Konya

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Konya ili sayfasından yönlendirildi)

Koordinatlar: 37°52′N, 32°29′E

Konya
Büyükşehir statüsünde il
Konya'nın Türkiye'deki konumu
Konya'nın Türkiye'deki konumu
Koordinatlar: 37°52′22″K 32°29′32″D / 37.87278°K 32.49222°D / 37.87278; 32.49222
Ülke Türkiye
Bölge İç Anadolu Bölgesi
Alt idari birimler
İdare
 • Tür Belediye başkanı-meclis
 • Organ
 • Belediye Başkanı Uğur İbrahim Altay
(AK Parti)[2]
 • Vali Vahdettin Özkan [3]
Yüzölçümü
 • Toplam 40,841 km² (15.768 mil²)
Rakım 1.016 m (3.333 ft)
Nüfus
 (2021)
 • Toplam 2,277,017[1]
 • Yoğunluk 56/km² (140/mil²)
Zaman dilimi UTC+03.00 (TRS)
Alan kodu (+90) 332
Plaka kodu 42

Konya, Türkiye'nin yüzölçümü bakımından en büyük ili ve en kalabalık altıncı şehridir. 31 ilçeden oluşur. Konya il nüfusu 2021 yılında 2.277.017'ydi,[1] trafik plaka numarası 42'dir.[4] 1875'te kurulan Konya Belediyesi, 1987'de çıkarılan 3399 sayılı yasa gereğince "büyükşehir" statüsüne kavuşmuş olup 1989'dan beri belediye hizmetleri bu statüye göre yürütülmektedir. 2014'te 6360 sayılı kanun ile büyükşehir belediyesinin sınırları il mülki sınırları oldu.

Ekonomik açıdan Türkiye'nin gelişmiş kentlerinden biri olan Konya doğal ve tarihsel zenginlikleriyle de önem taşır. Dünyanın en eski yerleşimlerinden biri olan Çatalhöyük, 2012 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi'ne alınmıştır. Şehir Anadolu Selçukluları’nın ve Karamanoğulları’nın başkentliğini yapmıştır. Türkiye'nin en önemli sanayi kentlerinden birisidir. Anadolu Kaplanları'ndandır. Şehrin futbol takımı Konyaspor'dur. Yöresel yemekleri etliekmek, bamya çorbası, Mevlana böreği, yağ somunu, tirit, Konya pilavı, sac arası ve fırın kebabı'dır. Konya’nın simgeleri Mevlana Müzesi (Kubbe-i Hadrâ), çift başlı kartal'dır.

Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Konya/Ereğli İvriz'deki kaya kabartmaları

Konya ovasında yer aldığı bilinen ve Hitit tabletlerinde İkuwaniya olarak geçen şehrin lokasyon ve isim benzerliğinden dolayı Konya olduğu düşünülmektedir.[5][6] Bizans döneminde kullanılan İconium ve günümüzde kullanılan Konya adlarının şehrin Hititçe ismiyle olan benzerliğinden dolayı Konya adının İkuwaniya'dan geliyor olması olasıdır.

Bizans dönemindeki rivayetlere göre ise ile adını veren Konya şehrinin isminin Kutsal Tasvir anlamındaki "İkon" sözcüğüne bağlı olduğu iddia edilir. Mitolojide bu konuda değişik rivayetler bulunmaktadır. Bu hikâyelerden birinde anlatıldığı üzere, kente dadanan ejderhayı öldüren kişiye şükran ifadesi olarak bir anıt yapılır ve üzerine de olayı anlatan bir resim çizilir. Bu anıta verilen isim, İkonion dur. İkonion adı, zamanla İcconium'a dönüşür.

Roma döneminde İmparator adlarıyla değişen, Claudiconium, Colonia Selie, Augusta İconium gibi yeni adlar alır. Bizans kaynaklarında Tokonion olarak geçen şehre ve bölgeye verilen diğer isimler şöyledir: Ycconium, Conium, Stancona, Conia, Cogne, Cogna, Konien, Konia...

Araplar kentin ismini Kuniya olarak değiştirmişlerdir, Selçuklu ve Osmanlı döneminde bu ad Konya'ya dönüşmüştür. Günümüzde de kent hala Konya adını taşımaktadır.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Tarih öncesi dönem[değiştir | kaynağı değiştir]

Konya, Türkiye'deki en eski yerleşim birimlerinden biridir. Konya'da yerleşimin Prehistorik (Tarih öncesi) çağdan başladığı görülmektedir. Konya'nın merkezinde yer alan ve aynı zamanda bir höyük olan, Anadolu Selçuklu sultanı II. Alaeddin Keykubad'a nispetle Alâeddin Tepesi adı verilen suni tepe ve çevresinde yapılan araştırmalar sonucu, prehistorik çağ içinde gerek Neolitik (Cilalı Taş Devri) ve Kalkolitik ve gerekse Erken Bronz Çağ'larına ait kültürel bulgulara rastlanmıştır.

Yine prehistorik çağa ait höyüklerden, merkeze 15 km mesafede yer alan ve Konya'nın bugünkü merkez Harmancık mahallesinde yer alan Karahöyük ve Konya Ovası üzerinde, bulunmuş en eski ve en gelişmiş Neolitik devir yerleşim merkezi olan Çatalhöyük bulunmaktadır.

Tunç Çağı[değiştir | kaynağı değiştir]

Konya Ovası Hititler döneminde Aşağı Ülke (Kur Şapliti) adıyla bilinmekteydi[7] ve Hititlerin yönetim merkezi ve can damarı olan Hatti diyarı ile Orta Toroslar'da yer alan ve bir dönem Hitit ülkesinin başkentliğini yapmış Tarhuntaşşa bölgesinin ortasında yer almaktaydı.[8]

Roma dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Anadolu ve Suriye topraklarında büyük bir imparatorluk kuran Hititler Konya'ya da hakim olmuşlardır. Hititler'den sonra Friglerin egemenliğine giren Konya (Kavania) daha sonra Lidyalılar, Persler ve Büyük İskender'in istilalarına uğramıştır. Sonraları Anadolu'da Roma hakimiyeti sağlanınca Konya İconium olarak varlığını korumuştur.

Önemini Roma ve Bizans dönemleri boyunca korumuş olan şehir, Hıristiyanlığın ilk yıllarında dini bir merkez hüviyeti de kazanmıştır. Aziz Paul Anadoludaki dinî seyahatleri sırasında Konya'ya da uğramıştır.

Selçuklu dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

İslamiyetin doğuşuyla beraber Doğu Roma İmparatorluğu aleyhine büyüyen İslam Devleti, İstanbul'u hedef alan harekâtları sırasında Konya üzerine de akınlar düzenlemişlerdir. Anadolu'da ve Konya çevresinde ilk İslami oluşumlar bu devirde ortaya çıkmıştır.

1071 senesinde Malazgirt Ovası'nda yapılan Malazgirt Savaşı'ndan önce Anadolu üzerine keşif harekâtları düzenleyen Türkler ve Anadolu'yu tanıyan Büyük Selçuklular, bu savaş sonucu Anadolu'nun büyük bir kısmı ile beraber Konya'yı da, ele geçirmişler ve bölgedeki uzun Bizans hakimiyetine son vermişlerdir.

