Kemal Pir
Kemal Pir | |
|---|---|
 Kemal Pir | |
| Doğum | 1952 Güzeloluk köyü, Gümüşhane |
| Ölüm | 7 Eylül 1982 Diyarbakır Cezaevi |
| Ölüm sebebi | Ölüm orucu |
| Milliyet | Türk |
| Vatandaşlık | Türkiye |
| Eğitim | Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi |
| Meslek | Politik Aktivist |
| Etkin yıllar | 1970'lerin sonu |
| Tanınma nedeni | PKK Merkez Komite üyesi[1] Devrimci |
| Akraba(lar) | Ziya Pir (yeğeni) |
| Etkilendikleri | Karl Marx Vladimir Lenin Abdullah Öcalan[2] |
Kemal Pir (1952, Gümüşhane[3] - 7 Eylül 1982, Diyarbakır), PKK'nın ilk kadrolarından, iki defa cezaevinden firar etmiş[4] Türk PKK kurucu üyesi.[5][6] Lakabı "Laz Kemal" idi.
Yaşamı
Kemal Pir, 1952 yılında Gümüşhane'nin Torul ilçesine bağlı Güzeloluk köyünde doğdu. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi'nde okudu. Bu yıllarda Marksist-Leninist görüşlere yöneldi.[2][not 1] 1974'te Ankara Demokratik Yüksek Öğrenim Derneği'nde Abdullah Öcalan ile tanıştı. PKK'yı "ideolojik, siyasal" ve "toparlayıcı" bir akım olarak gören Pir[7], 1976'da örgüte kesin olarak katılmaya karar verdi.[8]
3 Haziran 1977'de üzerinde ateşli silah yakalanması sebebiyle Ankara'da tutuklandı. Ordu Cezaevi'ne nakledildi ve buradan firar etti. 17 Kasım 1978'de Şanlıurfa'da yakalandı ve 15 Temmuz 1979'da Pazarcık'ta tekrar firar etti. Kısa bir dönemini Suriye'de geçirdi. 1979 yılında PKK'nın ülke dışındaki alanlara kadrolarını geri çekme talimatı üzerine Filistin ve Lübnan'daki gerilla kamplarına gitti. 1980 sonbaharında Türkiye'ye dönünce yeniden tutuklandı.
Mahkeme savunmaları
Kemal Pir, 26 Mayıs 1981 tarihinde mahkemede yaptığı savunmasında örgüte girişini ve amacını şu sözlerle anlatmıştır;[9]
| “ | "Türkiye’de de bir eşitsizliği görüyordum. Eşitsizlik vardı, işçi sınıfının baskı altına alındığı, sömürüldüğü, yani yoksul, gece kondu mahalleriyle, burjuva mahalleri arasında farklar açık, belirgin, yoksul köylünün durumu da açık, belirgin; ama bu ülkede refah sürenlerin durumu açık, belirgindi. Aynı zamanda dünya çapında ulusal kurtuluş hareketlerinin ve sosyalist hareketlerin de önemi vardı ve 1972 yıllarındaki devrimci gençlik hareketleri ve devrimci hareketler beni dünyadaki olan olayları araştırmaya, incelemeye, tahlil etmeye, öğrenmeye götürdü. ... Marksizm’in tek doğru düşünce sistemi olduğunu, sosyalist sistemin ezilen sınıfları kurtaracağını, eşitsizliği ortadan kaldıracağını, dünyadaki eşitsizliğin kapitalist sistemden kaynaklandığına inandım. ... Dünyayı tanımak benim için bilmek, tanımak yetmiyordu. Dünyayı değiştirmek gerekiyordu. Değiştirmek içinde mücadele etmek gerekiyordu. Ben aynı zamanda sadece bilen bir insan değil, bilen, araştıran bir insandan ziyade dünyayı değiştirmek için mücadeleye katılmanın da gerekliliğine inandım ve mücadeleye katılmak istedim." | „ |
—Kemal Pir, 26 Mayıs 1981 | ||
Bu sözler üzerine duruşma hakiminin "Değiştirmek, sosyalizmin kapitalizmin yerine ikamesini mi kastediyorsunuz?" şeklindeki sorusu üzerine Pir "Evet, sosyalizmin, kapitalizmi yok etmesini, yani sosyalizmin hakim olmasını, bu doğrultuda. ... ama öyle ki her sistem kendisini koruyacak örgütleri de yaratmış. Bizatihi mahkemelerin varlığı, ceza şeylerinin varlığı, işte silahlı güçlerin varlığı; her sistemin kendisini koruma örgütleridir. Bu örgütler müsaade etmiyorlar. Müsaade etmedikleri için, yani devlet örgütünün bizatihi varlığı sistemi koruyor. Devletin yıkılması gerekir. Düşüncem bu. ... Şimdi ben işte bu dönemde Türkiye’deki devletin, bu şekilde ortadan kaldırılmasına inandım. Çünkü Türkiye’de hüküm süren sistem kapitalist sistem, emperyalizme bağlı bir sistem." ifadelerini kullanmış ve örgütsel olarak nihai hedefinin devleti ortadan kaldırmak olduğunu ifade etmiştir.
