Kodori krizi (2006)

Vikipedi, özgür ansiklopedi
2006 Kodori Krizi
Abkhaz–Georgian çatışması
Tarih 22–28 Temmuz 2006
Yer Kodori Boğazı, Abhazya Özerk Cumhuriyeti, Gürcistan
Sonuç Gürcü Hükûmeti kazandı
Taraflar
Gürcistan Gürcistan Gürcistan Emzar Kvitsiani'nin

Desteği iddia edilen gruplar:

Öne çıkan kişiler
Vano Merabishvili Emzar Kvitsiani
Kayıplar
1 sivil öldürüldü[1] 2 MIA özel kuvvetleri subayı yaralandı[2]

2006 Kodori krizi, Abhazya'nın Kodori Boğazı'nda yerel bir milis liderinin isyancıları silahsızlandırmak için polis güçleri gönderen Gürcistan Hükûmeti'ne muhalefetini ilan etmesiyle beraber Temmuz 2006'nın sonlarına doğru ortaya çıkan kriz.[3] Kodori Boğazı'nın üst kısmı, o zamanlar Abhazya makamları tarafından kontrol edilmeyen Gürcistan'ın ayrılıkçı Cumhuriyeti olan Abhazya'nın tek kısmıydı.

Kriz öncesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Kodori Boğazı'nın yerini gösteren Abhazya haritası.

Ormanlık manzaraları ve kayalık tepeleriyle Kodori Boğazı, Abhazya'nın kuzeydoğu köşesindeki Büyük Kafkas dağlarında yer almaktadır. Gürcü halkının yerel bir alt grubu olan Svans'ın yaşadığı bu stratejik geçidi ele geçirmek için Abhazların birkaç girişimine rağmen, geçidin üst kısmı Abhaz savaşından bu yana hiçbir zaman ayrılıkçıların kontrolü altında olmamıştır. Merkezi Gürcü hükûmetinin güvencesiz kontrolü altında kaldı, ancak bölgenin hükûmeti, daha önce Abhaz ayrılıkçı güçlerine karşı geçidin savunmasını yöneten yerel bir otorite ve savaş diktatörü Emzar Kvitsiani tarafından son krize kadar etkili bir şekilde yönetildi. Yerel Monadire (kelimenin tam anlamıyla: "Hunter[4] (Avcı)") komutanı sıfatıyla Abhaz ayrılıkçı güçlere karşı geçit savunmasına öncülük eden yerel yönetim ve diktatör, Emzar Kvitsiani tarafından olmuştur. 2003'teki kansız Gül Devrimi'nde, Shevardnadze'nin devrilmesinden sonra, yeni Gürcü hükûmeti Monadire gücünü dağıttı ve Kvitsiani'nin görevini aldı. Kvitsiani'nin kaçakçılık ve Gürcistan polisi tarafından aranan birkaç ceza makamına sığınma sağlamak gibi diğer suç faaliyetlerine karıştığına dair de güçlü şüpheler vardır.

Krizin gerçekleşmesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Emzar Kvitsiani, Gürcü savaş diktatörü.

Kriz, 22 Temmuz 2006'da Kvitsiani'nin eski milislerini yeniden silahlandırması ve Gürcistan'ın merkezi yetkililerine karşı geldiğini ve yetkililerin kendi milis gruplarını silahsızlandırma girişimlerine direneceğini söylediğinde başladı.[5] Teslim olma pazarlığı girişimleri boşa gitti ve milisler, Gürcistan İçişleri Bakanı Vano Merabishvili tarafından gönderilen bir ültimatomu reddetti. 25 Temmuz'da, Gürcistan hükûmeti, meydan okuyan paramiliter lideri silahsızlandırmak için polis ve güvenlik güçlerinden oluşan güçlü bir müfrezeyi gönderdi. Yetkililer başlangıçta herhangi bir yorum yapmayı reddettikleri için vadiden gelen bilgiler büyük ölçüde yetersizdi ve doğrulanmamıştı.[6] Daha sonra 25 Temmuz'da Eğitim ve Bilim Bakanı Alexandre Lomaia, Kodori bölgesinde anayasal düzeni yeniden sağlamak amacıyla planlanan polis operasyonunun sürdüğünü doğruladı. Gürcü televizyon kanalı Rustavi 2'ye göre, isyancılara Abhaz ordusu ve Abhazya'da konuşlanmış Rus barış gücü tarafından yiyecek ve cephane sağlandı. Ayrıca Rustavi 2, Rus barış güçlerinden bir helikopterin isyancılara yiyecek sağlamak için isyancıların kontrolündeki bölgeye indiğini, ancak Gürcüler onu düşürmekle tehdit ettiği için geri uçmadığını bildirdi.