Süleyman Şah 1076 yılında Konya'yı Anadolu Selçukluları'nın başkenti yapmış, bilahare başkent 1080 yılında İznik'e nakledilmiştir. İlk haçlı seferi sırasında İznik şehri tekrar Bizans'ın eline geçmiş, sultan I. Kılıçarslan da 1097 tarihinde başşehri tekrar Konya'ya taşımıştır. Bu tarihten 1277 yılına kadar Konya aralıksız Anadolu Selçuklu Devleti'nin başkenti olmuştur. I. Alaeddin Keykubad (1220-1237) devrinde şehrin etrafına muhkem bir sur inşa edilmiştir ve Konya Anadolu'nun en büyük şehri olmuştur.[9] Selçuklular devrinde şehirde cuma namazı kılınan yedi büyük cami vardı. Toplam şehir nüfusu 45.000-50.000 arasında tahmin ediliyor.[9]

Tarihi Katalan Atlası'na göre Karamanoğulları Beyliği'nin bayrağı.

Karamanoğulları dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Karamanoğullarının kökeni Azerbaycan'dan Sivas'a göç eden Hoca Saadettin'in oğlu Nur-i Sufi'ye dayanmaktadır. Buradan Torosların eteğinde olan Larende kasabasına gelip yerleşmişlerdir. Karamanoğulları Oğuzların Avşar boyundandırlar. Nur-i Sufi'nin oğlu Kerimeddin Karaman Bey 13. yüzyılda buradan başlamak üzere Kilikya bölgesinin büyük bir kısmında güç sahibi olmuş, bunun üzerine Anadolu Selçuklu Devleti sultanı I. Alaeddin Keykubad tarafından bölgenin beyi olarak atanmıştır. Karamanoğlu Mehmet Bey Konya'yı 1277 yılında beyliğine katmıştır. Selçuklu yıkılışından sonra Konya şehri Karamanoğulları topraklarına katılmış ve beyliğinin başkenti olmuştur. Tam 16 kez Osmanoğulları ve Karamanoğulları arasında el değiştirmiştir.

Osmanlı dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Şehir 1467 senesinde kalıcı Osmanlı egemenliğine geçmiştir. Sultan II. Mehmed Konya'yı zaptederek Karamanoğlu hakimiyetine son vermiştir. Osmanlı devrinde Konya önce Karaman Eyaletinin sonra da Konya Vilayetinin merkezi olmuştur. Osmanlı Rus Savaşı ve Balkan Harbi sonunda zorunlu göçe zorlanmış yüz binlerce müslüman[10] Arnavut, Çerkes, Boşnak kökenli Balkan ve Kafkas muhaciri tarıma elverişli olması sebebiyle Konya ve ilçelerine iskan edilmişlerdir.

Kurtuluş Savaşı dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Millî mücadelenin başlamasıyla Konya bu kutsal mücadelenin içinde yer almış, ancak istenmeyen ve Konya halkınca pek tasvip görmeyen bazı olayların gelişmesi, bir takım yanlış anlamalara, gerçekle pek ilgisi olmayan yorumlara yol açmıştır.

Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, Vali’nin Artin Cemal’in yanı sıra Konya’daki Amerikalı Miss Kouchman, İngiliz Rahip Rew Frew, Dr. İpokrat, Kirkor Şişmanyan, Rodoslu Nikola Samarcidis ve Kıbrıslı Kemal Subhuezel gibi ajanların, azınlık temsilcilerinin tabi Damat Ferit ve Zeynel Abidin’in her türlü engelleme, çabalarına rağmen kurulmuştur. Tabii Konya Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin Kadınlar Şubesinin kurulması da önemlidir.

Konya Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Başkanı Sivaslı Ali Kemal’in çalışmaları, çabaları Mustafa Kemal Paşa tarafından takdir edilmiştir. Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin bu çalışmalar içinde önemsediği işgale ve işgalcilerin uygulamalarına karşı düzenlenen protesto mitingleridir. Bu mitinglerle Konya halkının tepkisi dile getirilmiş, hem de halkın birlik beraberliğinin oluşması sağlanmıştır. Özellikle o günlerde ilk kadın mitingi Konya’da yapılmış, işgale karşı Konyalı kadınların tepkisi bu mitingle ifade edilmiştir.

Konya, işgal görmeyen Ankara, Kayseri, Yozgat, Çorum, Çankırı gibi İç Anadolu şehirleriyle birlikte kurtuluş savaşında ordunun ihtiyaçlarının karşılandığı lojistik merkezi olmuştur. Cephede savaşan ordunun ihtiyaçları Konya’da toplanmış ve cepheye buradan gönderilmiştir. Konya, cepheden gelen yaralı ve hastaların tedavi gördüğü merkez olmuştur.[11]

Cumhuriyet dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Konya, 1987 yılında çıkarılan 3399 sayılı kanun[12] ile büyükşehir unvanı kazandı. Başlangıçta üç ilçe (Karatay, Meram ve Selçuklu) Konya Büyükşehir Belediyesi'nin sınırlarına dahil edildi. 2004 yılında çıkarılan 5216 sayılı kanun ile büyükşehir belediyesinin sınırları valilik binası merkez kabul edilerek yarıçapı 30 kilometre olan dairenin sınırlarına genişletildi.[13] 2012 yılında çıkarılan 6360 sayılı kanun ile 2014 Türkiye yerel seçimlerinin ardından büyükşehir belediyesinin sınırları il mülki sınırları oldu.[14]

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

39.000 km²'lik yüzölçümü ile Türkiye'nin en geniş ili olan ve Orta Anadolu yaylası üzerinde Ankara, Aksaray, Niğde, Mersin, Karaman, Antalya, Isparta, Afyon ve Eskişehir illeri ile komşu olan Konya, 36° 22' ve 39° 08' kuzey paralelleri ile 31° 14' ve 34° 05' doğu meridyenleri arasında yer alır. Başta büyük ilçeleri Ereğli, Beyşehir, Akşehir'dir. Toplam 31 ilçesi vardır. Konya büyükşehir nüfusu 2021 sonu itibarıyla 2.277.017 olup Türkiye'nin en kalabalık 6. ilidir.

Göller[değiştir | kaynağı değiştir]

Tuz Gölü

Kapalı havzasının merkezinde Tuz Gölü oluşmuştur. Ankara, Konya, Aksaray sınırlarının kesiştiği yerde olup bir kısmı Konya ili sınırları içinde yer almaktadır.

Tuz Gölü Türkiye'nin üçüncü büyük gölüdür. Derinliği 12 m civarındadır. Yaz mevsiminde buharlaşmanın etkisiyle alanı oldukça küçülür. Kuruyan kesimlerde tuz tortulları meydana gelir. Türkiye'nin tuz ihtiyacının bir kısmı buradan temin edilir. Sulama ve su ürünleri için kullanılmaz.

Beyşehir Gölü

Konya ilinin batısında Konya-Isparta sınırı üzerinde yer almaktadır.

