Kastamonu Vilayeti

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla
ولايت قصطمونى‎
Vilâyet-i Kastamonu
Osmanlı İmparatorluğu Vilayeti
←
1864–1922 →
Kastamonu Vilayeti harita üzerinde
Kastamonu Vilayeti (1900)
Merkez Kastamonu
Tarih
 - Kuruluş 1864
 - Kaldırılış 1922
Nüfus
 - Müslüman, 1914[1] 737.302 
 - Yunan, 1914[2] 20.958 
 - Ermeni, 1914[3] 8.959 

Kastamonu Vilayeti, Osmanlı Devleti vilayetidir. 1864 yılında kabul edilen Teşkil-i Vilâyet Nizamnâmesi ile Kastamonu Eyaletinin kaldırılmasıyla yine aynen Kastamonu idari merkezinde kurulmuştur. Vilayetin ilk valisi İşkodralı Mustafa Paşadır.[4]

1903 Yılı Salnamesine Göre Kastamonu Vilayeti[değiştir | kaynağı değiştir]

Kastamonu Vilayeti; Sivas ve Trabzon, güneybatıda Ankara ve Hüdavendigar, batısında İzmit Sancağı ve kuzeyinde Bahr-ı Siyah (Karadeniz) ile çevrilidir. [5]

Kastamonu'ya şeref veren kutsal binalardan Atabey Gazi camisi şehrin bilinen en eski camisidir ki bu caminin kapısı üzerinde altıyüz yetmiş iki tarihinde tamir edildiği yazdığına göre şehir bu tarihten çok daha önce Müslüman idaresi altına girmiştir.[5]

Selçuklu Devletinin yıkılmaya yüz tuttuğu yıllarda Şemseddin Bey, ilân-ı istiklal ederek buranın Anadolu'nun diğer yerleri gibi bağımsız bir idare şekli almasını sağlamıştır.[5]

Kastamonu Vilayeti İdari Taksimatı (1903)[6]
Sancaklar Kazalar Nahiyeler
Kastamonu Sancağı Kastamonu (Merkez) Devrekani, Akkaya, Kuzkaya, Göl
İnebolu Abana, Küre
Safranbolu Eflani, Ulus, Aktaş
Tosya -
Taşköprü Gökçeağaç
Araç İğdir, Mergüze
Daday Azdavay
Cide Hoşalay
Bolu Sancağı Bolu (Merkez)
Ereğli
Bartın Amasra
Düzce Akçaşehir
Hamidiye Çarşamba
Zonguldak
Gerede Mengen
Göynük
Mudurnu
Sinop Sancağı Sinop (Merkez) Gerze
Boyovası (Boyabat) Durağan
Ayancık Çekli
Kengırı (Çankırı) Sancağı Çankırı (Merkez) Koçhisar, Toht, Şabanözü, Karacaviran,

Bayındır, Ovacık

Not: Günümüzde ilçe olan bazı yerler bu tarihte henüz köy olduğu için tabloda gözükmemektedir.

Mâbed-i İslâmiye[değiştir | kaynağı değiştir]

Kastamonu içinde 65 adet cami ve mescid-i şerif, bir namazgah mevcuttur. Nasrullah, Atabey, İsmail Bey, Topçuoğlu, Sinan Bey, Yakupağa camileri önemli camilerdendir.[7]

Müessesesât-ı İlmiyye[değiştir | kaynağı değiştir]

Kastamonu'da toplam 10 Kütüphane, 17 Medrese bulunmaktadır. Hepsinde ulum-ı aliye (Dinden bahseden ilimler[8]) eğitimi verilmektedir.[9]

Gayrimüslim Mabed ve Mektepleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir Rum ve Ermeni kilisesi vardır. Ayrıca Erkek ve kızlar için iki ayrı iki Rum ve bir Ermeni mektebi bulunmaktadır.[9]

Resmi Binalar ve Müesseseler[değiştir | kaynağı değiştir]

Vali Enis Paşa (1897- 1906[10])ve II. Abdülhamid döneminden bir hükümet dairesi, bir depo, iki cephanelik, iki kışla binaları mevcuttur. Erkek ve Kadınlar için iki ayrı hapishane, vilayet matbaası, karakol binası, telgrafhane, Frengi ve gureba hastaneleri, Saat kulesi ve Kastamonu Kalesinden ibarettir.[9]

Tarım Ürünleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Üryani Eriği oldukça meşhurdur. Kabukları soyularak kurutulur ve her tarafa gönderilir. Üryan Eriğinden başka Misket Elması da meşhurdur. Buğday, Arpa, Siyez, Kernik, Yulaf, Fiy, Mısır, Kendir, Burçak, Nohut, Mercimek, Fasulye, Bakla, Sarımsak, Soğan, Lahana, Pancar, Şalgam üretilir. Faydalı olduğu bilinen ve bu bölgede yetişen patates ise az ekilmekte iken yıl sonunda bunda da ilerleme görülmüştür.[11]

Orman ve Orman Ürünleri[değiştir | kaynağı değiştir]

İmparatorluğun en zengin ormanları Kastamonu Vilayetindedir. Vilayetin genel alanı 5.200.000 cerib olup bu alanın dörtte biri ormanlarla kaplıdır. Ormanların birkaç bölümünden başka bütün ormanlar devlete aittir ve koruma altındadır.[11]

