Kaya mezarı
Kaya mezarları, statüsü yüksek kişiler için yapılmış, oyulmaya ve işlenmeye uygun kayalarda oluşturulmuş mezarlar.
Yapısı
İçinde birkaç mezar bulunan aile tipi mezarlarda girişler oluşturulmuştur. Dışlarında işlemeler ve aileye ait bilgiler bulunmaktadır.
Koruma
İçerisinde ölen kişilere ait değerli eşyalar da gömüldüğünden mezarlarda koruma amaçlı tuzak sistemlerine rastlanılmıştır.
Türkiye'de illere göre kaya mezarları
Adıyaman
- Perre Kaya Mezarları
Afyonkarahisar
- Köhnüş Vadisi (Göynüş Vadisi)
- Ayazin
- Üçler-Döğer
- Selimiye
- Hisar (Amourium)
- Dişli (Tavşantepe)
Amasya
Antalya
Çankırı
- Ilgaz (İnköy)
- Sakaeli
- Beşdut
Çorum
- Alaca
- İskilip
Denizli
- Hierapolis Kaya Mezarları
Eskişehir
- Midas Anıtı (Yazılıkaya)
- Gerdek Kaya
- Aslanlı Kaya,Kümbet Vadisi
- Doğanlı Kale
- Şükranlı Kaya
- Hamam Kaya
Isparta
- Hoyran Kaya Mezarları (Yalvaç)
Kastamonu
- Sipahiler Kaya Mezarı
- Kalekapı Kaya Mezarı
- Doğanlar Kalesi
- Zımbıllı Tepe Höyüğü (Pompeipolis)
- Urgancı Kaya Mezarı
- Aygır Kalesi Kaya Mezarı
- Bademci Kaya Mezarı
- Hobu Kayası Mezarı
Konya
- Bozkır
- Kadınhanı
Malatya
- Akçadağ Kaya Mezarları
- Akçadağ Bağköy kaya mezarları
- Akçadağ Yaylımlı kaya mezarları
Muğla
- Telmessos (Fethiye) Kaya mezarları
- Kaunos (Dalyan) Kaya mezarları
- Pınara (Fethiye) Kaya mezarları
- Tlos (Fethiye) Kaya mezarları
- Telmissus (Bodrum) Kaya mezarları
Ordu
- Delikkaya Kaya Mezarları
Samsun
- Esenköy Kaya Mezarları
Vezirköprü İlçesine 12 km uzaklıkta yer alan Esenköydeki Zindankaya arkeolojik alanındadır. Kaya dıştan üç sütun olarak görünmektedir. İç kısımda iki oda ve iki oda önünde sütünlar arasında yer alan bir koridordan oluşmaktadır. Kaya mezar ön taraftan bakıldığında yaklaşık 5 metre yüksekliğindedir. 3 metreye kadar olan bölüm dik olup diğer kısımda dar bir merdivenle kaya mezarın içine girilir. Ön taraftan bakınca dimdik ve keskin bir kaya görünümünde olan mezar arka taraftan bakınca tümülüsü andırmaktadır. Demir çağının önemli eserlerindendir. Kaya mezar daha çok barınma amaçlı yapılmış iki odadan oluşan bir evi andırmaktadır.
Sinop
- Terelek Kaya Mezarı (Durağan) Terelek Kral Mezarları Sinop ili Durağan ilçesi Kemerbahçe köyü sınırları içerisinde olup burası Durağan ilçe merkezine 12 km uzaklıktadır. Kaya mezarı yine Durağan ilçesinde bulunan Ambarkaya Kral Mezarlarından yaklaşık 100 sene daha yeni bir yapıdır. Tahminen MÖ 7. yüzyılda yapılmıştır. Ambarkaya mezarlarında herhangi bir kabartma figüre rastlamazken burada yapı tekniğinin biraz daha ilerlemesine bağlı olarak çeşitli figürler görürüz. Terelek Kral mezarları üç sütun üzerine inşa edilmiş olup sütunlar aşağıdan yukarıya doğru incelmektedir. Sütunların altı tonozludur. Yani sağlamlığı arttırmak için yuvarlak bir taban alanı oluşturulmuştur. Figürlerden en önemlisi ve en büyüğü bir insanın aslanla boğuşmasının tasvir edildiği kabartmadır.
- Ambar Kaya Mezarı (Durağan)
- Salar Köyü Kaya Mezarı (Boyabat)
- Arımkaya Tüneli ve Kaya Mezarı (Boyabat)