Beyşehir Gölü Türkiye'nin ikinci büyük gölüdür. Aynı zamanda ülkenin en büyük tatlı su gölüdür. Tektonik-karstik olaylarla meydana gelmiştir. Aynı zamanda Türkiye'nin en önemli millî parklarından biridir. Millî park alanı içerisinde aynı anda su depoları olup dağ sporları yapmak imkânı da vardır. Su ürünleri açısından ekonomik değeri yüksektir. Gölün iki plajı, 22 adası ve pek çok kayalığı bulunmaktadır. Göl, ornitolojik bakımdan önemli bir kuş üreme, barınma, beslenme ve konaklama merkezidir. Bu yönü ile turizm açısından önem taşımaktadır.

Akşehir Gölü

Konya ilinin kuzeybatısında Konya-Afyonkarahisar il sınırında yer alır. Suyu tatlıdır. Tektonik olaylarla meydana gelmiştir. Su ürünleri açısından ekonomik değer gösterir. Sulama suyu olarak kullanılmakta olup kamış üretimi de yapılmaktadır.

Suğla Gölü

Konya ilinin güney batısında yer alır. Oluşumu tektoniktir. Yağışlı yıllarda alanı iyice genişlemekte kurak yıllarda ise göl kurumakta ve alüvyonlı göl tabanı ortaya çıkarak iyi bir tarım alanı oluşturmaktadır. Suyu tatlıdır. Su ürünler ve sulama açısından önemi büyüktür. Ancak Şu an itibarıyla ekili alan olarak kullanılmaktadır. Göl tamamen ikiye bölünmüştür, yarısı ekili alan yarısı göldür.

Ilgın (Çavuşçu) Gölü

Çavuşçu Gölü Konya ilinin kuzey batısında yer alır. Oluşumu tektoniktir. Suları tatlıdır. Su ürünleri açısından önemlidir. Ayrıca bir ayağı ile Atlantı ovaları sulanmaktadır.

Ereğli Akgöl

Ereğli ilçesinin batısındadır. Eski göl tabanıdır. Çok sığ bir özelliğe sahiptir. Suları tatlıdır. Ivriz deresinde gelen sularla beslenir.

Yunak Akgöl

Yunak ilçesi yakınlarında küçük bir göldür. Suyu tatlıdır. Çoğu yeri bataklık halindedir. Göl Gökpınar deresi ile Sakarya nehrine boşalmaktadır.

Diğer göller

İklim[değiştir | kaynağı değiştir]

Konya'da karasal iklim hüküm sürer. Yazları kuru ve sıcak, kışları soğuk ve kar yağışlıdır. Gece ile gündüz arası sıcaklık farkı yazın 16-22 derece arasındadır. Baharları ve kışları nemden dolayı bu fark 9-12 °C'ye kadar düşer. Kar ortalama 3 ay yerde kalır. Çevresindeki sıcak - soğuk hava merkezlerinden çok etkilenir. İç Anadolu'nun en güney bölgesinde yer almasına rağmen diğer İç Anadolu Bölgesi şehirlerinden daha soğuk olur. Bunun nedeni orta Torosların deniz etkisini tamamen önlemesidir. Konya, 1. jeolojik zamanda Anadolu'daki Tetis Denizinin yükselerek yok olması nedeniyle tam bir deniz tabanı ovasına dönüşmüştür. Düzlüğün asıl nedeni budur. İlkbaharda konveksiyonel yağışlar (kırkikindi) sıklıkla görülür. En yağışlı aylar nisan ve mayıstır. Konya ikliminin diğer bir özelliği ise yazların çok geç başlaması, kışların da çok geç bitmesidir. Step ikliminin özelliği olan yaz kuraklığı Türkiye'deki en kaliteli buğdayların yetişmesine neden olmuştur. Baharda nem ve yağmurla yeşeren otlar yazın yerini kuruluk ve sıcaktan dolayı sarıya bırakır. Türkiye'de sis yoğunluğu ve sisli gün sayısı en fazla olan il Konya'dır. Nedeni ise Konya ovasının bir çanak şeklinde bulunmasıdır. Uzun zamanlarda ölçülen en düşük sıcaklık -29 °C, en yüksek sıcaklık ise 41 °C'dir. En çok kar yağan ay Şubat, en soğuk ay Ocaktır. En sıcak aylar Temmuz ve Ağustostur. Diğer bir özellik ise yaz akşamları çevresinde bulunan dağlardaki yüksek basınç alanlarından, ovada bulunan alçak basın alanlarına esen rüzgârdır. Günlük sıcaklık farkının en belirgin özelliği de budur. Ocak ayı sıcaklık ortalaması -0.5 °C, Temmuz ayı sıcaklık ortalaması ise 23 °C'dir. Türkiye'nin en az yağış alan ili Konya'dır.


Nuvola apps kweather.svg Konya iklimi Weather-rain-thunderstorm.svg
Aylar Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Yıl
En yüksek sıcaklık (°C) 17,6 23,8 28,9 31,5 34,4 37,2 40,6 39,6 36,1 31,6 25,2 21,8 40,6
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) 4,8 7,1 11,9 17,5 22,3 26,7 30,2 30,1 26,1 19,9 12,9 6,6 18,0
Ortalama sıcaklık (°C) 0,0 1,4 5,7 11,0 15,7 20,1 23,6 23,1 18,6 12,4 6,1 1,7 11,6
Ortalama en düşük sıcaklık (°C) −3,9 −3,2 0,1 4,5 8,7 12,8 16,1 15,7 11,2 6,0 0,8 −2,3 5,5
En düşük sıcaklık (°C) −25,8 −26,5 −15,8 −8,6 −1,2 3,2 6,0 6,6 0,4 −7,6 −20 −22,4 −26,5
Ortalama yağış (mm) 35,8 27,9 28,0 32,0 43,5 24,8 6,5 5,3 11,7 30,0 31,9 41,3 318,7
Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüğü[15]


Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Güncel Nüfus Değerleri(TÜİK 6 Şubat 2023 verileri [16])

Konya il nüfusu: 2.296.347 (2022 sonu). İlin yüzölçümü 40.841  km2'dir. İlde  km2'ye 56 kişi düşmektedir. (Yoğunluğun en fazla olduğu ilçe: 358 kişi ile Selçuklu’dur)

İlde yıllık nüfus artış oranı %1,20 olmuştur. Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler: Yalıhüyük (% 10,99)- Derebucak (-% 4,25)

6 Şubat 2023 TÜİK verilerine göre 31 ilçe ve belediye, bu belediyelerde toplam 1154 mahalle bulunmaktadır.

