Maraş, Kıbrıs
| Maraş Βαρώσια Varosia | |
|---|---|
Hayalet Şehir | |
 | |
| Ülke | de jure  Kıbrıs Cumhuriyetide facto  KKTC |
| Bölge / İlçe | Mağusa Bölgesi Gazimağusa İlçesi |
| Rakım | 0 m |
| Nüfus | |
| • Toplam | 226 (2.011 nüfus sayımı) |
| Zaman dilimi | UTC+02.00 (DAS) |
.JPG)
Maraş veya Varoşa (Yunanca: Βαρώσια, Varosia), Gazimağusa şehrinde bulunan bölge. Kıbrıs'ın en ünlü bölgesiydi. 1974 Kıbrıs Harekâtı'nda Kıbrıslı Rumlardan oluşan nüfusu tarafından terk edilen bölge, harekât sonrası askerî kontrolde kalmış, büyük bir kısmı yerleşim ve iskana kapatılmıştı. Yeşil Hat'ın hemen kuzeyinde yer alan Maraş sahil şeridi 8 Ekim 2020'de yeniden kullanıma açıldı.[1]
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
1974 öncesi Akdeniz'in en ünlü tatil merkezlerinden biri olan Maraş, 13 Ağustos 1974'te (o gün son bulan) İkinci Kıbrıs Harekâtı sırasında Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından ele geçirilmiştir. Türk uçaklarının şehri bombalamasının ardından bölgenin tamamen Kıbrıslı Rumlardan oluşan nüfusu güneye kaçtı. Türk ordusunun eline geçmesinin ardından Maraş, askerî yasak bölge ilan edildi. 1976-77 yıllarında Maraş bölgesinin kuzeyinde kalan bazı sınırlı bölgeler iskâna açılarak önce güneyden göçmen olan Kıbrıslı Türkler, sonrasında da Türkiyeli göçmenler yerleştirildi.[2] Maraş bölgesi, 1974-1990 yılları arasında doğrudan Türk Silahlı Kuvvetlerinin parçası olan Kıbrıs Türk Barış Kuvvetleri Komutanlığı tarafından idare edildi ve 1981'de resmen birinci derece askerî yasak bölge ilan edildi. 29 Temmuz 1990'da bölgenin kontrolü KKTC Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığına teslim edildi.[3]
Maraş bölgesi, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararlarına konu olmuştur. 11 Mayıs 1984 tarihinde alınan 550 sayılı kararda "Maraş'ın herhangi bir bölgesine sakinleri dışında insanlarca yerleşilmesinin kabul edilemez olduğu değerlendirilir ve bölgenin idaresinin Birleşmiş Milletler'e verilmesi için çağrıda bulunulur." ifadesi yer aldı.[4] 14 Eylül 1992 tarihli 789 sayılı karardaysa 550 numaralı karara atıfta bulunularak bölgenin kontrolünün BM Barış Gücü'ne teslim edilmesi çağrısında bulunuldu.[5]
Annan Planı'na göre Kapalı Maraş, Rum tarafının denetimine bırakılacaktı. Ancak yapılan referandumda Annan Planı, Kıbrıs Türklerince kabul edilmesine rağmen Kıbrıs Rumları tarafında reddedilince bu durum gerçekleşmedi.
