Kloroflorokarbon gazları

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Kloroflorokarbon (CFC) gazları atmosfere parfümlerden, klimalardan, buzdolaplarından, araba egzozlarından ve sera gazları ile yayılır. Ozon ile tepkimeye girerek, ozon tabakasındaki ozon ile reaksiyona girerek parçalanmasına neden olur. Böylece ozon tabakasında ozon derişimi azalır. Sera gazlarından olan kloroflorokarbonlar küresel ısınmanın da başlıca sebeplerindendir.

Kloroflorokarbonlar, tüm ozon inceltici maddeler içerisinde en fazla kullanılanlardır. Zehirleyici olmamaları, yanıcı olmamaları, kararlı doğası, ısıyı emme etkinlikleri onları 20. yüzyılda özellikle soğutucu alanında bir numaralı seçenek yaptı. Bu yıllarla başlayarak atmosferdeki kloroflorokarbon miktarı artmaktadır. Ozon tabakasına verdiği zararlardan dolayı 1987 yılında genetiği Montreal'de imzalanan bir protokol ile üretiminde sınırlandırma getirilmiştir. Bu kapsamda 1996 Ocak ayında yalnız astım ilaçları için gerekli küçük miktar kloroflorokarbon gazı dışında üretimi durdurulmuştur. Üretilmesi durdurulan kloroflorokarbon gazları yerine atmosferik ömrü daha az olan hidroflorokarbon gazlarının kullanımı yaygınlaştırılmıştır. Hidroflorokarbon gazlarının ömürleri kloroflorokarbon gazlarına göre daha kısa olduğu için ozon tabakasına verdiği zarar daha azdır.[1]

Kullanım alanları; soğutucular, araba klimaları, köpük ürünleri, yalıtım maddeleri, mikroçipleri ve diğer elektronik aletleri temizlemek için çözücü, steril gaz karışımlarında bir bileşim maddesi, spreylerde itici gaz gibi pek çok değişik ürün yelpazesini içermektedir.

Her yıl yaklaşık 800.000 ton kloroflorokarbon atmosfere salıverilmektedir. Bunların atmosferde bozulmadan kalış ömürleri 100 yıldır ve yapılan anlaşmalar sonucu tüm dünyada kullanımdan kaldırılma tarihi ise 1996 olarak belirlenmiştir.

Kloroflorokarbonlar[değiştir | kaynağı değiştir]

CFC'ler
Sistematik ad Numarası, yaygın adı Kaynama noktası (°C) Formülü
Trikloroflorometan Freon-11, R-11, CFC-11 23.77 CCl3F
Diklorodiflorometan Freon-12, R-12, CFC-12 −29.8 CCl2F2
Klorotriflorometan Freon-13, R-13, CFC-13 −81 CClF3
Dikloroflorometan R-21, HCFC-21 8.9 CHCl2F
Klorodiflorometan R-22, HCFC-22 −40.8 CHClF2
Kloroflorometan Freon 31, R-31, HCFC-31 −9.1 CH2ClF
Bromoklorodiflorometan BCF, Halon 1211, H-1211, Freon 12B1 −3.7 CBrClF2
1,1,2-Trikloro-1,2,2-trifloroetan Freon 113, R-113, CFC-113, 1,1,2-Triklorotrifloroetan 47.7 Cl2FC-CClF2
1,1,1-Trikloro-2,2,2-trifloroetan Freon 113a, R-113a, CFC-113a 45.9 Cl3C-CF3
1,2-Dikloro-1,1,2,2-tetrafloroetan Freon 114, R-114, CFC-114, Diklorotetrafloroetan 3.8 ClF2C-CClF2
1,1-Dikloro-1,2,2,2-tetrafloroetan CFC-114a 3.4 Cl2FC-CF3
1-Kloro-1,1,2,2,2-pentafloroetan Freon 115, R-115, CFC-115, kloropentafloroetan −38 ClF2C-CF3
2-Kloro-1,1,1,2-tetrafloroetan R-124, HCFC-124 −12 CHFClCF3
1,1-Dikloro-1-floroetan R-141b, HCFC-141b 32 Cl2FC-CH3
1-Kloro-1,1-difloroetan R-142b, HCFC-142b −9.2 ClF2C-CH3
Tetrakloro-1,2-difloroetan Freon 112, R-112, CFC-112 91.5 CCl2FCCl2F
Tetrakloro-1,1-difloroetan Freon 112a, R-112a, CFC-112a 91.5 CClF2CCl3
1,1,2-Triklorotrifloroetan Freon 113, R-113, CFC-113 48 CCl2FCClF2
1-bromo-2-kloro-1,1,2-trifloroetan Halon 2311a 51.7 CHClFCBrF2
2-bromo-2-kloro-1,1,1-trifloroetan Halon 2311 50.2 CF3CHBrCl
1,1-Dikloro-2,2,3,3,3-pentafloropropan R-225ca, HCFC-225ca 51 CF3CF2CHCl2
1,3-Dikloro-1,2,2,3,3-pentafloropropan R-225cb, HCFC-225cb 56 CClF2CF2CHClF

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 8 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2014.