2022 yılı sonunda Konya ili ve ilçelerinin yerleşim yeri ve nüfusla ilgili sayısal bilgileri
İlçe Nüfus 2021 Nüfus 2022 Fark Değişim % Mah.Say. Alanı  km2[17] Yoğunluk
Ahırlı 4.550 4.574 24 0,53 15 325 14
Akören 5.784 5.836 52 0,90 14 640 9
Akşehir 93.830 93.965 135 0,14 55 895 105
Altınekin 14.178 14.289 111 0,78 20 1312 11
Beyşehir 77.137 77.690 553 0,71 67 2054 38
Bozkır 25.600 25.307 -293 -1,15 52 1105 23
Cihanbeyli 51.434 50.677 -757 -1,48 47 640 79
Çeltik 9.635 9.429 -206 -2,16 14 3702 3
Çumra 67.631 67.690 59 0,09 54 2089 32
Derbent 4.086 4.052 -34 -0,84 13 359 11
Derebucak 5.937 5.690 -247 -4,25 12 451 13
Doğanhisar 15.134 14.812 -322 -2,15 24 482 31
Emirgazi 7.876 7.724 -152 -1,95 16 798 10
Ereğli 149.333 150.978 1.645 1,10 87 2214 68
Güneysınır 9.278 9.266 -12 -0,13 18 482 19
Hadim 11.171 10.999 -172 -1,55 32 1165 9
Halkapınar 3.883 3.909 26 0,67 17 605 6
Hüyük 15.405 15.144 -261 -1,71 23 443 34
Ilgın 53.638 53.489 -149 -0,28 56 1636 33
Kadınhanı 31.336 31.206 -130 -0,42 53 1568 20
Karapınar 50.055 50.323 268 0,53 42 2623 19
Karatay 362.177 370.927 8.750 2,39 80 2832 131
Kulu 51.702 51.612 -90 -0,17 46 2234 23
Meram 345.360 348.325 2.965 0,86 69 1822 191
Sarayönü 27.738 27.771 33 0,12 26 1620 17
Selçuklu 682.514 690.667 8.153 1,19 72 1931 358
Seydişehir 65.381 65.465 84 0,13 55 1458 45
Taşkent 5.780 5.768 -12 -0,21 15 457 13
Tuzlukçu 6.234 6.062 -172 -2,80 15 704 9
Yalıhüyük 1.532 1.710 178 10,99 4 94 18
Yunak 21.688 20.991 -697 -3,27 42 2101 10
Konya 2.277.017 2.296.347 19.330 0,85 1.154 40.841 56
Konya il nüfus bilgileri
Yıl Toplam Sıra Fark Şehir - Kır
1940[18] 620.936 3
  %21     129.045
491.891     %79  
1945[19] 661.877 4 %7Dark Green Arrow Up.svg
  %21     139.877
522.000     %79  
1950[20] 741.026 4 %12Dark Green Arrow Up.svg
  %21     157.421
583.605     %79  
1955[21] 847.723 4 %14Dark Green Arrow Up.svg
  %25     214.896
632.827     %75  
1960[22] 982.422 4 %16Dark Green Arrow Up.svg
  %28     279.878
702.544     %72  
1965[23] 1.122.622 4 %14Dark Green Arrow Up.svg
  %32     354.578
768.044     %68  
1970[24] 1.280.239 4 %14Dark Green Arrow Up.svg
  %36     455.707
824.532     %64  
1975[25] 1.422.461 4 %11Dark Green Arrow Up.svg
  %39     555.172
867.289     %61  
1980[26] 1.562.139 4 %10Dark Green Arrow Up.svg
  %43     672.695
889.444     %57  
1985[27] 1.769.050 4 %13Dark Green Arrow Up.svg
  %48     852.457
916.593     %52  
1990[28] 1.750.303 5 -%1Red Arrow Down.svg
  %55     963.128
787.175     %45  
2000[29] 2.192.166 4 %25Dark Green Arrow Up.svg
  %59     1.294.817
897.349     %41  
2007[30] 1.959.082 6 -%11Red Arrow Down.svg
  %72     1.412.343
546.739     %28  
2008[31] 1.969.868 6 %1Dark Green Arrow Up.svg
  %72     1.423.546
546.322     %28  
2009[32] 1.992.675 6 %1Dark Green Arrow Up.svg
  %73     1.450.682
541.993     %27  
2010[33] 2.013.845 6 %1Dark Green Arrow Up.svg
  %74     1.486.653
527.192     %26  
2011[34] 2.038.555 7 %1Dark Green Arrow Up.svg
  %75     1.527.937
510.618     %25  
2012[35] 2.052.281 7 %1Dark Green Arrow Up.svg
  %76     1.563.863
488.418     %24  
2013[36] 2.079.225 7 %1Dark Green Arrow Up.svg Şehir ve kır ayrımı kaldırılmıştır.
2014[37] 2.108.808 7 %1Dark Green Arrow Up.svg
2015[38] 2.130.544 7 %1Dark Green Arrow Up.svg
2016[38] 2.161.303 7 %1Dark Green Arrow Up.svg
2017[38] 2.180.149 7 %1Dark Green Arrow Up.svg
2018[38] 2.205.609 7 %1Dark Green Arrow Up.svg
2019[38] 2.232.374 7 %1Dark Green Arrow Up.svg
2020[38] 2.250.020 7 %1Dark Green Arrow Up.svg
2021[38] 2.277.017 6 %1Dark Green Arrow Up.svg
2022[38] 2.296.347 6 %1Dark Green Arrow Up.svg

Not: 1990 yılında Karaman ilinin kurulması ile nüfus azalmıştır.

Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

Konya sanayisi günümüzde birçok sektörde üretim yaparak tarihsel olarak kullanılan tahıl ambarı kimliğinin yanına sanayi şehri kimliğini de eklemiştir.

Konya’nın bir özelliği de; sanayisinin belli tür ürünlere dayalı olmayıp oldukça geniş bir sektörel alanda üretim yapmasıdır. Diğer bir ifade ile makine sanayisinden kimyaya, tekstilden otomotiv yedek parçaya, elektrik-elektronikten gıdaya, ambalajdan kâğıt sanayine kadar oldukça değişik üretim alanlarında faaliyet göstermektedir. Konya, 130 ülkeye ihracat yapmaktadır.[39] 2013 rakamlarına göre Konya 1.3 Milyar $ ihracat yaparak Türkiye İhracatçılar Meclisi'ne girmiştir.[40]

Ticaret[değiştir | kaynağı değiştir]

Konya'nın Türkiye'nin ticari faaliyetleri için etkisi büyüktür. Konya iç bölgelerdeki iller içerisinde önemli bir hinterland özelliğine sahiptir. Tarımsal üretim, sanayi faaliyetlerinin gelişmesi, nüfus potansiyeli ticaret faaliyetleri için burayı önemli bir pazar haline getirmiştir. Türkiye'nin orta noktasında sayıldığından Türkiye'nin bütün illeri ile kolayca ticaret yapabilmektedir. Ayrıca Türkiye ekonomisine de büyük katkıda bulunur.

Kültür[değiştir | kaynağı değiştir]

Ağız[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkçenin Konya ilinde kullanılan ağzının Batı Anadolu ağızları içindeki konumu Prof. Dr. Leyla Karahan'ın Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması (Türk Dil Kurumu yayınları: 630, Ankara 1996) adlı çalışmasına göre, Ereğli hariç diğer ilçeler Mersin iliyle aynı grupta yer alır:

Müzeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Şehirde çeşitli müzeler de bulunmaktadır.