İçerisinde Birleşmiş Milletler'e ait bir adet bina bulunmaktadır. Yaklaşık 400 metre ilerisindeki altı apartman, Türk Silahlı Kuvvetleri'ne orduevi yapılması için tahsis edilmiştir. 2020 öncesinde bölgeye, Türk Silahlı Kuvvetleri mensupları ile orduevinin yanında bulunan kız öğrenci yurdunda kalan kişiler dışında içeriye giriş kesinlikle yasaktı. "Hayalet Şehir" olarak tabir edilen bu bölgeyi görmek isteyen turistler, Maraş İkon Kilisesi'nden ileriye gidememekteydi. Buna karşın 2016 yılından itibaren turistlerin kiliseye de girmeleri yasaklanmıştı. Askerî kimlikleri olanlar, bölgede bulunan kız yurdunda kalan öğrenciler ve öğrenciler için çalışan kayıtlı taksiler dışında hiçbir şekilde sivil araç ve yaya bu mahalleye alınmamaktaydı.[6]
Yeniden açılması[değiştir | kaynağı değiştir]
18 Haziran 2019 tarihinde yapılan KKTC Bakanlar Kurulu Toplantısı'nın ardından Kuzey Kıbrıs Başbakanı Ersin Tatar ve Dışişleri Bakanı Kudret Özersay'ın yaptıkları ortak açıklamalar doğrultusunda Maraş'ta öncelikle bir envanter çalışması yürütüleceği ve ardından şehrin tekrar turizme açılacağı bildirilmiştir.[7] Envanter çalışmalarında Kıbrıslı ekiplere Türkiye'den gelen uzmanların da yardım etmesi ve ortak yürütülecek bir çalışma sonucunda Maraş'taki taşınır ve taşınmaz mülklerin kayıtlarının tutanak altına alınması kararlaştırılmıştır. Maraş'ın altyapısının yenilenip, çevre düzenlemesi yapılarak yeniden inşa edilip turizme açılmasının maliyeti 10 Milyar Dolar olarak öngörülmektedir.[8][9][10] KKTC Su Temin Projesi Boru Hattı Onarımını Müteakip Su Verme Merasiminde konuşan KKTC Başbakanı Ersin Tatar, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın da katılımıyla alınan ortak bir kararla 8 Ekim 2020 Perşembe günü, 1.5 km'lik Maraş kıyı şeridinin ve denizinin KKTC halkının kullanımına açılacağını duyurdu.[11] Günümüz itibari ile Maraş belirlenen güzergahta yürüyerek veya bisiklet kiralayarak saat 08.00 ile 20.00 saatleri arasında gezilebilir.
-
Yeniden açıldıktan sonra Maraş’ta yeni asfaltlanmış bir yol ve metruk binalar, Demokrasi Caddesi (Kenarda gözüken beyaz bina dönemin sanat okuludur) -
Maraş’ta terk edilmiş bir ev. Evin önünde yıpranmış bir oyuncak ayı bulunmakta.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
 |
Wikimedia Commons'ta Maraş, Kıbrıs ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Kapalı Maraş Dosyası-32.Gün 15 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Maraş: Kuzey Kıbrıs'ta 46 yıldır kapalı olan bölge kısmen açıldı". BBC Türkçe. 8 Ekim 2020. 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2020.
- ^ "FAMAGUSTA/AMMOCHOSTOS". PRIO Cyprus Displacement Centre. 19 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2020.
- ^ "Maraş parça parça açılacak". Havadis. 30 Ağustos 2019. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2020.
- ^ "Security Council Resolution 550 - UNSCR". Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi. 7 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Security Council Resolution 789 - UNSCR". Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi. 1 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Kapalı Maraş Neden Kapalı ve Önemi Nedir?". CNN Türk. 24 Temmuz 2019. 25 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2019.
- ^ "Kapalı Maraş Şehri Açılıyor". Hürriyet Gazetesi. 9 Ekim 2020. 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2020.
- ^ "Kıbrıs'ta Bakanlar Kurulu, Maraş'ın Açılması Kararını Aldı". Sputnik Türkiye. 18 Haziran 2019. 18 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2019.
- ^ "KKTC Hükumetinden Maraş Açılımı". T24 Haber Sitesi. 18 Haziran 2019. 18 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2019.
- ^ "KKTC'den Yeni Doğu Akdeniz Hamlesi". Akşam Gazetesi. 19 Haziran 2019. 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2019.
- ^ "Kıbrıs Kapalı Maraş Kıyı Şeridini Açıyor | 7 Ekim 2020". Gayrimenkul Emlak Haberleri. 6 Ekim 2020. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2020.