Ölümü
Kemal Pir 14 Temmuz 1982'de Diyarbakır Cezaevi'nde başlayan ölüm orucu sonucunda, tutuklulardan Mehmet Hayri Durmuş, Akif Yılmaz ve Ali Çiçek ile birlikte ölüm orucunun 55. gününde yaşamını yitirmiştir.[10][11][12] Bu olay "14 Temmuz anma günü" olarak günümüzde etkinliklerle anılmaktadır.[13][14][15]
Pir, vasiyetinde Diyarbakır Cezaevi iç güvenlik komutanı Esat Oktay Yıldıran'ın öldürülmesini istemiştir. Yıllar sonra bir halk otobüsünde Yıldıran'ı öldüren kişi "Laz Kemal'in selamı var" dedikten sonra onu kurşunlayarak öldürmüştür. Buna karşın PKK bu cinayeti üstlenmemiştir.[16]
Dış bağlantılar
Dipnotlar
- ^ Kemal Pir, Marksizm-Leninizm ile tanışmasını ve bunun kendi kişiliği üzerindeki etkisini şu şekilde ifade etmiştir: "Ben araştırır incelerken ve tahlil etmeye çalışırken; çıplak olarak kavramaya çalıştım ve Marksizme yöneldim. Marksizmin tek doğru düşünce sistemi olduğuna, sosyalist sistemin ezilen sınıfları kurtaracağına, eşitsizliği ortadan kaldıracağına, dünyadaki eşitsizliğin kapitalist sistemden kaynaklandığına inandım, Marksist oldum, yani sosyalist oldum."
Kaynaklar
- ^ Dural, A. B., Дурал, А. Б. (2013). Domestic and International Factors of Ethnic Violence: PKK Movement until 2005, (İngilizce) Management and Education, 9(4), s. 9.
- ^ a b Kemal Pir’in sözlerini, tam da şimdi hatırlamak!, Gerçek gazetesi, Erişim tarihi: 6 Eylül 2015.
- ^ Kemal Pir Biyografi.net, Erişim tarihi: 30 Ekim 2015
- ^ Ölüm orucundan ölen ilk mahkum PKK'lı 'Laz Kemal'di!, avrupa-postasi.com, Erişim tarihi: 6 Eylül 2015.
- ^ Jongerden, J., & Akkaya, A. H. (2012). The Kurdistan Workers Party and a New Left in Turkey: Analysis of the revolutionary movement in Turkey through the PKK’s memorial text on Haki Karer. European Journal of Turkish Studies. Social Sciences on Contemporary Turkey, (14).
- ^ Gunter, M. (1990). The Kurdish Insurgency in Turkey. Journal of South Asian and Middle Eastern Studies, 13(4).
- ^ Jongerden, J., Akkaya, A. H. (2010). Born from the Left. Nationalisms and Politics in Turkey: Political Islam, Kemalism and the Kurdish Issue, s. 123.
- ^ Kemal Pir'in sorgu ifadesi, diyarbakirzindani.com, Erişim tarihi: 22 Ocak.
- ^ Kemal Pir - Mahkeme Tutanaklarından PKK Davası, Erişim tarihi: 29 Eylül 2016.
- ^ Ertuğrul Mavioğlu, Apoletli Adalet: Bir 12 Eylül Hesaplaşması, İthaki Yayınları, 2006. sayfa 149.
- ^ Özcan, A. K. (2005). The nature and resource field of the Kurdish resistance in Turkey: A dormant resource. Middle Eastern Studies, 41(3), s. 391-406.
- ^ Fırat, B. Ş., Fırat, M. Kürt Hareketi’ni Diyarbakır Cezaevi’ne ‘Hapsetmek’: İktidar, Özne ve Siyaset Üzerine Eleştirel Bir Deneme.
- ^ 14 Temmuz direnişçileri bir çok yerde anıldı, 15 Temmuz 2015, Erişim tarihi: 28 Eylül 2016.
- ^ Avrupa’da 14 Temmuz şehitleri anıldı, Fırat Haber Ajansı, 18 Temmuz 2016, Erişim tarihi: 28 Eylül 2016.
- ^ 14 Temmuz Direnişçileri Londra’da Anıldı, 12 Temmuz 2015, Erişim tarihi: 28 Eylül 2016.
- ^ Hacır, Gürkan, Kürtleşen "Türkler", Akşam gazetesi, 3 Temmuz 2011.