  1. Mevlana Müzesi
  2. Konya Arkeoloji Müzesi
  3. Konya Atatürk Evi Müzesi
  4. Karatay Medresesi (Çini Eserler Müzesi)
  5. Sırçalı Medrese (Mezar Anıtları Müzesi)
  6. İnce Minare (Taş-Ahşap Eserleri Müzesi)
  7. Konya Etnografya Müzesi
  8. Konya İzzet Koyunoğlu Şehir Müzesi
  9. Konya Sahibiata Müzesi

Tiyatro[değiştir | kaynağı değiştir]

Konya Devlet Tiyatrosu, 1997 Aralık ayından bu yana, başta Konya olmak üzere, çevre il ve ilçelere çalışmalarını kesintisiz olarak sürdüren bölge tiyatrosudur.[41]

Devlet Tiyatrosu olarak hizmet veren bina; anıt alanında, 1946 yılında Halkevi olarak yapılmış, Halkevleri kapatıldıktan sonra ise, sinema salonu olarak faaliyet göstermiş, daha sonra da İl Halk Kütüphanesi olarak kullanılmış bir mekandır. 1981 yılında Atatürk’ün doğumunun 100. yıl dönümünü Kutlama Koordinasyon Kurulu Başkanlığı ve Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü katkılarıyla gerekli onarım ve tefrişi yapılarak Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğüne tahsisi sağlanmıştır. 1997 yılında Yerleşik Bölge Tiyatrosu olarak Hizmet vermeye başlayan Tiyatro Binası 257 salon, 36’sı balkon olmak üzere toplam 293 koltuktan oluşmaktadır. Konya Devlet Tiyatrosunun ilk açılış oyunu 19.12.1997 yılında Refik Erduran’ın yazdığı ve Tansu Aytar’ın yönettiği “Tamirci” adlı oyundur.[42]

Etkinlikler[değiştir | kaynağı değiştir]

Vuslat Yıldönümü Uluslararası Anma Törenleri (Şeb-i Arûs Törenleri)

Şeb-i Arûs lügat manası düğün gecesi demektir. Mevlânâ Celaleddin-i Rumi kendi ölümüne rabbine duyduğu aşktan dolayı sevgiliye kavuşma yani düğün gecesi demiştir. Mevlânâ Celaleddin-i Rumi'nin ölüm yıl dönümlerinde 17 Aralık tarihlerine denk gelen haftalarda yapılan ve "Vuslat Yıldönümü Uluslararası Anma Törenleri" olarak isimlendirilmeye başlanılan törenler, halk arasında Şeb-i Arus Şenlikleri olarak da anılmaktadır.

Konya Uluslararası Mistik Müzik Festivali

İlk kez 2004 yılında düzenlenen Konya Uluslararası Mistik Müzik Festivali önceleri Aralık ayındaki Vuslat Yıldönümü Anma Törenleri (Şeb-i Arûs) kapsamında yer alırken, 2008 yılından beri Eylül ayında, kapanış gecesi 30 Eylül'e, yani Mevlâna'nın doğum gününe gelecek şekilde düzenlenmektedir. Bu uygulama ile Mevlâna'yı anma ve anlamaya yönelik yeni bir zaman dilimi oluşturulması hedeflenmekte, "Konya Uluslararası Mistik Müzik Festivali"nin dünyanın sayılı festivalleri arasına girmesi için yoğun gayret sarf edilmektedir.[43]

5. İslami Dayanışma Oyunları 2021[değiştir | kaynağı değiştir]

4 yılda bir yapılan ve ilk oyunu 2005 yılında Cidde, Suudi Arabistan'da düzenlenen İslami Dayanışma Oyunları , 2021 yılında yapılacak olan oyunları Konya'da yapma kararı almış ancak 2021 yılında devam eden COVID-19 pandemisi sebebiyle 2022 yılının ağustos ayında 56 ülkeden 24 farklı branşta 4 binden fazla sporcunun katılımıyla gerçekleştirilmiştir.

Somut Olmayan Kültürel Miras[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. Fener alayı
  2. Şivlilik

Mutfak[değiştir | kaynağı değiştir]

Turizm[değiştir | kaynağı değiştir]

2009 yılında Konya'yı 1 milyon 717 bin 942 yerli ve yabancı turist ziyaret etti. Bu rakamın 1 milyon 338 bin 113'ünü yerli, 353 bin 233'ünü ise yabancı ziyaretçiler oluşturdu.[44]

Alâeddin Camii

Alâeddin Camii, 1220 yılında Konya'da Anadolu Selçuklu Devleti sultanı I. Alaeddin Keykubad tarafından aynı adı taşıyan tepe üzerinde (Alâeddin Tepesi) inşa ettirilmiş cami.

Sekiz Anadolu Selçuklu Sultanı burada gömülüdür.

Alâeddin Tepesi'nin 1849'da çizilen gravürü.
II. Kılıçarslan Köşkü
Şehitler Anıtı
Alâeddin Tepesi

Alâeddin Tepesi, Türkiye'nin Konya ilinin merkezine bağlı Karatay ilçesinde yer alan tepe. 450 x 350 metre boyunda olup, 20 metre yüksekliğinde olan tepe, höyük olarak adlandırılan protohistorik yerleşim yerlerinden biriydi.

Mevlana Müzesi
Mevlana Müzesi
1923 yılında Konya Mevlana Türbesi ve Selimiye Camii

Mevlana Müzesi, Konya'da bulunan, eskiden Mevlâna'nın dergâhı olan yapı kompleksinde, 1926 yılından beri faaliyet gösteren müzedir. "Mevlana Türbesi" olarak da anılır.

(Yeşil Kubbe) denilen Mevlana'nın türbesi dört fil ayağı (kalın sütun) üzerine yapılmıştır. O günden sonra yapı faaliyetler hiç bitmemiş, 19. yüzyılın sonuna kadar yapılan eklemelerle devam etmiştir. Osmanlı sultanlarının bir kısmının Mevlevi tarikatından olması Türbe'ye özel bir önem verilmesini ve iyi korunmasını sağlamıştır.

Müze alanı bahçesi ile birlikte 6.500 m² iken, yeri istimlak edilerek Gül Bahçesi olarak düzenlenen bölümlerle birlikte 18.000 m²ye ulaşmıştır.

Bağlı bulunduğu Kültür Bakanlığı'na en çok gelir getiren ikinci müzedir. (Birinci Topkapı Sarayı müzesi.)

Mevlana hakkında menkıbelerin anlatıldığı Ahmed Eflaki'nin kitabı "Arifler'in Menkıbeleri"nde[1] Mevlana'nın babası için türbe yaptırmak isteyen devrin sultanına "gök kubbeden daha görkemlisini yapamayacağınıza göre zahmet etmeyin" dediği rivayeti yer alır. Türbe, Mevlana'nın ölümünden sonra inşa edilmiştir.

Camiler
  • Alaaddin Camii
  • İplikçi Camii
  • Sahipata Camii
  • Sadrettin Konevi Camii
  • Şems-i Tebrizi Camii
  • Kadı Mürsel Camii
  • Tursunoğlu Camii
  • Selimiye Camii
  • Aziziye Camii
  • Şerafettin Camii
  • Kapu Camii
  • Nakiboğlu Camii
Kiliseler
  • Aya Elenia Kilisesi
  • Konya Saint Paul Kilisesi
  • Sille Siyata Manastırı
Çatalhöyük
Çatalhöyük'de kazı alanı

Çatalhöyük günümüz Konya Şehri'nin güneydoğusunda, Hasandağı'nın yaklaşık olarak 136 kilometre uzağında, Konya Ovası'na hakim buğdaylık arazide bulunmaktadır. Doğu yerleşimini, en son Cilalı Taş Devri sırasında ovadan 20 metre yüksekliğe kadar ulaşan bir yerleşim birimi oluşturmaktadır. Ayrıca, batıya doğru da ufak bir yerleşim birimi ve birkaç yüz metre doğuya doğru da bir Bizans yerleşimi bulunmaktadır.

