Konrad Wallenrod

Konrad Wallenrod, 14. yüzyılda hüküm süren Litvanya Büyük Dükalığı'nda geçen, Adam Mickiewicz tarafından 1828'de Lehçe yazılmış şiiridir.

Mickiewicz şiiri, Vilnius Üniversitesi'ndeki Filaret Topluluğu katıldığı için sürgün edildiği Rusya'nın Sankt-Peterburg şehrinde yaşarken, Polonya-Litvanya Birliği'nin 18. yüzyılın sonlarında Rus İmparatorluğu, Prusya Krallığı ve Avusturya İmparatorluğu tarafından bölünmesini protesto etmek için yazdı.

Şiir, Rus yönetimine karşı gerçekleşen Kasım Ayaklanmasına ilham verdi. Yıkıcı teması çoğu okuyucu için açık olsa da, şiir sansürciler arasındaki anlaşmazlığa neden olmasından dolayı sansürden kaçtı. Eserin ikinci baskısında Çar I. Nikolay'a saygısını belirten yazı yazan Mickiewicz daha sonra eseri küçümsese de, Polonya'daki kültürel etkisi günümüzde bile devam etmektedir.

İçeriği[değiştir | kaynağı değiştir]

Eserin önsözde Mickiewicz, Litvanyalılar, Prusyalılar, Polonyalılar ve Ruslar arasındaki etkileşimleri açıklayarak bölgenin tarihini kısaca özetlemektedir. Eser, Litvanyalıların nefret ettiği Cermen Şövalyeleri tarafından yakalanıp ve bir Hristiyan olarak yetiştirilen kurgusal bir Litvanyalı olan Wallenrod'un hikâyesini anlatıyor. Büyük Üstat pozisyonuna kadar yükselen Wallenrod, gizemli bir ozan tarafından pagan mirasını tekrar öğrenir.^[1] Wallenrod, bundan sonra şövalyeleri kasıtlı olarak büyük bir askeri yenilgiye sürükleyerek intikam almak istiyor. Bu sırada Wallenrod, inzivaya çekilerek yaşayan Aldona adında bir karısı olduğunu öğrenir. Daha sonra şövalyeler Wallenrod'un ihanetini anlar ve onu ölüme mahkum ederler. Wallenrod, Aldona ile birlikte kaçmak ister ancak Aldona Wallenrod ile kaçmayı reddeder. Daha sonra Wallenrod intihar eder.

Kültürel etkiler[değiştir | kaynağı değiştir]

"Wallenrodizm" kavramı, yüce ve asil bir hedefe ulaşmak için düşmanına yaklaşmak ve ondan intikam almak için hileye başvurmak anlamına geliyordu. Wallenrodizm, Polonya'da kalıcı bir parçası haline geldi ve 19. ve 20. yüzyıllarda gerçekleşen Leh ayaklanmalarında yankı buldu. Şiir, Machiavelli'nin bir liderin hem aslan hem de tilki olması gerektiği şeklindeki sözüne bir gönderme içeriyordu.^[2] Aldatma ve komplo unsurlarının Hristiyan ve şövalye değerleriyle bağdaşmadığı düşünüldüğünden, daha sonra "vatansever ihanet" olarak adlandırılacak olan şeyin teşvik edilmesi tartışma yarattı..^[3] Mickiewicz, şiirine halkın tepkisinin gücü karşısında şaşırdı ve yayınlanmasından pişman oldu; ölümünden önce, sadece "siyasi broşür" olarak tanımladığı her nüshasını geri satın alıp yakmadaki mali yetersizliğinden duyduğu hayal kırıklığını dile getirdi.Konrad Wallenrod; İtalyan besteci Amilcare Ponchielli tarafından Litvanyalılar ve Polonyalı besteci Władysław Żeleński (1885) tarafından Konrad Wallenrod olarak operaya iki kez çevrildi. Polonyalı besteci Frédéric Chopin, Ballad, Op. 23 eserinde bu eseri temel almış olması muhtemeldir.^[4] Dünyaca ünlü Polonyalı yazar Joseph Conrad'ın takma adının Konrad olmasının şiirin kahramanına saygı gösterilmesinden dolayı olması muhtemeledir.^[5]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Czeslaw Milosz (1984). History of Polish Literature. University of California Press. s. 220. ISBN 978-0-520-04477-7. 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2021.
^ Christopher John Murray (2004). Encyclopedia of the Romantic Era, 1760-1850, volume 2. Taylor & Francis. s. 740. ISBN 978-1-57958-422-1. 13 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2021.
^ Richard Andrew Cardwell (2004). The Reception of Byron in Europe, volume 1. Continuum International Publishing Group. s. 310. ISBN 978-0-8264-6844-4. 13 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2021.
^ Jonathan Bellman (2009). Chopin's Polish Ballade Op. 38 as Narrative of National Martyrdom. Oxford University Press US. s. 72. ISBN 978-0-19-533886-7. 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2021.
^ Jean M. Szczypien (1998). "Echoes from Konrad Wallenrod in Almayer's Folly and A Personal Record". Nineteenth-Century Literature. University of California Press. 53 (1): 91-110. doi:10.2307/2902971. JSTOR 2902971.

[milo-1] Czeslaw Milosz (1984). History of Polish Literature. University of California Press. s. 220. ISBN 978-0-520-04477-7. 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2021.

[mur-2] Christopher John Murray (2004). Encyclopedia of the Romantic Era, 1760-1850, volume 2. Taylor & Francis. s. 740. ISBN 978-1-57958-422-1. 13 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2021.

[recep-3] Richard Andrew Cardwell (2004). The Reception of Byron in Europe, volume 1. Continuum International Publishing Group. s. 310. ISBN 978-0-8264-6844-4. 13 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2021.

[bellman-4] Jonathan Bellman (2009). Chopin's Polish Ballade Op. 38 as Narrative of National Martyrdom. Oxford University Press US. s. 72. ISBN 978-0-19-533886-7. 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2021.

[5] Jean M. Szczypien (1998). "Echoes from Konrad Wallenrod in Almayer's Folly and A Personal Record". Nineteenth-Century Literature. University of California Press. 53 (1): 91-110. doi:10.2307/2902971. JSTOR 2902971.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]