Kızıl-Dag sumu, Baytayga

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Kızıldag sumu
Кызыл-Даг сумузу (Tıva Türkçesi)
Кызыл-Дагский сумон (Rusça)
Ülke Tuva
BölgeTuva
İdare
 • Belediye başkanıArtış Salçak
Yüzölçümü
 • Toplam30,47 km²
Nüfus
 • Toplam771
Zaman dilimiUTC+07.00 (DAZD)

Kızıldag sumu (Tuva Türkçesi: Кызыл-Даг сумузу), Tuva Cumhuriyeti'nde Baytayga kojuununa bağlı kırsal yerleşim statüsünde bir belediye idari birimidir. Belde anlamında sumu sözü kullanılmakta olup sumu idari merkezi de Kızıldağdır. 2020 yılı nüfusu 771 kişidir. Kızıl-Dag belediyesinin idari merkezi ve tek nüfuslu yerleşimi de Kızıldağdır.

Söz tanımı[değiştir | kaynağı değiştir]

Tıva'da köy ve kasaba türü yerleşimler için ködee suur denilmektedir. İlçe, belediye, belde türüne karşılık olarak ise sum, rayon adlandırmaları kullanılır. Kızıl sözü, Tıva Türkçesinde kırmızı demektir. Dag sözü, dağ anlamındadır. Yerleşimin eski adı Kööp-Söök şeklindedir.

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Kızıldağ bölge girişi
Kızıldağ yerleşimi girişi

Hemçik akarsuyunun Olug-Oorug akarsuyu ile birleştiği yerdedir. Teeli'ye 8 km ve başkent Kızıl'a 312 km uzaklıktadır.[1] Don-Terek 8 km, Aksı-Barlık (Aldın-Bulak) 22 km, Şuy 23 km, Ergi-Barlık 23 km, Höndelen 27 km.

Sokaklar: Lopsan Salçak, Kamnerezov, Köp-Söök, Mir, Oorug, Stepnaya, Eki-Turaçılar, Erik.

Mahalle: Ajık-Kara-Sug, Bavıday, Kızıl Dag Doru, Majalık, Mugur-Tal, Oorug-Uzuk-Kırı, Saamçıır, Tura.

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Toplam Nüfusu 2020 yılı — 771 kişi.

Yıllara göre kişi sayısı:

2002 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2020[2]
1090 857 855 839 823 820 817 791 797 790 771

Turizm ve Cazibe alanları[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Bel Arjaan şifa kaynağı - «Bel» Arjaan, Baytayga dağlarının Ovaa kutsamasının yapıldığı «Teyler»'e 2 km uzaklıktadır.
  • «Kööp-Söök» Budizm Mabedi «Teyler» - 1857 yılında "Kööp-Söök", halkın kendi imkanı ile Kızıl-Dağ köyünün topraklarında inşa edilen bir Budist mabedidir..

Altyapı[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Ançimaa-Toka Hertek Amırbitkızı adlı Kızıl-Dağ Ortaöğretim okulu.

Dil ve Edebiyat öğretmeni Taygana Sandak, Tıva'da «2017-Yılın Öğretmeni» yarışmasını kazandı.[3]

  • «Hünçügeş» Anaokulu
  • Kültür Evi
  • Kızıl-Dag Postanesi[4]

Ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir]

Baytayga bölgesine büyük öneme sahip olan Teeli-Kızıl otoyoluna bakmaktadır.

Tanınan kişiler[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Toybuhaa Hertek Koştayoğlu: Tıva'nın önemli bir mermer taş kesim ustası, Rusya'nın Onur Sanatçısı, Tıva Otonom Cumhuriyeti'nin Halk Sanatçısı. İlya Repin adını taşıyan Rusya Devlet Ödülü sahibi, Tıva ÖSSC Devlet Ödülü sahibi.
  • Ürüle Kandan Şıırapkızı  — Sosyalist Emek Kahramanı;
  • Zoya Seren-Çimit Sayn-Maadırkızı - kadın şaman

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Kızıl-Dağ". 22 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "Nüfus". 22 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2021. 
  3. ^ "В Туве победителем конкурса "Учитель года-2017" стала Тайгана Сандак | "Тувинская правда"". 25 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2022. 
  4. ^ "С толстой сумкой на ремне и без совести... | "Тувинская правда"". 25 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2022. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kızıl-Dag_sumu,_Baytayga&oldid=32551253" sayfasından alınmıştır