İnce Minareli Medrese

Spor[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Konya'da spor

2016-17 Sezonunda Konyaspor, futbolda Türkiye Kupası şampiyonu oldu. Konyaspor Türkiye Kupası şampiyonun ve Süper Lig şampiyonun karşılaştığı Türkiye Süper Kupası'nı da Beşiktaş'ı yenerek müzesine götürdü.

2018-2019 Sezonu sonunda, Konyaspor, Süper ligi 8.sırada tamamlamıştır. Anadolu Selçukspor ise 3. Lig takımıdır. BAL’da 3, kadınlar futbol liglerinde iki takımı daha vardır. Basketbol 1. Lig takımı Konyaspor, play-off maçları yarı finalinde yenilerek, lig 4.sü olmuştur. Voleybol erkekler 1. Ligindeki iki takımı da küme düşmüştür. Voleybol 2. Liglerinde 3, bölgesel liginde de 3 takımı vardır.

Ziraat Türkiye Kupası'nda Anadolu Selçukspor 3.turda, Konyaspor 4.turda elenmişlerdir.

Havacılığı sevdirmek amacıyla kurulan Mevlana Sportif Havacılık Kulübü'nün merkezi Meram'dadır. Yamaç paraşütü ve model uçak alanlarında hizmet vermektedir. Kulüp üyeleri özellikle yaz ve bahar aylarında hafta sonları toplanarak etkinlikler düzenlemekte, model uçak gösterileri yapmaktadır. Octocopter adı verilen hava aracı ile firmaların havadan fotoğraf çekimi ihtiyacına cevap verilmektedir.

Önemli spor tesisleri: Konya BŞB. Stadyumu (42.000) ve Konya Spor ve Kongre Merkezi (10.000)'dir.

Yönetim[değiştir | kaynağı değiştir]

Selçuklu ilçesi Nalçacı Caddesi
Konya Valiliği binasının gece görünümü.
Konya manzarası

Konya’da ilk mahalli teşkilatın 1830 yılında Çarşı Ağalığı (İhtisap Ağalığı) adı altında kurulduğu belirtilmektedir. Bu teşkilatın 1876 yılında belediye teşkilatı haline dönüştürülmesiyle Konya İlk belediyesine sahip olmuştur. Konya Belediyesi’nin kuruluş tarihiyle ilgili olarak bazı kaynaklarda 1868 yılı verilmektedir. Belediye Başkanı olarak Muhasebeci Rahmi Bey’in adı geçmekte olup görevden ayrılış tarihi 1869’dur. 1869-1876 yılları arasında herhangi bir belediye başkanı kaynakta belirtilmediğinden, Belediye’nin kuruluş tarihini 1876 olarak kabul etmek daha doğru olacaktır.

Seyyahlar 1800 ve daha sonraki yıllarda Konya nüfusunu 15.000-20.000 arasında göstermiştir. 1853 yılında Konya’ya gelmiş olan jeolog P.D. Techihatchef şehrin nüfusunun 22.500, 1890 yılında ise Seyyah M. Gine 44.000 olduğunu yazmaktadır.

1868 yılı salnamesi Konya nüfusunu 16.732 Sille ve Hatunsaray ile birlikte 17.649 olarak göstermektedir. 1884 salnamesine göre nüfus 40.795’tir. 1894 salnamesine göre ise, 9.265 hanede 42.318 Müslüman, 1566 Ermeni, 899 Rum olmak üzere toplam 44.762’dir.

Seyyahnamelerin ve salnamelerin verdiği rakamlar Konya nüfusunun uzun yıllar 20.000-40.000 arasında olduğunu, fazla bir değişiklik göstermediğini, şehrin çeşitli nedenlerle gelişemediğini belirtmektedir.

1923 yılında Belediye’nin bütçesi, 64.000 TL’dir. Belediye hizmet sahası 110 km²'dir. Şehirde elektrik yoktur ve içme suyu, Su Komisyonu tarafından işletilmektedir. Bu yıllarda belediye su dağıtım işleriyle ilgilenmemektedir. İçme suyu kaynağı olarak o yıllarda Çayırbağı kaynağı kullanılmaktaydı.

Büyükşehir Belediyesine Geçiş

1989 yılı Mart ayında yapılan mahalli (yerel) seçimlere Konya Büyükşehir ve üç merkez ilçe (Meram-Selçuklu-Karatay) olarak girilmiş ve artık Konya biri Büyükşehir olmak üzere dört belediye başkanıyla idare edilmeye başlamıştır.

13 Temmuz 1987’de temeli atılan Hafif Raylı Sistem, Eylül 1992’de hizmete girmiştir. 28.09.1989 tarihinde Konya Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü kurulmuş ve BESO son bulmuştur. BESO’nun su ile ilgili görevleri ve Fen Müdürlüğü tarafından yürütülen kanalizasyon işleri, KOSKİ’ye geçmiştir. BESO’ya ait otobüs işletmesi, Otobüs İşletmeleri Genel Müdürlüğü adı altında faaliyetlerine devam ettikten sonra Eylül 1992’de Hafif Raylı Sistem’in de devreye girmesiyle Toplu Ulaşım İşletmesi adını almıştır.

1993 yılında Konya Büyükşehir Belediyesi, Japonya’da dünyanın en başarılı on belediyesinden birisi olarak adını dünyaya duyurmuştur.[45]

Merkezi Yönetim[değiştir | kaynağı değiştir]

Büyükşehir illerinde Merkezi yönetim Vali, İl Müdürleri ve İl Danışma Kurulundan oluşur.

Konya, bir büyükşehirdir. Bu özelliğine göre yönetimi belirlenmiştir. Protokolde ilk sırada yer alan Vali, merkezi yönetimi temsil eder ve Cumhurbaşkanı tarafından atanır.

Büyükşehir yapılan illerde, İl Genel Meclisi, yetki ve görevlerini Büyükşehir Belediye Meclisi’ne devretmiş ve kaldırılmıştır.

Konya Valisi 1968-Muş doğumlu Vahdettin ÖZKAN, 9.06.2020/274 sayılı kararla Kahramanmaraş Valisi iken atanmıştır.[46]

Vali ve Kaymakamlara ait bilgiler Konya'nın ilçeleri sayfasında gösterilmiştir.

Yerel yönetim[değiştir | kaynağı değiştir]

Büyükşehir Belediyelerinde Yerel yönetim, Büyükşehir Belediye Başkanı, Büyükşehir Belediye Meclisi ve Büyükşehir Belediye Encümeni'nden oluşur.

Yerel yönetimi temsil eden Büyükşehir Belediye Başkanı, ildeki tüm seçmenlerin oy çokluğu ile seçilir. Yerel seçimlerde İlçe Belediye Başkanı ve İlçe Belediye Meclisi için de oy kullanılarak ilçelerin belediye meclisleri oluşur. İlçe Belediye meclislerinden alınan üyelerle (başkan kontenjanı, ilçe nüfusu ve parti oy oranına göre) de Büyükşehir Belediye Meclisi oluşur. Bu mecliste ilçe belediye başkanları da yer alır.[47][48] Meclisin başkanı Büyükşehir Belediye Başkanı'dır.