Hayvancılık[değiştir | kaynağı değiştir]

Çankırı'da 5-10 deve yetiştirilmekle beraber vilayetin geri kalan yerlerinde deve yok gibidir. At, merkep, manda, sığır, keçi ve koyun yetiştirilir.[11]

Sanayi ve Ticaret[değiştir | kaynağı değiştir]

Yatak çarşafları, yastık örtüleri, gömleklik ve yelken bezleri kaliteli olarak dokunmaktadır. Bakır imalatı da son derece gelişmiştir. Kastamonu'nun başlıca ticari ürünleri urgan, tiftik ve kendirdir.[12]

Vilayetin Yıllara Göre Nüfusu[değiştir | kaynağı değiştir]

Kastamonu Vilayeti 1871 Yılı (Sadece Erkekler Dahil Edilmiştir) Nüfusu[13]
Sancaklar Ermeni Rum İslam Toplam
Kastamonu 59 2.557 159.858 162.474
Bolu 1.696 298 114.711 116.705
Sinop 0 2.955 47.592 50.547
Çankırı 70 264 40.042 40.376
TOPLAM 1.825 6.074 362.203 370.102
Kastamonu Vilayeti 1877/78 Yılı Nüfusu[14]
Sancaklar Nüfus Binalar
Kastamonu 171.626 47.867
Bolu 129.586 40.030
Sinop 53.306 14.036
Çankırı 68.388 17.568
TOPLAM 422.906 119.501
Kastamonu Vilayeti 1906 Yılı Müslüman, Rum ve Ermeni Nüfusu[15]
Sancaklar Müslüman (Erkek) Müslüman (Kadın) Rum (Erkek) Rum (Kadın) Ermeni (Erkek) Ermeni (Kadın)
Kastamonu 167.453 155.253 4.614 4.446 1.727 1.581
Bolu 152.192 142.575 1.525 1.289 833 805
Sinop 167.673 155.499 5.319 4.528 2368 2073
Çankırı 77.526 69.966 649 691 218 204
TOPLAM 564.844 523.293 12.107 10.954 5.146 4.663
Kastamonu Vilayeti 1914 Yılı Müslüman, Rum, Ermeni ve Yahudi Nüfusu[16]
Sancaklar Kazalar Müslüman Rum Ermeni Yahudi
Kastamonu Kastamonu (Merkez) 67.447 2.468 2.153
İnebolu 80.431 3.289 167
Safranbolu 59.866 3.818
Taşköprü 50.721 65 1.477
Daday 47.536 46 310
Cide 41.845 388 3
Araç 41.642 53 10
Tosya 29.489 680 114
Çankırı Çankırı (Merkez) 94.835 1.234 472
Çerkeş 63.519 103 10
Sinop Sinop (Merkez) 28.290 4.595 675 8
Boyabat 59.324 194 3074
Ayancık 42.556 1.917 3
Gerze 30.231 2.108 491
TOPLAM - 737.302 20.958 8.959 8

Not: Bolu, II. Meşrutiyetten Cumhuriyet ilanına kadar bağımsız bir sancak olduğundan[17] tabloda yer almamaktadır.

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

  • 1895 harita

  • 1907 harita.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Kemal Karpat, Osmanlı nüfusu, (1830-1914): demografik ve sosyal özellikleri, syf. 218
  2. ^ Kemal Karpat, Osmanlı nüfusu, (1830-1914): demografik ve sosyal özellikleri, syf. 218
  3. ^ Kemal Karpat, Osmanlı nüfusu, (1830-1914): demografik ve sosyal özellikleri, syf. 218
  4. ^ Ferhat Kütüklü, Osmanlı Arşiv Belgelerinde Kastamonu, syf. 129
  5. ^ a b c Ferhat Kütüklü, Osmanlı Arşiv Belgelerinde Kastamonu, syf. 137
  6. ^ Ferhat Kütüklü, Osmanlı Arşiv Belgelerinde Kastamonu, syf. 130
  7. ^ Ferhat Kütüklü, Osmanlı Arşiv Belgelerinde Kastamonu, syf. 140
  8. ^ https://www.luggat.com/ulum-u%20aliye/1/1
  9. ^ a b c Ferhat Kütüklü, Osmanlı Arşiv Belgelerinde Kastamonu, syf. 143
  10. ^ Ferhat Kütüklü, Osmanlı Arşiv Belgelerinde Kastamonu, syf. 133
  11. ^ a b c Ferhat Kütüklü, Osmanlı Arşiv Belgelerinde Kastamonu, syf. 146
  12. ^ Ferhat Kütüklü, Osmanlı Arşiv Belgelerinde Kastamonu, syf. 148
  13. ^ http://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423937108.pdf
  14. ^ Kemal Karpat, Osmanlı nüfusu, (1830-1914): demografik ve sosyal özellikleri, syf. 159
  15. ^ Kemal Karpat, Osmanlı nüfusu, (1830-1914): demografik ve sosyal özellikleri, syf. 202
  16. ^ Kemal Karpat, Osmanlı nüfusu, (1830-1914): demografik ve sosyal özellikleri, syf. 218
  17. ^ http://www.bolu.gov.tr/ortak_icerik/bolu/bilgi-islem/documents/genel_bilgiler.pdf
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kastamonu_Vilayeti&oldid=20948583" adresinden alındı.