Kloroform

Kloroform

Adlandırmalar
Sistematik IUPAC adı Triklorometan
Diğer adlar formil triklorür; metan triklorür; metil triklorür; metenil triklorür; freon 20; refrigerant-20
Tanımlayıcılar
CAS numarası	67-66-3
3D model (JSmol)	Etkileşimli görüntü
Kısaltmalar	R-20; UN 1888; TCM
ChEBI	CHEBI:35255
ChemSpider	5977
ECHA InfoCard	100.000.603
EC Numarası	200-663-8
KEGG	C13827
PubChem CID	6212
RTECS numarası	FS9100000
CompTox Bilgi Panosu (EPA)	DTXSID1020306
InChI InChI=1/CHCl3/c2-1(3)4/h1H
SMILES ClC(Cl)Cl
Özellikler
Kimyasal formül	CHCl3
Molekül kütlesi	119,38 g mol−1
Görünüm	Renksiz sıvı
Koku	Ağır eterik koku
Yoğunluk	1.564 g/cm3 (-20 °C) 1.489 g/cm3 (25 °C) 1.394 g/cm3 (60 °C)
Erime noktası	−63.5 °C (−82.3 °F; 209.7 K)
Kaynama noktası	61.15 °C (142.07 °F; 334.30 K) 450 °C'de bileşenlerine ayrışır.
Çözünürlük (su içinde)	1.062 g/100 mL (0 °C) 0.809 g/100 mL (20 °C) 0.732 g/100 mL (60 °C)
Çözünürlük	Benzende çözünür. Dietil eter, yağlar, ligroin, alkol, CCl4 ve CS2 ile karışabilir.
Buhar basıncı	0.62 kPa (-40 °C) 7.89 kPa (0 °C) 25.9 kPa (25 °C) 313 kPa (100 °C) 2.26 MPa (200 °C)
Henry yasası sabiti (kH)	3.67 L·atm/mol (24 °C)
Asitlik (pKa)	15.7 (20 °C)
Tehlikeler
İş sağlığı ve güvenliği (OHS/OSH):
Ana tehlikeler	Kanserojen madde
GHS etiketleme sistemi:
R-ibareleri	R22, R38, R40, R48/20/22
NFPA 704 (yangın karosu)	2 0 0
NIOSH ABD maruz kalma limitleri:
PEL (izin verilen)	50 ppm (240 mg/m3)
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).
Bilgi kutusu kaynakları

Kloroform, anestezik (uyuşturucu) etkisi olan bir kimyevi madde. Kimyasal formülü CHCl₃ olup, triklormetan da denir. Ağır, renksiz bir sıvı olup 61 °C'de kaynar. Yoğunluğu 1,48 g/cm³'tür. Kolay buharlaşır. Yağları çözer. Kimyasal işlemlerde çok kullanılır.

1831 yılında Justus Liebig tarafından keşfedilmiş ve ilk defa 1848 yılında İngiltere'de James Simpson tarafından anestetik olarak kullanılmıştır. Renksiz, tatlı kokulu bir sıvıdır ve yanıcı değildir. Anestetik etkisi dietil eterden 5 defa kuvvetlidir, ancak toksik etkisi de yüksektir. Alev mevcudiyetinde toksik bir gaz olan fosgene dönüşür. Uyuşturucu etkisi yüksek olduğundan düşük konsantrasyonlarda kullanılır. Öldürücü dozu ile uyuşturucu dozu arasında büyük bir fark yoktur. Keza kloroformun, kan basıncını düşürmek, kalp ritmini bozmak, deri ve mukozaya zarar vermek gibi etkileri vardır. Uzun süre kloroform kullanmak komaya hatta ölüme de neden olabilir. Özellikle kalp ve karaciğer üzerinde zararlı yan etkileri vardır. Bu nedenle insanlarda anestetik olarak nadiren kullanılmaktadır.

Kloroform çeşitli yöntemlerle sentez edilebilir, teknikte Liebig tarafından bulunan yöntem tercih edilir. Bu yöntem, etil alkol veya asetonun, kireç kaymağı veya sodyum hipoklorid ile oksidasyonu ve klorlandırılmasına dayanır. Kloroform teknikte metanın klorlandırılması ile de elde edilmektedir.

Anestetik olarak kullanılacak kloroform gümüş nitrat ile çökelek vermemeli ve kongo kırmızısının alkoldeki çözeltisinin rengini mavileştirmemelidir. Bu nedenle anestetik kloroform özel olarak hazırlanır ve koyu renkli şişelerde saklanır. Kloroform ışık etkisi ile havada yavaş yavaş oksidasyona uğrar, oksidasyonu önlemek için %0.5-1 alkol ilave edilir.