Büyükşehir belediye encümeni, belediye başkanının başkanlığında, belediye meclisinin kendi üyeleri arasından bir yıl için gizli oyla seçeceği beş üye ile biri genel sekreter, biri malî hizmetler birim amiri olmak üzere belediye başkanının her yıl birim amirleri arasından seçeceği beş üyeden oluşur. (5216 saylı kanun 16. madde)

Büyükşehir yapılan illerde, İl Genel Meclisi, yetki ve görevlerini Büyükşehir Belediye Meclisi’ne devretmiş ve kaldırılmıştır.

Konya Büyükşehir Belediye Başkanı, 1974-Konya doğumlu Uğur İbrahim Altay (AK PARTİ), 31 Mart 2019 seçimlerinde %70,53 oy oranıyla seçilmiştir[49]

İlçe belediyeleri, 2019 Türkiye yerel seçimlerine göre, üç değişik parti ve 2 bağımsız tarafından yönetilmektedir. Bu ilçelerden 25'i AK Parti, 1'i CHP ve 4'ü MHP'li belediye başkanıdır.[50]

Konya Büyükşehir Belediye Meclisi üye sayısı 131’dir (Büyükşehir Belediye Başkanı, 31 ilçe belediye başkanı ve 99 üye) Bunların 100’ü AK Parti, 6'sı CHP, 18’i MHP, 4'ü İYİ Parti, 1'er tanesi de Saadet Partisi, HDP ve Bağımsız'dır.[51]

Eğitim[değiştir | kaynağı değiştir]

Konya; Ankara, İstanbul, İzmir, Eskişehir ve Mersin gibi birden fazla üniversiteye sahip olan illerdendir. Konya'da 3 adet devlet üniversitesi ve 2 adet vakıf üniversitesi bulunur.

Üniversite Tür Kuruluş Web sitesi
Selçuk Üniversitesi Devlet 1975 selcuk.edu.tr 16 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Necmettin Erbakan Üniversitesi Devlet 2010 erbakan.edu.tr 14 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Konya Teknik Üniversitesi Devlet 2018 ktun.edu.tr 1 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Konya Gıda ve Tarım Üniversitesi Vakıf 2013 gidatarim.edu.tr 1 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
KTO Karatay Üniversitesi Vakıf 2010 karatay.edu.tr9 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Konum[değiştir | kaynağı değiştir]

Konum Bilgileri
İlçe Kuruluş Yılı[52] Alanı km² [17] Rakım mt. Merkeze km[53] Ulaşan Yollar[53]
Ahırlı 1990 325 1.216 119 -01=>42-53
Akören 1987 640 1.108 68 -01=>42-58, 42-50, 42-61
Akşehir Cumh.önce 895 1.027 131 / -10, -03-04
Altınekin 1987 1.312 984 65 -02=>42-03
Beyşehir Cumh.önce 2.054 1.152 90 -11, -08, -01
Bozkır Cumh.önce 1.105 1.137 129 -01, -06, 42-50
Cihanbeyli 1926 3.702 963 98 -01, 42-04, 42-07
Çeltik 1990 640 852 191 -02=>42-87
Çumra 1926 2.089 1.018 59 -04=>42-25, -14=>42-40
Derbent 1990 359 1.479 76 -12=>42-77
Derebucak 1987 451 1.229 140 -01
Doğanhisar 1957 482 1.188 103 / -11=>42-81, 42-90
Emirgazi 1990 798 1.087 141 / -15=>42-28, / -13=>42-28
Ereğli Cumh.önce 2.214 1.053 153 / -15, -09, 42-29
Güneysınır 1990 482 1.095 87 -05=> -07
Hadim 1926 1.165 1.526 135 -02, -02
Halkapınar 1990 605 1.174 173 -16 (Ereğli)=>42-29
Hüyük 1987 443 1.251 96 -07=>42-81, 42-79, 42-80
Ilgın Cumh.önce 1.636 1.039 89 / -11, 42-85, 42-78
Kadınhanı Cumh.önce 1.568 1.121 58 / -11, 42-88, 42-92
Karapınar Cumh.önce 2.623 997 102 / -14, 42-42, 42-28
Karatay 1987 2.832 1.023 4 -13, / -14
Kulu 1954 2.234 997 148 -01, (küçük bölümü), 42-08
Meram 1987 1.822 1.027 4 -01, 42-50
Sarayönü 1959 1.620 1.064 48 / -11=>42-02
Selçuklu 1987 1.931 1.024 3 / -12, -03
Seydişehir Cumh.önce 1.458 1.133 107 -08, -01, -01
Taşkent 1987 457 1.409 145 -02, 42-37
Tuzlukçu 1990 704 994 127 -02=>42-85
Yalıhüyük 1990 94 1.106 114 -01
Yunak 1953 2.101 1.101 170 -02, 42-89, 42-87
KONYA Cumh.önce 40.838 1.023 , 42-50
*Metropol İlçelerin merkeze uzaklıkları, kaymakamlık ile valilik arasındaki uzaklıktır.

Altyapı[değiştir | kaynağı değiştir]

Ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir]

Karayolu

Karayoluyla, Ankara'ya 3, Antalya'ya 4, Eskişehir'e 5, İstanbul'a 9, Adana'ya 5 saat uzaklıktadır.

Konya Garı'ndan kalkan Ankara – Konya YHT
Alaattin Tepesi'nden geçen Konya Tramvayı
Demiryolu

Polatlı – Konya yüksek hızlı demiryolu hattının tamamlanmasıyla Ankara ve İstanbul'a Yüksek Hızlı Tren ile ulaşım sağlanabilmektedir. Hızlı tren günümüzde Konya ile Ankara arasını 1 saat 45 dakikaya indirmiştir. Bu süre yeni trenlerin alımıyla 1 saat 30 dakikaya inecektir. Günlük iki yönlü 16 sefer ile şu an hizmettedir.[54] İstanbul'dan başlayan tarihî Hicaz Demiryolu hattı, şehir merkezinden geçmektedir. Günümüzde demiryolu ulaşımı bu hattan sağlanmaktadır.

Havayolu

2000 yılında sivil hava trafiğine açılan Selçuklu ilçesi sınırları içinde bulunan ve 141.000 m²'lik alan üzerine kurulu olan Konya Havaalanı, DHMİ ile Türk Hava Kuvvetleri ortak yönetimindedir. 3. Ana Jet Üs Komutanlığı da burada bulunmaktadır.