Resmî kayıtlara göre, Gürcistan hükûmet güçleri, 26 Temmuz sonu itibarıyla geçidin büyük bölümünü kontrol ederek, bazı isyancıları teslim olmaya zorladı. Kvitsiani dâhil diğerleri çevredeki ormanlarda saklandı. Her iki tarafta çok sayıda yaralı ve yaralı olduğu bildirildi. İsyancılar ve polis arasında çıkan çatışmada bir sivilin öldüğü de doğrulandı. 27 Temmuz'da Gürcistan Savunma Bakanı Irakli Okruashvili, televizyonda yayımlanan bir röportajda, isyancıların çoğu teslim olduğu veya yakalandığı için operasyonun başarıyla tamamlandığını, isyanın "yabancı bir ülkede planlanan bir provokasyon" olduğunu da söyledi.

28 Temmuz'un sonunda, vadideki tüm köyler hükûmet güçleri tarafından kontrol edildi. Geçitte çok sayıda silah ve mühimmat da bulundu. Kvitsiani, iddialara göre Abhazya başkenti Sohum'a kaçmayı başardı.

Tepkiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Gürcü polis operasyonunun başlamasıyla birlikte Rus ve fiili Abhaz yetkilileri, çatışma bölgesinin yakın çevresinde Gürcü güçlerinin varlığıyla ilgili endişelerini dile getirdiler. Abhazya liderliği, Gürcistan'ın silahlı birimleri tarafından Kodori Boğazı'na herhangi bir sızmayı, Gürcü tarafının gorge'ye askerî güç göndermeme yükümlülüğünü üstlendiği 14 Mayıs 1994 tarihli ateşkes ve kuvvetlerin ayrılmasına İlişkin Anlaşmanın ve 1998 Mayıs protokolünün büyük bir ihlali olarak değerlendirdi. Hem Rus hem de Abhaz yetkilileri, 25 Temmuz ve 26 Temmuz'da Kodori'de güç kullanımının bölgede yeni bir çatışmaya yol açabileceği konusunda uyarıda bulundu. Abhazya Cumhurbaşkanı Sergei Bagapsh, Kodori Geçidi'ndeki kriz sırasında şu açıklamalarda bulundu: "Gürcü askerleri Abhazya sınırını geçerse, yeni bir çatışma başlatılabilir, çünkü bu durumda Abhaz askerleri ateş açacak" dedi.

Gürcü yetkililer, geçitte faaliyet gösteren tek gücün polis ve güvenlik hizmetleri olduğunu ve bu nedenle önceki ateşkes protokollerini ihlal etmediğini söyleyerek suçlamaları reddetti. Gürcü güçlerinin ayrılıkçıların kontrolündeki bölgelere girmeye devam etmeyi planladıkları yönündeki iddiaları reddettiler ve Gürcistan'ın ayrılıkçı çatışmaları barışçıl yollarla çözmeyi planladığını yinelediler. 26 Temmuz'da NATO Genel Sekreteri Jaap de Hoop Scheffer, Gürcistan başbakanı Zurab Noghaideli ile yaptığı görüşmede, Gürcistan'ın Abhazya ve Güney Osetya'dan kopan cumhuriyetindeki sorunlara yönelik tutumunu desteklediğini ifade etti.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Officials Visit Kodori". old.civil.ge. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2020. 
  2. ^ "Official: Government Forces Control Most of Kodori Gorge". www.civil.ge. 8 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2020. 
  3. ^ Jibladze, Kakha. "KODORI GORGE OPERATION SHOWS GEORGIA'S GROWING STRENGTH". cacianalyst.org. Erişim tarihi: 3 Ekim 2020. 
  4. ^ SVİMONİSHVİLİ, GİORGİ. "რაში გამოიხატება პუტინის პატივისცემა ქართველი ხალხის მიმართ?". iberiamagazine.com. Erişim tarihi: 3 Ekim 2020. 
  5. ^ "Online Magazine Civil Georgia". 8 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2006. 
  6. ^ Corso, Molly. "Georgian minister: Kodori Gorge operation winding down". www.refworld.org. Erişim tarihi: 3 Ekim 2020. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kodori_krizi_(2006)&oldid=32547476" sayfasından alınmıştır