Karl von Stürgkh

Karl von Stürgkh

Kont Karl von Stürgkh (30 Ekim 1859 - 21 Ekim 1916), Avusturyalı siyasetçi ve I. Dünya Savaşı'nın patlak vermesine yol açan 1914 Temmuz Krizi sırasında Cisleytanya Bakan-Başkanıydı. Sosyal Demokrat siyasetçi Friedrich Adler tarafından vurularak öldürüldü.

Hayatı

Karl Joseph Maria Graf von Stürgkh, 30 Ekim 1859 tarihinde Avusturya-Macaristan'ın Graz şehrinde doğdu. Steiermark bölgesinin köklü bir soylu ailesine mensuptu. 1877 yılında Graz Üniversitesi'ne kaydoldu ve 1881 yılında hukuk doktorasını tamamladı. Aynı yıl Steiermark Valiliği'nde kamu hizmetine başladı. 1891 yılında Cisleithania'nın yasama organı olan Reichsrat'a seçilerek kamu görevinden ayrıldı.

Aşırı muhafazakâr ve Katolik eğilimli "Verfassungstreuer Großgrundbesitz" (Sadık Toprak Sahipleri) partisinin bir temsilcisiydi. 1907 yılında tanıtılan evrensel erkek oy hakkına karşı çıktı ve bu seçimlerde Reichsrat’a yeniden seçilemedi.

Bakanlık dönemi

Karl Reichsgraf von Stürgkh 1911-1916 yılları arasında Avusturya Başbakanı

Stürgkh, 10 Şubat 1909 - 3 Kasım 1911 tarihleri arasında Eğitim Bakanı olarak görev yaptı. Bu süreçte, geleneksel hümanist eğitimin savunuculuğunu üstlendi. 1911 yılında Başbakan Paul Gautsch von Frankenthurn’ün istifasının ardından, 3 Kasım 1911 tarihinde İmparator I. Franz Joseph tarafından Avusturya Cisleithania Başbakanı olarak atandı.

Başbakanlığı döneminde kabinesinde genellikle teknokratlar ve bürokratlar yer aldı. Mecliste çoğunluğu sağlamak amacıyla çeşitli siyasi gruplarla müzakere ederek "köprü başı siyaseti" izledi. Bu yöntemle yeni askeri programların onaylanması, kamu hizmeti reformları ve konut inşasını artıran yasaların çıkarılması gibi bazı başarılar elde etti. Ancak 1913 yılında Bohemya’daki siyasi anlaşmazlıkları çözememesi nedeniyle Bohemya Diyeti’ni feshetti.

Reichsrat’ın askıya alınması ve otokratik yönetim

Stürgkh’ün parlamento ile ilişkileri zamanla bozuldu. 16 Mart 1914 tarihinde Reichsrat’ın oturumlarını süresiz olarak erteledi. Bu durum, parlamentonun üç yılı aşkın bir süre boyunca devre dışı kalmasına yol açtı. Bu süreçte Stürgkh, olağanüstü hal yetkileriyle ülkeyi yönetti.

Birinci Dünya Savaşı ve savaş politikaları

Stürgkh, Dışişleri Bakanı Leopold Berchtold ve Genelkurmay Başkanı Franz Conrad von Hötzendorf ile birlikte 28 Haziran 1914’te Saraybosna’da Avusturya Arşidükü Franz Ferdinand’a düzenlenen suikastın ardından Sırbistan’a karşı askeri müdahaleyi destekleyen beş kişilik komitede yer aldı. Bu süreçte Sırbistan’a savaş ilan edilmesini savundu.

28 Temmuz 1914 tarihinde Avusturya-Macaristan’ın Sırbistan’a savaş ilan etmesinin ardından, Reichsrat’ın yeniden toplanmasını reddetti. Savaş boyunca Cisleithania’da sansürü yoğunlaştırdı ve muhalefeti bastırdı. Ancak savaşın iç cephedeki etkileri nedeniyle kamuoyunda büyük eleştirilere maruz kaldı. Özellikle gıda teminindeki yetersizlik nedeniyle eleştirildi.

Dük Stürgkh'ün öldürüldüğü Meissl & Schadn Oteli'ndeki yemek salonu (Světozor, 1916)

Suikast ve ölümü

Stürgkh, 21 Ekim 1916 tarihinde Sosyal Demokrat Parti lideri Victor Adler'in oğlu Friedrich Adler tarafından Viyana’daki bir otelde öğle yemeği sırasında öldürüldü. Suikastın ardından Adler ölüm cezasına çarptırıldı, ancak savaş sonrası çıkarılan genel af kapsamında serbest bırakıldı.