Kıvılcım odası

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Kıvılcım Odası sayfasından yönlendirildi)

Kıvılcım odası, bir parçacık detektörüdür. Bu dedektör parçacık fiziğinde yüklü parçacıkları gözlemlemek için kullanılır. Kıvılcım odası genellikle 1930 ve 1960 yılları arasında aktif olarak araştırmalarda kullanılmıştır. Bu yıllardan sonra kıvılcım odası yerini silikon detektörlere bırakmıştır. Günümüzde kıvılcım odası genellik müzelerde ve gösteri amaçlı deneylerde insanları parçacık fiziğine yakınlaştırmak için kullanılmaktadır.

Müzede bulunan bir Kıvılcım Odası Sapienza Üniversitesi Roma

Kıvılcım odası birçok metal plakanın birbirine paralel dizilerek bir kutunun içerisine koyulmasıyla yapılır. Bu kutu basınca ve gaz giriş çıkışına izin vermemek amacıyla inşa edilir. Genellikle bu kutu helyum, neon gibi soygazlarla doldurularak yüklü parçacıkların kutunun içerisinde bulunanla gaz kolay etkileşmemesi sağlanır. Kıvılcım odasının içerisindeki her bir plakaya yüksek voltaj verilir, bunun amacı Kıvılcım Odasından geçen parçacıkların içerideki gazın iyonlaşmasını sağlayarak görünür kılmaktır. Böylelikle parçacığın kıvılcım odasında izlediği yolu gözlemleyerek çeşitli analizler yapılabilir. Kıvılcım odası üstünde ve altında olmak üzere iki adet sintilatör barındırır, eğer bir parçacık kıvılcım odasına girerse ilk önce bu sintilatörler parçağı algılayarak tetikleme sistemini harekete geçirir ve kıvılcım odasındaki plakalara yüksek voltaj gitmesini sağlar böylelikle devre tamamlanarak kıvılcım odasından geçen parçacıklar görülebilir.

İlgili aletler[değiştir | kaynağı değiştir]

Işık Hüzmesi Detektörü protonantiproton çarpışması verileri UA5 deneyi CERN

Diğer bir detektör de ışık hüzmesi detektörüdür, çalışma mantığı olarak kıvılcım odasına çok benzer. Kıvılcım odasında parçacıklar birbirine paralel oldukları için en verimli yakaladıkları parçacıklar dik ve dike yakın olarak gelen parçacıklardır fakat ışık hüzmesi detektörü daha az plakaya sahip olup birçok farklı yönden gelebilecek parçacıkları yakalayabilir. Fakat bu sistemin verimli çalışması ve parçacıkları görünür kılabilmesi için daha yüksek voltaj kaynağı kullanılması gerekmektedir.