Kadriye Nurmambet
Kadriye Nurmambet | |
|---|---|
| Kendi dilinde adı | Qadriye Nurmambet قَادْرِیَ نُرْمٰومْبَتً Ҡадрие Нурмамбет Cadrie Nurmambet |
| Doğum | 21 Ağustos 1933 Dobriç Güney Dobruca Romanya Krallığı |
| Ölüm | 31 Ocak 2023 |
| Milliyet | Kırım Tatarı |
| Vatandaşlık | Romanya Krallığı |
| Eğitim | Bükreş Üniversitesi Hukuk Fakültesi |
| Mezun olduğu okul(lar) | Avukat, folklorist |
| Etkin yıllar | 1950 - günümüz |
| Ajans | Electrecord |
| Din | İslam |
| Ebeveyn(ler) | Babası Ahmet Nurmambet |
| Aile | Kardeşi Ğengiz Nurmambet, babasının amcasıRefik Kadír |
| Birlikte sahne alanlar: Barbu Lăutarul Orkestrası, Florian Economu Orkestrası, Toni Iordache Orkestrası, Gheorghe Parnica Orkestrası, George Marcu Orkestrası, Brâuleţul Orkestrası, Radio Romania Antena Satelor, Radio Romania Din folclorul popoarelor, Emil Gavriş, Ştefan Lăzărescu, Lucreția Ciobanu, Maria Lătărețu, Fănică Luca, Ionel Budişteanu, Nicu Stănescu, Dan Moisescu, Grigore Kiazim, Karadeniz Topluluğu[1] | |
Kadriye Nurmambet (Kırım Tatarca: Qadriye Nurmambet, Cadrie Nurmambet, قَادْرِیَ نُرْمٰومْبَتً, Ҡадрие Нурмамбет); 21 Ağustos 1933, Dobriç Romanya Krallığı - 31 Ocak 2023), Romanyalı Kırım Tatarı azınlıktan halk müziği sanatçısı ve folklorist. Milli ilgileri üzerinde topladı ve Dobruca Bülbülü olarak tanındı.[2][3][4][5][6]
Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Kadriye Nurmambet, 21 Ağustos 1933 tarihinde, o dönem Romanya Krallığı'na bağlı Güney Dobruca'nın Dobriç şehrinde Pakize ve Ahmet Nurmambet'in kızı olarak ile doğdu. (Daha sonra Dobriç'in de içinde bulunduğu Güney Dobruca bölgesi, Bulgaristan'a bağlandı.) Babası, Mărăşeşti 9. Bölümünde 40. Topçu Alayında bir subaydı. Romanya'nın II. Dünya Savaşı'nın başında Güney Dobruca'yı Bulgaristan'a bırakması nedeniyle, ailesiyle birlikte, babasının garnizon komutanlığına atandığı Kuzey Dobruca'daki Mecidiye (Medgidia) şehrine taşındılar.[2]
Bükreş Üniversitesi'nin Hukuk Fakültesi'nde okudu ve 1957 yılında mezun oldu. Romanya'daki ilk kadın Kırım Tatar avukatıydı ve Köstence Barosu'nda görev yaptı.[2][3]
Nurmambet çocukken folklor ve halk müziğine ilgi duydu ve daha önce Kırım Tatar ve Romen halk gruplarına katıldı. İlk sahne performansını 1950 yılında Bükreş'teki Ateneum konser salonunda, ünlü halk şarkıcıları Emil Gavriş, Ştefan Lăzărescu, Lucreția Ciobanu, Maria Lătărețu ve panflüt virtüözü Fănică Luca ile birlikte gerçekleştirdi. Ionel Budişteanu ve Nicu Stănescu tarafından yönetilen Barbu Lautarul Orkestrası ile sahne aldılar.[2]
1954 yılında Bükreş Ulusal Müzik Üniversitesi'nden Profesör Tiberiu Alexandru, Nurmambet'in performansına övgüde bulundu ve sesini radyoda kullandı. İlk albümü 1960 yılında Electrecord adlı plak şirketi tarafından yayımlandı, ardından 1963, 1974, 1980, 1982 ve 1989'da başka albüm kayıtları da yaptı.[2]
