Kumkapı gösterileri
Kumkapı gösterileri, 27 Temmuz 1890 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti İstanbul'un Kumkapı semtinde gerçekleşen siyasi eylemdir. Gösteri nedeniyle güvenlik güçleriyle göstericiler arasında çıkan çatışmada çok sayıda gösterici ve zabit yaşamını yitirmiş; pek çoğu da yaralanmıştır.[1]
Olayların öncesi[değiştir | kaynağı değiştir]
19. yüzyılın son çeyreğinde, devrimci Ermeni grupları Ermeni cemaatine yeni hak ve özgürlükler verilmesi için baskıda bulunuyor, Avrupa'nın Ermeni sorununa daha fazla eğilmesi için çalışmalar yapıyordu. Özellikle Sosyal Demokrat Hınçak Partisi, toplu gösteriler düzenleme taktiği ile bu süreci hızlandırmayı amaçlıyordu. Haziran 1890'da Erzurum'da çıkan Ermeni ayaklanmasının ardında da Hınçak partizanlarılarının olduğundan kuşkulanılıyordu.
27 Temmuz 1890[değiştir | kaynağı değiştir]
27 Temmuz 1890 tarihinde Harutün Cangülyan, Mihran Damadyan ve Hamparsum Murat Boyacıyan Efendi gösteri sırasında bir manifesto okuyarak İstanbul Ermeni Patrikhanesi'ni ve Osmanlı yönetimi altındaki Ermeni Ulusal Meclisi'ni, Ermeni sorununa karşı kayıtsız kaldıkları gerekçesiyle eleştirdi. Gösterinin organizatörleri arasında, 1915 yılında Harutün Cangülyan ve Hamparsum Boyacıyan gibi öldürülecek olan Aram Açıkbaşyan da vardı.
Patrik, Yıldız Sarayı'na yapılan yürüyüşe katılmaya zorlandı. Gösterinin ve saraya yapılan yürüyüşün amacı, padişaha Ermenilerin yoğun yaşadığı illerde gerekli reformları yapması ve Ermenileri Kürt ve Çerkes gruplara karşı güvence altına alan Berlin Antlaşması'nın 61'inci maddesini bir an önce uygulamaya alması için çağrı yapmaktı. Katılımcılar Kumkapı'da Patrikhane önünde toplanmaya başlarken zabitler kalabalığın etrafını kuşattı. Çıkan çatışmada pek çok zabit ve gösterici yaşamını yitirdi.
Sonuç[değiştir | kaynağı değiştir]
Bu olay üzerine hem patrik, hem sultan harekete geçti. Bu olayın ardından Ermeni devrimci gruplar somut bir başarı elde edememiş olsa da Hınçak yanlısı Ermeni basını gösteride gösterilen direnişi ve cesareti öven haberler yayınladı. Daha az ses getiren benzer gösteriler 1890'lı yıllarda çeşitli yerlerde yapılmaya devam etti.[2]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2020.
- ^ Hovhanissian, Richard G. (1997) The Armenian People from Ancient to Modern Times. New York. St. Martin's Press, 218-9
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
