Kıvrılma
Kıvrılma, jeolojide yer kabuğunun içten gelen etkenlerle dalgalı bir biçim almasına verilen ad.[1] Kıvrılma, başlıca "kıvrım dağları"nın oluşmasında etkilidir.
Orojenik hareketler sırasında tortul tabakaların esnek olanları kıvrılır. Bu şekilde kıvrım dağları oluşur. Himalayalar, Alpler ve bu dağların Türkiye'deki uzantıları olan Kuzey Anadolu Dağları ile Toroslar bu şekilde oluşmuş kıvrım dağlarına en güzel örnektir.
Orojenik hareketler sırasında yer kabuğunun sıkışan bölümlerinden kubbe şeklinde olanlarına antiklinal adı verilir. Tekne biçiminde çukurlaşan bölümlere ise senklinal adı verilir.
Kırılma[değiştir | kaynağı değiştir]
Tortul tabakaların sert yapıda olanları orojenik hareketlerdeki yan basınçlar sırasında kırılır. Bu şekilde oluşan kırıklara fay adı verilir. Bu kırıkların kenarında yer alan ve yükselen bloğa horst (çöküntü tepesi), çöken bloğa ise graben (çöküntü hendeği) adı verilir. Horst oluşumlarına kırık dağları adı da verilir. Graben çukurları akarsuların taşıdığı malzemelerle doldurulduğunda ovalar oluşur.
Kırık dağlar tansiyonel gerilme sonucu tabakaların birbirinden uzaklaşması ile oluşur. Türkiyede ege bölgesindeki horst graben sistemi bu şekilde oluşmuştur.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ÖSS Coğrafya-Güvender Yayınları