Raylı sistem

Alaaddin Tepesi ile Selçuk Üniversitesi kampüsü arasındaki takriben 20 km.lik hatta, 60 tramvay vagonu ile 24 saat boyunca yolcu taşımacılığı yapılır.[55] Eylül 2015'te Konya Büyükşehir Belediyesi tarafından yapımı tamamlanan Alaaddin-Adliye Tramvay Hattı ile iyileştirme çalışmaları tamamlanan mevcut Alaaddin-Selçuk Üniversitesi hattında tramvay seferleri başlamıştır.[56]

Metro

23 Nisan 2015'te başbakan Ahmet Davutoğlu Konya Dedeman Oteli’nde gerçekleşen proje tanıtım toplantısında, Konya tarihinde yapılacak en büyük ulaşım projesi olan metronun müjdesini verdi. Konya Metrosu 3 etapta, toplamda 44,7 kilometre olacak ve 3 milyar liraya mal olacak. Proje 2020 yılında tamamlanacak. Metro ile Yüksek Hızlı Tren hattı entegrasyonu sağlanacak. Etaplar halinde yapılacak projenin ilk etabı Kampüs-Alaaddin-Gar-Beyhekim arasında; 2. Etabı Fetih Caddesi-Karatay'da, 3. Etabı Necmettin Erbakan Üniversitesi-Çevre Yolu-Yeni Gar arasında olacak.[57][58]

10 Ekim 2015 tarihinde Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Feridun Bilgin, Konya'nın dört bir yanını birbirine bağlayacak Konya Metrosu Projesi'ne ilişkin hazırlıkların tamamlandığını belirterek, 13 Ekim'de etüt, proje ve mühendislik hizmetleri işi ihalesine çıkılacağını söyledi.[59] Bu tarihte ihalesi yapılan Konya metrosu projesine ilişkin teklif veren 7 firmadan 4'üne teknik ve mali tekliflerini sunmaları için davet gönderildi.[60]

Kardeş şehirler[değiştir | kaynağı değiştir]

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Güncel Nüfus Değerleri isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  2. ^ "Konya Seçim Sonuçları - 31 Mart 2019 Yerel Seçimleri". www.sabah.com.tr. 18 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2023. 
  3. ^ "Valiler Kararnamesi yayınlandı: 41 ilin valisi değişti". NTV. 10 Haziran 2020. 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2020. 
  4. ^ "Şehirlerin Plakaları". 16 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2020. 
  5. ^ John David Hawkins. The Hieroglyphic Inscription of the Sacred Pool Complex at Hattuša (Südburg). Studien zu den Boğazköy-Texten, Beiheft 3. Wiesbaden (İngilizce). 29 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2022. 
  6. ^ Yiğit H. Erbil (2017). Preliminary report of the Fasıllar Survey (İngilizce). Istanbul: Institut français d’études anatoliennes. 29 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2022. 
  7. ^ Alvise Matessi (2018). "The Making of Hittite Imperial Landscapes: Territoriality and Balance of Power in South-Central Anatolia during the Late Bronze Age". Journal of Ancient Near Eastern History, 3(2):117–162. 29 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2022. 
  8. ^ Jan Yakar (2014). The Archaeology and Political Geography of the Lower Land in the Last Century of the Hittite Empire (İngilizce). Hacettepe Üniversitesi. ss. 501-505. 29 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2022. 
  9. ^ a b HACIGÖKMEN, Mehmet Ali. "Türkiye Selçukluları Zamanında Konya'nın Devlet Merkezi Oluşu" (PDF). TÜRKİYAT ARAŞTIRMALARI DERGİSİ, 231. ss. 248-249. 24 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Haziran 2014. 
  10. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 29 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Temmuz 2014. 
  11. ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2012. 
  12. ^ "Kanun No. 3399" (PDF). 12 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Ağustos 2014. 
  13. ^ "Kanun No. 5216". 20 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2014. 
  14. ^ "Kanun No. 6360". 15 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2014. 
  15. ^ "Resmî İstatistikler - Konya". Meteoroloji Genel Müdürlüğü. 24 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2016. 
  16. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2020. 
  17. ^ a b "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 7 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Şubat 2020. 
  18. ^  . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016. 
  19. ^  . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  20. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  21. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  22. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  23. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  24. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  25. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  26. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  27. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  28. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  29. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  30. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  31. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  32. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  33. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  34. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  35. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  36. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  37. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  38. ^ a b c d e f g h
    • "Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Konya Nüfusu". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "Konya Nüfusu". nufusune.com. 
    • "Konya Nüfusu". nufusubu.com. 
  39. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2012. 
  40. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2014. 
  41. ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2012. 
  42. ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2012. 
  43. ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2013. 
  44. ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2012. 
  45. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2012. 
  46. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Haziran 2020. 
  47. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 20 Eylül 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2020. 
  48. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 10 Eylül 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2020. 
  49. ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2020. 
  50. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2020. 
  51. ^ "KONYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ". meclis.konya.bel.tr. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2022. 
  52. ^ İçişleri Bakanlığı- İller İdaresi Genel Müdürlüğü
  53. ^ a b Karayolları Genel Müdürlüğü
  54. ^ "TCDD". 8 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2011. 
  55. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2012. 
  56. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2015. 
  57. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2015. 
  58. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2015. 
  59. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2015. 
  60. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2015. 
  61. ^ a b c d e f "Konya Büyükşehir Belediyesi Meclis gündemi (14.08.2006)". Konya Büyükşehir Belediyesi. 25 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2010. 
  62. ^ "Konya İle Cordoba Arasında Kardeş Şehir Protokolü İmzalandı". Konya Büyükşehir Belediyesi. 17 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2010. 
  63. ^ "Konya İle Kazakistan'ın Tarihi Şehri Çimkent "Kardeş Şehir" Oluyor". Konya Büyükşehir Belediyesi. 17 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2010. 
  64. ^ "Konya Büyükşehir Belediyesi Meclis gündemi". Konya Büyükşehir Belediyesi. 11 Haziran 2007. 14 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2010. 
  65. ^ "Тетово се збратимува со турскиот град Коња" (Makedonca). Утрински весник. 18 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2010. 
  66. ^ "Kyoto İle Kardeş Şehir Protokolü İmzalandı, Heyet Japon Parkı'nı Gezdi". Konya Büyükşehir Belediyesi. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2010. 
  67. ^ "Konya ile Multan Arasında Kardeş Şehir Protokolü İmzaladı". Konya Büyükşehir Belediyesi. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2010. 
  68. ^ "Saraybosna ve Konya Kardeş Şehir Oldu". Konya Büyükşehir Belediyesi. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2010. 
  69. ^ "Konya İle Kulob Kardeş Şehir Oldu". Konya Büyükşehir Belediyesi. 6 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2013. 
  70. ^ "Konya İle Bangladeş'in Sylhet Şehri Arasında Kardeş Şehir Protokolü İmzalandı". Konya Büyükşehir Belediyesi. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2013. 
  71. ^ "Konya İle Belh Vilayeti Mezar-ı Şerif Şehri Arasında "Kardeş Şehir Protokolü" imzalandı". Konya Büyükşehir Belediyesi. 6 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2013. 
  72. ^ "Konya İle Aden Arasında Kardeş Şehir İlişkileri Başladı". Konya Büyükşehir Belediyesi. 6 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2013. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Vikipedi'nin kardeş projelerinden

hakkında daha fazla bilgi edinin
Commons'ta ara Commons'ta dosyalar
Vikisöz'de ara Vikisöz'de alıntılar
Vikikaynak'ta ara Vikikaynak'ta belgeler
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Konya&oldid=29667467" sayfasından alınmıştır