Kış altıgeni
Kış altıgeni veya Kış çemberi, bir yıldız desenidir. Rigel, Aldebaran, Capella, Pollux, Procyon, ve Sirius yıldızlarının kesişmesi ile görünür hale gelen hayali bir altıgen şeklindedir.[1] Dünya üzerindeki çoğu yerde (Yeni Zelanda'nın Güney Adası ve Şili ile Arjantin'in güneyi ve daha güneyi hariç), bu asterizm(yıldız deseni) yaklaşık olarak Aralık'tan Mart'a kadar gökyüzünde belirgin bir şekilde görülür. Kuzey yarımkürede kış mevsiminde etkili olduğu için bu ismi almıştır. Güney yarım kürede yaz altıgeni olarak adlandırılır.[kaynak belirtilmeli]
Adlar ve konumları[değiştir | kaynağı değiştir]
Birçok farklı takımyıldızdan yıldız içeren bu yıldız desenini bulmak için kış üçgeninden faydalanılabilir. Procyon ve Sirius hem kış üçgeninde hem de kış altıgeninde olan yıldızlardır. Üçgenin diğer ucunda ise altıgenin iç kısmında yer alan ama altıgene dahil olmayan betelgeuse yer alır. Gece gökyüzünün en parlak yıldızı olan Sirius,[1] hem altıgende hem de üçgende yer almasından dolayı bu yıldızın tespit edilmesi yıldız desenlerini bulmak için önem teşkil etmektedir. Sirius bulunduğunda önce daha küçük boyutlarda olduğu için üçgen şekli aranmaya çalışılmalıdır. üçgenin 2 düzlemsel kısmı aynı zamanda altıgenin 2 parçasını oluşturmaktadır. Sirius'un üçgen olmayan düzlemi tarafında ise rigel bulunur. Rigel, avcı takımyıldızının en parlak yıldızıdır ve avcı takımyıldızının ayak bileğini oluşturur. Sırasıyla altıgenin biraz daha yukarısında Boğa takımyıldızının en parlak yıldızı olan aldebaran ve altıgenin en üstünde ise arabacı takımyıldızının en parlak yıldızı olan capella bulunur. altıgenin son yıldızı ise ikizler takımyıldızından pollux'dur ve pollux, kış üçgeni ile kış altıgeninin bir parçası olan Procyon yıldızına bağlanarak altıgenin sirkülasyonunu tamamlar.
Altıgendeki yıldızlar altı farklı takımyıldızın parçalarıdır. Bu takımyıldızlar, altıgenin etrafında saat yönünün tersine doğru Rigel'den başlayarak: Avcı, Boğa, Arabacı, İkizler, Küçük Köpek ve Büyük Köpek'tir.
Altıgenin çizgileri üzerinde olan diğer yıldızlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Bazı yıldızlar kış altıgeni asterizminin doğrultusunda veya yakınında bulunmasına rağmen bu asterizmin bir parçası olmayabilir. İkizlerden pollux yıldızının hemen yanında bulunan ve yine ikizlere ait olan castor yıldızı buna örnektir. Şekil 2'de bu ayrım net bir şekilde görülmektedir.
Yıldızlar[değiştir | kaynağı değiştir]
.png)
Kış altıgeninde 6 ana yıldız bulunur, detaylı özellikleri aşağıdaki tabloda gösterilmiştir:
| İsim | Bulunduğu takımyıldız | Kadir | Yıldız sınıflandırma | Mesafe (IY) |
|---|---|---|---|---|
| Rigel | Orion | 0.13 | B8 Ia | 860 |
| Aldebaran | Taurus | 0.86 | K5+ III | 65 |
| Capella | Auriga | 0.08 | G3III | 42 |
| Pollux | Gemini | 1.59 | K0 III | 33.78 |
| Procyon | Canis Minor | 0.38 | F5 IV-V | 11.5 |
| Sirius | Canis Major | −1.46 | A1 V | 8.6 |
| Dahil olmayan bazı yıldızlar | ||||
| Betelgeuse | Orion | 0.50 | M2 Iab | 640 |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
^1: Jüpiter ve Venüs birer yıldız olmadığı için listeye dahil değildir.
- ^ Tadić, Milutin (2004). Spherical geometry of Winter hexagon (PDF). Zbornik radova - Geografski fakultet Univerziteta u Beogradu, 2004, 52, 13-18 (Rusça). Univerzitet u Beogradu - Geografski fakultet, Beograd. ss. 13-14-15. ISSN 1450-7552. 4 Ocak 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2023.