Kürt takvimi
Kürt takvimi veya Kürtçe takvim, Güneş sistemine dayalı 12 aydan oluşmaktadır. Yılın ilk günü Miladî takvime göre 21 Mart olan, 1 Newrozdur. Günümüzde kullanılan Miladi takvim ile arasında 20 günlük bir fark vardır.[1] Takvimin başlangıcı hakkında 2 görüş vardır; MÖ 612, ve MÖ 700, tarihi belgeler ve birçok araştırmacı MÖ 700 de görüş birliği beyan etmektedir.[kaynak belirtilmeli]
Kürt Takviminde ayların günleri mevsim uzunluklarına göre düzenlenmiştir. Yılın ilk günü 01.01 Baharın başlangıcı olan ekinoksa denk gelmektedir. (21.03 Miladî)
Günümüzde miladi takvim ile birlikte bazı yerlerde kullanılmaktadır.[2]
Mevsimler
- Bihar (İlkbahar) 93 Gündür 31+31+31
- Havîn (Yaz) 92 Gündür 31+31+30
- Payîz (Sonbahar) 91 Gündür 30+30+31
- Zivistan (Kış) 89 Gün ve Yaklaşık 6 saattir. 30+30+29/30
Aylar
- 1.Kirmanci = 31 gün
- 2.Gulan = 31 gün
- 3.Cozerdan = 31 gün
- Pûşper = 31 gün
- Xermanan = 31 gün
- Gelawêj = 30 gün
- 1.Rezber = 30 Gün
- 2.Gelarêzan = 30 gün
- 3.Sermawez = 31 gün
- 1.Berfanbar = 30
- 2.Rêbendan = 30
- 3.Reşemî = 29 - 30
Aylar için isimler
| 21 Mar | 21 Nis | 22 May | 23 Haz | 24 Tem | 24 Ağu | 24 Eyl | 25 Eki | 23 Kas | 23 Ara | 21 Oca | 20 Şub | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Cêjnan | Gulan | Zerdan | Puşper | Gelawêj | Xuweşan | Baran | Xêzan | Saran | Befran | Bendan | Reşemang | [3] |
| Xakelêw | Gulan | Cozerdan | Puşper | Gelawêj | Xermanan | Rezber | Gelarêzan | Sermawez | Befranbar | Rêbendan | Reşeme | [4] |
| Cêjnan | Gulan | Zerdan | Perper | Gelawêj | Nûxuşan | Baran | Xêzan | Saran | Befran | Bendan | Remshan | [5] |
| Xakelêw | Banemîr | Cozerdan | Pûşper | Gelawêj | Xermanan | Rezber | Xezellwer | Sermawez | Befranbar | Rêbendan | Reşemê | [6] |
| Xakelêw | Banemer | Cozerdan | Pûşper | Gelawêj | Xermanan | Rezber | Xezelwer | Sermawez | Befranbar | Rêbendan | Reşeme | [7] |
| Xakelêw | Gulan | Cozerdan | Pûşper | Gelawêj | Xermanan | Rezber | Gelarêzan | Sermawez | Befranbar | Rêbendan | Reşeme | [8] |
| Nîskan | Gulan | Cozerdan | Trîmê | Gelavîj | Kewcêr | Sermaviz | Çileyê Pa. | Sevba | Avdar | [9] | ||
| Nîsan | Gulan | Hêzîran | Tîrmeh | Tebax | Elûn | Çiriya Pê. | Çiriya Pa. | Çileyé Pê. | Çileyé Pa. | Sebat | Adar | [10] |
Kaynakça
- ^ Kurdistan Takvimi, Prof.Dr. Wirya ‘Umer Emîn, Aras Yayınları, Erbil
- ^ "Diyarbakır'da belediyeden Türkçe-Kürtçe takvim". hurriyet.com.tr. 3 Ocak 2011. 6 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2013.
- ^ Interview with older Kurds from Southern Kurdistan in Exile
- ^ Kurdish-Persian Dictionary, A. Sharafqhandi "Hejar Tehran, Iran. 1991.
- ^ Kermanshahan and Its Ancient Civilization. Iraj Afshar. Tehran 1992.
- ^ Historical Geography and Comprehensive history of Kermanshahan, M. ali Soltani. Vol. 2, Tehran. 1993.
- ^ The Kurdish calendar published by Sérwe the Kurdish Cultural Journal, Wirmí 1995.
- ^ The Kurds: A Concise Handbook, Mehrdad R. Izady, Taylor & Francis Publishers, Washington, D.C., 1992.
- ^ Interview with older Kurds from Northern Kurdistan in Exile
- ^ The Kurdish calendar published by PSK (Socialist party of Kurdistan) for year 2000 in Sweden.