Kral suyu
| Adlandırmalar | |
|---|---|
nitrik asit hidroklorür | |
Diğer adlar aqua regia, nitrohidroklorik asit | |
| Tanımlayıcılar | |
3D model (JSmol)
|
|
PubChem CID
|
|
CompTox Bilgi Panosu (EPA)
|
|
| |
| Özellikler | |
| Molekül formülü | HNO3+3 HCl |
| Görünüm | kırmızı, sarı ya da altın renginde dumanlı sıvı |
| Yoğunluk | 1.01–1.21 g/cm3 |
| Erime noktası | −42 °C |
| Kaynama noktası | 108 °C |
| Çözünürlük (su içinde) | suda çözünür |
| Buhar basıncı | 21 mbar |
| Tehlikeler | |
| NFPA 704 (yangın karosu) |
|
| Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).
| |
| Bilgi kutusu kaynakları | |
Kral suyu, asitlerin az etki ettiği ya da etki etmediği altın ve platin gibi metallerle tepkimeye girebilen kuvvetli bir asit çözeltisidir. Hidroklorik asit ve Nitrik asitin 3:1 oranında göre karıştırılmasıyla oluşur. İlk defa Ebu Musa Câbir bin Hayyan tarafından bulunduğu tahmin edilmektedir.
3 HCl + HNO3 → NOCl (aq) + Cl2 (aq) + 2 H2O (l)
Latince adı Aqua Regia'dır. Genellikle üçe bir oranında konsantre hidroklorik asit ile nitrik asidin karışımıyla oluşur. Tek başına altını çözemeyen asitler bir araya gelince bunu başarabilmektedir.
- Au (s) + 3 NO-3(aq) + 6 H+ (aq) → Au3+ (aq) + 3 NO2 (g) + 3 H2O (l) ve
- Au3+(aq) + 4 Cl- (aq) → [AuCl4]- (aq).
En güçlü oksidanlardan biri olan nitrik asit altının çok ufak neredeyse ölçülemez bir miktarını çözüp altın iyonuna dönüştürür. Ortamdaki hidroklorik asit ise bu altın iyonlarıyla birleşir. Altın iyonları eksildiğinden denge hali bozulur, bu da daha fazla altının çözünmesine yol açar.Cabir ibni hayyan bu karışımı kullanarak altın,platin gibi maddeleri çözmüştür.
Platin Kral Suyunda Çözünmesi
Altının Kral suyu ile verdiği reaksiyona benzer denklemler platin için de yazılabilir. Altında olduğu gibi,yükseltgenme reaksiyonu sonunda azot di oksit veya azot oksit ürün olarak açığa çıkabilir.
Pt (s) + 4 NO-3 (sulu) + 8 H + (sulu) → Pt4 + (sulu) + 4 NO2 (g) + 4 H2O(s)
3Pt (s) + 4 NO-3 (sulu) + 16 H + (sulu) → 3Pt4 + (sulu) + 4 NO (g) + 8 H2O (s)
Yükseltgenen platin iyonu sonra klorür iyonları reaksiyona sokularak kloroplatinat iyonu oluşması sağlanır
Pt4 + (sulu) + 6 CI (sulu) → PtCl2-6 (sulu)
Deneysel kanıtlar kral suyu ile platinin reaksiyonun çok karmaşık olduğunu ortaya koymaktadır. İlk etapta sıvı haldeki
Platinden kloroplatinik asit (H2PtCl4) ve nitroplatin klorür ((NO) 2PtCl4) 'den oluşan bir karışım üretilir.
Üretilen nitroplatinklorür katı üründür.Platinin tam çözünmesi arzu edilirse,derişik hidroklorik asit ile katı kalıntıların tekrar ekstraksiyonu gerçekleştirilmelidir.
2Pt (k) + 2HNO3 (sulu) + 8 HCI (sulu) → (NO) 2PtCl4 (k) + H2PtCl4 (sulu) + 4 H2O (I)
(NO) 2PtCl4 (k) + 2 HCI (sulu) ⇌ H2PtCl4 (sulu) + 2 NOCl (g)
Kloroplatinik asit ısıtırken çözelti klorla doyurarak kloroplatinik asite yükseltgenebilir .[1]
Sonuç olarak;
Platin genellikle asitlerle reaksiyon vermediği bilinir.Ancak sıcak kral suyu ile kloroplatinik asit oluşturur. Reaksiyon aşağıdaki gibidir.[2]
Pt + 4 HNO3 + 6 HCl → H2PtCl6 + 4 NO2 + 4 H2O Bakınız Resim 3.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ George B. Kauffman; Larry A. Teter; Rhoda, Richard N. (1963). "Recovery of Platinum from Laboratory Residues". Inorg. Synth. Inorganic Syntheses. 7: 232. doi:10.1002/9780470132388.ch61. ISBN 9780470132388.Dış bağlantılar
- ^ Kauffman, George B.; Thurner, Joseph J.; Zatko, David A. (1967). "Ammonium Hexachloroplatinate(IV)". Inorganic Syntheses. Inorganic Syntheses. 9: 182–185. doi:10.1002/9780470132401.ch51. ISBN 978-0-470-13240-1.
2.