Kadriye Nurmambet ilk türkülerini annesinden öğrendi, ancak daha sonra geleneksel şarkıları toplama konusunda büyük ilgi ve çaba gösterdi. Kırım, Nogay Tatar ve Türk halk kültürünün unsurları olan insanları aramak için Dobruca köylerinde seyahat ederdi. 1957 yılında Etnografya ve Folklor Enstitüsü Bükreş Altın Ses Arşivi'nde 90'dan fazla geleneksel Tatar ve Türk şarkısı kaydetmeye davet edildi. Hayatı boyunca, folklor öğreterek ve danışmanlık vererek Romanya Türklerinin ve Tatarlarının geleneksel müziklerini korumak için büyük çaba sarf etti.[2][3]
Tatar ve Geleneksel Türk Şarkıları adlı Electrecord tarafından kaydedilen en son stüdyo albümü 2009 yılında piyasaya sürüldü.[5][6]
Ailesi[değiştir | kaynağı değiştir]
Kendisi gibi Dobruca doğumlu olan babasının amcası Refik Kadír (1879-1929) Romanya Ordusu'nda albay rütbesine kadar yükselmiş bir subaydı ve I. Dünya Savaşı'nda gösterdiği yararlık nedeniyle savaş kahramanı olarak değerlendirilmişti.[7] Babası Ahmet Nurmambet (1893-1953) de I. Dünya Savaşı'na katılarak 2. Oituz Muharebesi'nde Mărășești Muharebesi'nde bulundu.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Kadriye Nurmambet - Dobruca'nın bülbülü" (Kırım Tatarcası). YouTube. 6 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2019.
- ^ a b c d e f Agi-Amet, Gemal (1999). Dicţionarul personalităţilor turco-tătare din România (Rumence). Constanta: Metafora. ISBN 9789739340274.
- ^ a b c Yusuf Ismail, Gülşen. "Romanya'nın bülbül sesi: Kadriye Nurmambet". Kalgay (Kırım Tatarcası). 19 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2014.
- ^ Bocai, Adina (19 Ekim 2009). "Kadriye Nurmambet "pledează", din nou, pentru "Melodii populare tătăreşti şi turceşti"" (Rumence). Cuget Liber. 24 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2019.
- ^ a b Bucinschi, Raluca (2012). Bibliografia Nationala Romana: Documente muzicale tiparite si audiovizuale, Anul XLIV/2011 (PDF) (Rumence). Bükreş: Editura Bibliotecii Nationale a Romaniei. s. 14. 14 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Nisan 2019.
- ^ a b Romanian Institute for Research on National Minorities. "Lansare de CD: Kadriye Nurmambet, "Melodii populare tătăreşti şi turceşti"" (Rumence). ISPMN. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2019.
- ^ Scurtu, Costin (24–25 Eylül 2013). "Contribuţii la păstrarea tradiţiilor musulmane dobrogene în armata română". Lucrările Simpozionului internațional: Moştenirea culturală turcă în Dobrogea, Muzeul de Istorie Națională şi Arheologie, Constanța by Tasin Gemil, Gabriel Custurea, Delia Roxana Cornea (Rumence). 2013 (1). ss. 210-211.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- "Kadriye Nurmambet - Dobrucanıñ bülbuli" (Kırım Tatarcası). crimeantatars.club. 13 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2019.
- "XIX. Milletlerarasi Türk Tatar Milliy Kiyafet, Halk Oyunlari Ve Türkülerĭ Festivalĭ" (Kırım Tatarcası). Romanya Müslüman Tatar Türkleri Demokrat Birliği. 19 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2019.