toledo, Ohio'da Prespiteryen bir ailede doğdu. Mucit Eli Whitney'in altıncı kuşak torunudur^[1] Ortaöğretimi Scott Lisesi'nde tamamladı. 1929'da Phillips Akademisi'ne gitti ve 1935 yılında mezun olacağı Yale Koleji fizik bölümüne devam etti. Cambridge'deki yüsek lisans yıllarında Arthur Eddington ve Subrahmaniç Chandrasekhar'in eserlerini okudu. 1936'da astrofizik okumak için Princeton'ya taşındı ve astronomi dekanı Henry Norris Russell'la çalıştı.^[2] 1838'de astrofizik alanında doktorasını aldığı Princeton Üniversitesi'nde doktora sonrası araştırmacı olarak iki yıl (1938-1939) kaldı. Daha sonra arkadaş olacağı Martin Schwarzschild'le burada tanıştı.^[3]

Dağcılık[değiştir | kaynağı değiştir]

1965 yılında Spitzer ve Donald Morton, Nunavut, Kanada'da Baffin Adası'nda bulunan Thorbe'ye 1,675 m (5,495 ft) tırmanan ilk insanlar oldu. Amerikan Alpine Club'ın bir üyesi olarak Spitzer, yılda birkaç dağ tırmanışı seferine 12.000 dolar kazandıran "Lyman Spitzer Cutting Edge Climbing Award"ı kurdu.^[4]

Bilim[değiştir | kaynağı değiştir]

Spitzer'in Yale'de öğretim üyeliği yaptığı kısa süre, savaş zamanında sonarın gelişimine ilişkin çalışmalar ile kesildi. 1947'de 33 yaşındayken Russell'ın yerine arkadaşı Martin Schwarzschild'le birlikte neredeyse 1979 yılına kadar devam eden Princeton Üniversitesi Gözlemevi müdürlüğünü üstlendi.

Spitzer'in araştırmaları, yıldızlararası ortam üzerinde yoğunlaşmış ve plazma fiziği hakkında derin bir bilgi birikimine sahip olmuştur. 1930'lu ve 1940'lı yıllarda yıldız oluşumunu çağdaş bir süreç olarak gören ilk kişiler arasındaydı.

Spitzer, Princeton Üniversitesi'nin kontrollü termonükleer araştırmalardaki öncü programı olan 1961'de Princeton Plazma Fizik Laboratuarı olarak değiştirilen Project Matterhorn'un kurucu direktörlüğünü yapmıştır. Genel olarak uzay optik astronomisini ve özellikle de Hubble Uzay Teleskobu projesini ilk savunanlardan biridir.

1981'de Spitzer, Dünya Kültür Konseyi'nin kurucu üyesiydi.^[5]

Ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

Spitzer, Princeton Üniversitesi'nde sıradan bir çalışma gününü tamamladıktan sonra 31 Mart 1997'de aniden hayatını kaybetti. Naaşı Princeton Mezarlığı'na gömüldü. Karısı Doreen Canaday Spitzer, dört çocuğu ve on torunu hayattadır. Spitzer'in dört çocuğu arasında şu anda UC San Diego'da nörobiyoloji bölüm başkan yardımcısı ve profesör olan nörobiyolog Nicholas C. Spitzer da bulunmaktadır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Ancestry of Gov. Bill Richardson
^ Current Biography Yearbook. H.W. Wilson. 1960. ss. 395–96.
^ "Page of [[NASA]]". 30 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2009. URL–vikibağı karışıklığı (yardım) .
^ "Lyman Spitzer Cutting Edge Climbing Award". 8 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2017.
^ "About Us". World Cultural Council. 5 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2016.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

[1] Ancestry of Gov. Bill Richardson

[2] Current Biography Yearbook. H.W. Wilson. 1960. ss. 395–96.

[3] "Page of [[NASA]]". 30 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2009. URL–vikibağı karışıklığı (yardım) .

[4] "Lyman Spitzer Cutting Edge Climbing Award". 8 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2017.

[5] "About Us". World Cultural Council. 5 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2016.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]